• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12834.61
    • RUB162.65
    • EUR14662.26
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +35°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Ўзбекистон

    Зўравонлик, ўлим, тўйиб овқатланмаслик: Ўзбекистонда болалар ўртасида олиб борилган таҳлиллар эълон қилинди

    Ўзбекистонда мултииндикатор кластер кузатувлари ўтказилди. Бу ҳақда Сенатда бўлиб ўтган бола ҳуқуқларига оид давра суҳбатида Давлат статистика қўмитаси раиси Баҳодир Бегалов маълум қилди, дея хабар бермоқда «Дарё» мухбири.

    Баҳодир Бегалов

    Баҳодир Бегалов
    Фото: «Дарё»

    Мултииндикатор кластер кузатувлари (МИCС) – UNICEF томонидан ишлаб чиқилган халқаро уй хўжаликларини ўрганиш дастуридир. У орқали болалар ва аёлларнинг жамиятдаги ҳолатини баҳолаш бўйича статистик кўрсаткичлар йиғилади. Давра суҳбатида Баҳодир Бегалов республикада ўтказилган МИCС кузатувларининг болаларга оид қисми бўйича ахборот берди.

    16 фоиз болалар фақат онаси билан яшайди

    Кузатув бутун республиканинг 14 та ҳудудини қамраб олган ва 15 мингта уй-хўжалигида ўтказилган.

    Натижаларга кўра, 81 фоиз уй хўжаликларида 17 ёшгача, 42 фоиз уй хўжаликларида 5 ёшгача бўлган камида битта бола истиқомат қилади. 17 ёшгача бўлган болаларнинг 79 фоизи оилада ота-онаси билан, 16 фоизи фақат онаси билан, 2 фоизи фақат отаси билан бирга яшайди. Болаларнинг 3 фоизи биологик ота-оналари билан яшамайди.

    Болалар ўлими бўйича таҳлиллар

    Беш ёшга тўлмасдан вафот этиш кўрсаткичи ҳар 1000 нафар янги туғилган чақалоққа нисбатан 25 тани ташкил этмоқда. Ушбу кўрсаткич 2006 йилда ўтказилган МИCС натижаларида 57 нафарни ташкил этган.

    Гўдаклар ўлими коэффициенти ҳар 1000 нафар тирик туғилганга нисбатан 22 нафарга, неонатал (0-28 кунгача бўлган ўлим) ўлим кўрсаткичи 17 нафарга тўғри келмоқда. Сўнгги 15 йилда гўдаклар ва беш ёшгача бўлган болалар ўртасида ўлим кўраткичининг пасайиш тенденцияси кузатилмоқда.

    Туғилиш ва оилани режалаштириш

    Туғилишнинг умумий коэффициенти ҳар бир аёлга 3,3 та фарзанд туғилишини ташкил этмоқда. 15-19 ёшли ўсмирлар орасида туғилиш кўрсаткичи қишлоқ жойларига қараганда шаҳарларда юқорироқ, яъни ҳар 1000 нафар аёлга шаҳарда 34 та, қишлоқда 26 та туғиш тўғри келмоқда. Беш ёшгача бўлган болаларнинг туғилиши (100 фоиз) ФҲДЁ органларида рўйхатга олинган.

    Оналар ва гўдаклар саломатлиги

    Туғишгача бўлган парвариш вақтида аёлларнинг 90 фоизи камида тўрт марта, 98 фоизи камида икки марта малакали тиббиёт ходими томонидан кўрикдан ўтказилган.

    Туғуруқларнинг 99 фоизи давлат тиббиёт муассасаларида, малакали тиббиёт ходимлари иштирокида, 21 фоизи эса кесарево жарроҳлик амалиёти ёрдамида амалга оширилган. Юқори кўрсаткичлар, яъни 24 фоиз бой қатламларда кузатилмоқда, камбағалроқ қатламларда бу кўрсаткич 19 фоизни ташкил этди. Туғуруқдан сўнг 100 фоиз аёллар ва янги туғилган чақалоқлар кўрикдан тўлиқ ўтказилган.

