Марказий Осиёда чақалоқлар ўлими: Ўзбекистон нечанчи ўринда?

Дунёда 2024 йилда чақалоқлар ўлими коэффициенти ҳар 1000 туғилган чақалоққа 28,3 ни ташкил этди. Энг паст кўрсаткичлар Сингапур ва Словенияда қайд этилган. Бу ҳақда АҚШ Марказий разведка бошқармасининг Жаҳон фактлар китобига таяниб, Ranking хабар берди.

Юқоридаги иккала мамлакатда ҳар 1000 туғилган чақалоққа ўлим коэффициенти 1,5 ни ташкил этмоқда. Кейинги ўринларни Исландия (1,6), Монако (1,7) ва Норвегия (1,8) эгаллади. Марказий Осиё мамлакатлари орасида чақалоқлар ўлими бўйича Туркманистон (35,9) етакчилик қилмоқда. Кейинги ўринларни Қирғизистон (24,5), Тожикистон (21,7), Ўзбекистон (18,2) ва Қозоғистон (8,0) эгаллаган.

Чақалоқлар ўлимининг энг юқори коэффициенти Афғонистонда (101,3) қайд этилган. Бундан ташқари, Африка давлатлари — Сомали (ҳар 1000 туғилган чақалоққа 83,6), Марказий Африка Республикаси (80,5), Экваториал Гвинеяда (77,4) ёмон кўрсаткичлар кузатилган.

Our World in Data тадқиқот лойиҳаси маълумотларига кўра, 2022 йил якунлари бўйича 5 ёшгача бўлган болалар ўлимининг энг ёмон кўрсаткичлари Африка мамлакатларида қайд этилган. Шу билан бирга, 2000 йилдан 2022 йилгача бўлган даврда Африка мамлакатларида болалар ўлими билан боғлиқ вазият сезиларли даражада яхшиланди.

Масалан, дунё бўйлаб 5 ёшгача бўлган болалар ўлими коэффициенти 2000 йилдаги ҳар 1000 туғилган чақалоққа 76,37 дан 2022 йилда 37,12 гача камайди. Энг яхши кўрсаткич Руандада кузатилди, у ерда болалар ўлими кўрсаткичи 2000 йилдан бери 146,98 га камайиб, ҳар 1000 туғилган чақалоққа 38,02 ни ташкил этди. Кейинги ўринларда Ангола (-136,03) ва Малави (- 133,31) туради.

2022 йилда Марказий Осиё мамлакатлари орасида энг яхши кўрсаткич Қозоғистонда қайд этилган эди. Ҳар 1000 туғилган чақалоққа 9,74. Ўзбекистонда бу кўрсаткич 13,34 ни ташкил этган. Болалар ўлими билан боғлиқ ёмон вазият Туркманистон (40,39) ва Тожикистонда (30,33) кузатилган. Шу билан бирга, 20 йилдан ортиқ вақт ичида кўрсаткичлар Тожикистонда (- 53,03) ва Ўзбекистонда (- 48,17) сезиларли даражада яхшиланди.

2000—2022 йилларда 5 ёшгача бўлган болалар ўлими коэффициенти фақат бешта давлатда — Доминикан республикаси (14,69), Фижи (5,57), Венесуэла (2,7), Сейшел ороллари (0,74) ва Гренадада (0,52) ўсишни кўрсатди.