Халқаро олимлар гуруҳи томонидан камҳаракат ҳаёт тарзи, хусусан, стулда узоқ вақт ўтириш юрак-қон томирлари касалликлари ҳамда бевақт ўлим хавфини ошириши аниқланди. Ачинарлиси, бўш вақтда ҳатто маълум жисмоний ҳаракатлар билан шуғулланиш ҳам фойда бермаслиги мумкин. Бу ҳақда янги тадқиқот натижаларига таяниб CNN хабар бермоқда.
“Ўтказилган тадқиқот натижалари шуни кўрсатдики, кундалик жисмоний фаол бўлиш ёки бўлмасликдан қатъи назар, ҳаддан ташқари кўп ўтириш жиддий муаммо эканлигини яна бир бор тасдиқлайди”, дейди тадқиқот муаллифларидан бири, Бостондаги Brigham and Women’s шифохонасининг кардиология бўлими илмий ходими доктор Эзим Аджуфо.
“Узоқ ўтиришнинг соғлиққа зарари ҳақида аввал ҳам кўплаб илмий мақолалар ёзилган, бироқ мазкур мавзу юзасидан қўшимча ва батафсил маълумотлар олиш учун яна бир нечта тадқиқотлар ўтказиш зарур”, дейди Колумбия университети Тиббиёт марказининг хулқ-атвор тиббиёти кафедраси доценти доктор Кит Диас. У тадқиқотда иштирок этмаган.
Америка кардиология коллежи журналида эълон қилинган тадқиқотда айтилишича, олимлар бир ҳафта акселерометр тақиб юрган қарийб 90 минг иштирокчининг маълумотларини ўрганди. Улар тажриба иштирокчиларининг ўтирган ва фаол ҳолатда ўтказган вақтларини кейинги йилларда аниқланган инсульт, юрак хуружлари ва юрак етишмовчилиги каби касалликлар билан таққослаб чиқди. Тадқиқотга кўра, кам ҳаракатли турмуш тарзи нафақат юрак-қон томир касалликлари хавфини оширади, балки ортиқча ўтиришнинг муайян зарарлари ҳақида умумий тасаввур беради.
“Биз одамларга кунига имкон қадар 10,6 соатдан ортиқ ўтирмасликни қатъий тавсия қиламиз. Бу қатъий чегара эмас, лекин буни жамоат саломатлиги учун биринчи оқилона қадам деб ҳисоблаймиз”, деди Ажуфо.
Нега ўтиришнинг зиёни жуда кўп?
Тадқиқотда фойдаланилган маълумотларда айрим чекловлар мавжуд. Улар Буюк Британиянинг Биобанк маълумотларидан ҳам олинган. У йирик биотиббиёт маълумотлари базаси бўлиб, унда узоқ муддат давомида одамларни кузатиб борадиган тадқиқот ресурслари мавжуд. Аджуфонинг айтишича, танланма асосан оқ танли ва келиб чиқиши европалик бўлган одамлардан иборат эди, шунинг учун у Осиё ёки Америка аҳолисини тўлиқ акс эттирмайди.
Аммо кун давомида ҳаддан ташқари узоқ вақт ўтириш салбий оқибатларга олиб келиши ҳақиқат. Чунки мушаклар қондаги шакар ва ёғ миқдорини тартибга солишда муҳим рол ўйнайди. Улар ўз вазифасини яхши бажариши учун эса ҳаракат зарур.
“Компьютер қаршисидаги ишдан бўш вақтни жисмоний фаоллик билан ўтказиш мушакларга ўз вазифасини бажариш учун зарур рағбатни беради, бунинг учун кўп куч сарфлаш шарт эмас”, деди Диас.
Ҳаракатни нимадан бошлаш керак?
Агар кун бўйи офисда ўтирсангиз ва асосий ҳаракатланиш ишга бориб-келишдан иборат бўлса, ўтиришнинг чегараси 10 ярим соатлик вақтга тезда етиб олишингиз мумкин.
“Тик туриб ишлайдиган стол сотиб олиш муаммонинг ечими бўлмайди. Бир жойда қимирламасдан туриш мушакларга шакар ва ёғларни самарали парчалаш учун зарур бўлган ҳаракатни таъминламайди”, дея қўшимча қилди Диас
Мутахассиснинг айтишича, велосипед ёки югуриш йўлакчаси ўрнатилган иш столи фойда бериши мумкин. Айрим учрашувларни сайр қилиш тарзида ўтказишни ҳам синаб кўриш мумкин. Ҳар ярим-бир соатда бир неча дақиқа туриб юришни ёки бир вазифани тугатгач, кейингисига ўтишдан олдин қисқа танаффус қилиш ҳам фойда беради.
“Узоқ вақт ўтириш турмуш тарзига амал қилсангиз ҳам, юқорида таъкидланган тартиб ва йўллар орқали машқ қилсангиз, кун бўйи ўтириб, спорт билан шуғулланмаган одамга қараганда анча соғломроқ бўласиз”, дейди мутахассис.
Изоҳ (0)