    Болаларни эрта ёшда, шу жумладан, кўкрак сути билан озиқлантириш

    40 фоиз аёлларда туғуруқдан сўнг фарзандлари бир соат ичида кўкракка қўйилгани кузатилди. Кузатув натижалари ҳар тўрт чақалоқдан фақат биттаси (25 фоиз) 6 ойгача фақат она сути билан озиқланганини кўрсатмоқда.

    Болалар озиқланиши

    Кузатув натижалари 5 ёшгача бўлган 7 фоиз болаларнинг бўйи ўсишдан ортда қолаётганини кўрсатмоқда. Мазкур кўрсаткич 2006 йил натижаларига (14,6 фоиз) нисбатан икки баробарга пасайган. Шунингдек, бу кўрсаткич МДҲ ҳудудидаги давлатлар орасида ҳам энг паст кўрсаткич ҳисобланади.

    Кузатув давомида 5 ёшгача бўлган 2 фоиз болаларда тўйиб овқатланмаслик кузатилаётгани аниқланди. 2006 йил натижаларига (5,1 фоиз) нисбатан пасайиш қайд этилди.

    Ортиқча вазн 5 ёшгача болаларнинг 5 фоизида (ўғил болалар 5 фоиз, қиз болалар 4 фоиз) кузатилмоқда. 2006 йилда ўтказилган МИCС кузатувида бу кўрсаткич 7 фоизни ташкил этган.

    Кичик ёшдаги болаларнинг ривожланиши

    Бола ҳаётининг дастлабки йиллари когнитив, ижтимоий, ҳиссий ва жисмоний ривожланиш учун жуда муҳимдир. 2-4 ёшдаги 78 фоиз болалар билан оила аъзолари болани ривожлантиришга ундовчи тўрт ва ундан ортиқ фаолият билан шуғулланган. Шу ўринда оталар иштироки бор йўғи 5 фоизни ташкил этмоқда. 3-4 ёшдаги 46 фоиз болалар эрта таълим дастурларида иштирок этган. Бу кўрсаткич, айнан кузатув вақтидаги натижани ифодалайди. Шу ўринда, 2006 йил (19,7 фоиз) натижаларига нисбатан 2,3 баробарга яхшиланганини кузатиш мумкин.

    Ўқув материаллари ва бола қарамоғи

    5 ёшгача бўлган 92 фоиз болалар дўкондан олинган ўйинчоқлар билан ўйнайди. 5 ёшгача бўлган 12 фоиз болалар кузатувдан аввалги ҳафта давомида бир соатдан ортиқ вақт мобайнида ҳеч бўлмаганда бир маротаба, 10 ёшдан кичик бўлган бошқа болалар қарамоғида қолганлиги кузатилди.

    2-4 ёшли болаларнинг 96 фоизида соғлиқ, таълим олиш ва психологик нуқтаи назаридан нормал ривожланиш қайд этилди. Бу МДҲ минтақасидаги энг юқори кўрсаткичлардан биридир.

    Таълим, қамров ва тенглик кўрсаткичлари

    Юқорида қайд этилганидек, 3-4 ёшдаги 46 фоиз болалар кузатув пайтида мактабгача таълим муассаларига қатнашган.

    Тайёргарлик босқичида, яъни бошланғич мактабга расмий киришдан бир йил олдин ташкил этилган таълимда, юқори натижа, яъни 72 фоиз қайд этилди. Гендер ва минтақавий тафоввутлар деярли мавжуд эмас.

    Бошланғич таълим (1-4 синфлар) ва ўрта таълимнинг қуйи босқичлари (5-9 синф)да соф давомат коэффициентлари юқорилиги қайд этилди. Тегишлилиги бўйича 99 фоиз ва 97 фоизни ташкил этди.

    Ўрта таълимнинг юқори босқичи (10-11 синф, академик лицей ва касб-ҳунар мактаблари)да давомат коэффициенти 94 фоизни ташкил этди. Бу борада энг паст кўрсаткич ғарбий минтақада (91 фоиз) кузатилди.

    Бошланғич мактабнинг биринчи синфига қабул қилинган деярли барча болалар уни тамомлайдилар. Бошланғич мактабни битириш кўрсаткичи ўғил болаларда 100 фоиз, қиз болаларда 99 фоизни ташкил этмоқда.

    Ўрта мактабни тугатиш даражаси 98 фоизни ташкил этди, шу жумладан, ўғил болаларда 98 фоиз ва қиз болаларда 99 фоиз.

    Тўлиқ ўрта таълим (мактаб, лицей, коллеж) бўйича ўқишни якунлаш коэффициенти 94 фоизни ташкил этди, шу жумладан, ўғил болаларда 94 фоиз, қиз болаларда 93 фоиз. Ўғил ва қиз болалар ўртасида ўрта таълимни тугатиш даражасида сезиларли фарқлар йўқ.

    Таълимда ота-оналарнинг иштироки

    Мактабга қатнайдиган ва уй вазифасини бажарадиган 7-14 ёшдаги болаларнинг 72 фоизига ота-оналари томонидан ёрдам берилади. Шу билан бирга, ёш болаларга катта ёшдаги болаларга қараганда кўпроқ ёрдам берилади.

    Ота-оналарнинг мактаб бошқаруви ва мактаб ҳаётидаги иштироки юқорилиги қайд этилди. Ўтган йили 7-14 ёшдаги болаларнинг 98 фоизида ота-оналар томонидан фанларни ўзлаштириш табеллари билан шахсан танишилган.

    Болаларни тарбиялаш

    Интизомга чақиришнинг ҳар қандай зўравонлик усули остида жисмоний жазолаш ёки психологик тажовуз туради. Яъни, болани силкитиб қўйиш, унга қичқириш ёки бақириш, шунингдек, унга нисбатан аҳмоқ, дангаса ёки бошқа шунга ўхшаш сўзларни ишлатиш тушунилади.

    МИCС натижалари шуни кўрсатдики, 1-14 ёшдаги болаларнинг 31 фоизи фақат зўравонликсиз, тартиб-интизом усуллари билан тарбияланади. Оналарнинг 89 фоизи болани жисмонан жазоламаслик керак, деб ҳисоблайди. Шу ўринда, ҳар учинчи бола (29 фоиз) жисмонан жазоланган.

    10 нафар боладан 6 нафари (62 фоиз) кузатувдан олдинги ойда ҳар қандай зўравонлик асосидаги интизомга чақиришни бошдан кечирган (шу жумладан, қизларнинг 60 фоизи ва ўғил болаларнинг 64 фоизи).

    1-14 ёшдаги болаларни зўравонлик асосида тартибга чақириш даражаси камбағал уй хўжаликларида бой уй хўжаликларига қараганда кўпроқ учрайди. Жисмоний жазога жами болаларнинг 29 фоизи, шу жумладан, ўғил болаларнинг 32 фоизи ва қиз болаларнинг 27 фоизи учраган.

    Болалик ёшидаги никоҳ

    20-24 ёшдаги аёлларнинг 3 фоизи 18 ёшга тўлмасдан биринчи марта расмий ёки норасмий никоҳ қурган бўлса, 15 ёшга тўлмасдан турмуш қуриш деярли нол фоизга тенг. Ушбу кўрсаткич 2006 йил МИCС натижаларига кўра, 12,5 фоизни ташкил этган ва бугунги кунга келиб кескин камайган. Бу минтақадаги энг паст кўрсаткич ҳисобланади.

    18 ёшдан олдин турмуш қуришнинг энг юқори кўрсаткичи 20-49 ёшдаги ўрта маълумотлилар орасидан 13 фоизни, энг паст кўрсаткичи олий маълумотлилар орасидан 3 фоизни қайд этган. Шунингдек, юқори кўрсаткич Шарқий минтақада 11 фоиз ва энг пасти — Марказий минтақада 3 фоиз кузатилди.

    17.11.2022, 15:30   Изоҳ (0)   10309
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    ССВ Фарғонада калтакланган шифокорнинг аҳволи бўйича маълумот берди

    17.11.2022, 15:11

    Тошкент метросининг 7-бекати вақтинча ёпилади

    17.11.2022, 14:53

    Навоийда Lacetti йўлдан ўтаётган икки аёлни уриб юборди

    17.11.2022, 14:46

    Ўзбекистонда онкогематологик касалликларни даволаш тизими такомиллаштирилади

    17.11.2022, 13:42

    «Янги Ўзбекистон» боғидаги «Истиқлол» мажмуаси бир ойга ёпилди

    17.11.2022, 13:20

    Бухорода илк бор очиқ юракда мураккаб операциялар ўтказилди

    17.11.2022, 13:10
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    Систит — бу уят эмас!


    Чирчиқдаги янги боғ - замонавий кўнгилочар ва дам олиш маскани очилди


    Янгийўлда “Томорқа мактаби” очилди


    Сўзлар аҳамиятга эга: TBC Bank 8 март табрикларини пулларга айлантириб, аёллар тадбиркорлигини қўллаб-қувватлади


    ЛУКОИЛ: ёш истеъдодлар овози катта саҳнада янгради


    ANORBANK ва БС/2 Ўзбекистонда банкларда ўз-ўзига хизмат кўрсатиш тармоғини кенгайтирмоқда


    Hyundai Uzbekistan - фоизсиз бўлиб тўлаш имконияти қайтди!


    Centrum Air ёзги йўналиш очади: Тошкентдан Иссиқкўлга тўғридан-тўғри рейслар


    InfinBLACK - ортиқча тўловлар талаб қилмайдиган кредит карта


    Mastercard Digital Uzbekistan 5- халқаро PLAS-Форумида қатнашди


    Ўзбекистон Миллий банки Хитой юани айирбошлаш хизматини Тошкент шаҳри ва пойтахт аэропортида йўлга қўйди


    2025 йилнинг 5 ойи давомида Mobiuz минглаб таянч станцияларини ишга туширди ва техник инфратузилмани замонавийлаштирди


    Xon Saroy томонидан анъанавий “Менинг орзуйимдаги уй” расмлар танлови бошланди 


    Octobank банкоматларни BS/2 билан бирга “ақллироқ” қилади


    Centrum Air янги Airbus A320neo — авиапаркидаги тўққизинчи самолётни қабул қилиб олди 

     

    Тавсия этамиз

    Гитлердан сўнг энг машҳур нацист – дорга осилган Риббентропнинг аянчли тақдири

    31 май, 19:25

    “Икки хонали уй учун 715 млн сўмдан”. “Дарё”даги мақоладан сўнг пойтахт ҳокимлиги уйсиз қолган аҳолига хонадон сотиб олиш учун маблағ ажратди

    28 май, 21:15

    Будапешт фасадлари: санъат кўчада яшайди (фото)

    27 май, 10:00

    Гестапо ва КГБ хизматида бўлган бухоролик “штирлиц”

    26 май, 19:00
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Леди Гага Гиннеснинг рекордлар китобига киритилди

    Лайфстайл | 3 июн, 15:40

    Centrum Air ёзги йўналиш очади: Тошкентдан Иссиқкўлга тўғридан-тўғри рейслар

    Реклама | 3 июн, 15:00

    Ўзбекистонда Ўрмон агентлиги ташкил этилади

    Ўзбекистон | 3 июн, 15:30

    Афғонистонда Қурбон ҳайити бошқа санада нишонланади

    Афгонистон | 3 июн, 15:20

    ДХХ ҳажга юборишини айтиб фирибгарлик қилган яна тўрт кишини ушлади

    Ўзбекистон | 3 июн, 15:10

    Футбол юлдузларининг машҳурликда ўзидан қолишмайдиган рафиқалари

    Лайфстайл | 3 июн, 15:05

    InfinBLACK - ортиқча тўловлар талаб қилмайдиган кредит карта

    Реклама | 3 июн, 12:45

    Покистонда 200 дан ортиқ маҳбус қамоқхонадан қочиб кетди

    Дунё | 3 июн, 15:00

    “Бунинг уятли жойи йўқ”. Жамшид Қўчқоров давлат нега қарз олаётганига изоҳ берди

    Иқтисодиёт | 3 июн, 14:50
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.