Дунёда ҳар йили 600 мингга яқин киши жигар саратони туфайли ҳаётдан кўз юмади. Касалликнинг бошланғич босқичида унга қарши жарроҳлик аралашуви ёрдамида самарали курашиш мумкин. Бунинг учун касаллик белгиларини билиш ва саломатликка эътиборли бўлиш даркор. Жигар саратонининг бирламчи ёки метастатик турлари мавжуд.
Жигар ракининг белгилари
Дастлабки босқичларда касаллик белгилари сезилмайди. Фақат ривожланган шаклда қуйидаги аломатларнинг баъзилари пайдо бўлади.
Сариқлик
Одамларда жигар ўсмалари туфайли билирубин пигментининг метаболизми бузилади, унинг бир қисми қонга ўтади. Шунинг учун кўз ва терининг оқлари сарғаяди. Бундан ташқари, билирубин эпидермисдаги нерв учларини безовта қилиб, қаттиқ қичишишга олиб келади.
Нажас ва сийдик ранги ўзгариши
Билирубин моддаси жигарда тўлиқ парчаланмагани ва ичакларга етиб бормагани сабабли нажас ранги оқариб, худди бўрдек тусга киради. Сийдик эса, аксинча, қораяди.
Овқат ҳазм қилишда муаммолари
Жигар саратони билан касалланган одам баъзида кўнгил айниши, қайт қилиш ёки овқат ҳазм қилиш муаммосини бошдан кечиради. Овқатланиш пайтида тўйинганлик ҳисси одатдагидан аввалроқ пайдо бўлади. Бу ҳислар жигардаги шишлар ва ошқозонга бериладиган босим туфайлидир.
Тана массасининг камайиши
Баъзилар ҳеч қандай сабабсиз вазн йўқотади. Бунинг сабаби шундаки, жигар глюкоза, ёғлар ва оқсил синтезида иштирок этади ва агар жигар функцияси бузилган бўлса, бу моддалар организмга тўғри сўрилмайди. Шунингдек, эрта тўйинганлик ҳисси туфайли бемор керак бўлгандан камроқ овқат ейди.
Доимий чарчоқ
Қисқа вақт ичида чарчаб қолиш метаболизмнинг ўзгариши билан боғлиқ. Бунда инсин худди гриппга чалингандек ўзини ҳолсиз ҳис этади.
Теридаги кўкаришлар
Жигар қон ивишида иштирок этадиган оқсил ва К витаминини синтез қилади. Саратонда эса бу функция бузилади ва организмда енгил қон кетиши кузатилади. Кўкаришлар сабабсиз ёки бир озгина тегиш натижасида юзага келиши мумкин.
Жигарнинг катталашуви ва қовурғалар остидаги оғриқ
Ўсимта ривожлангани сари жигарни чўзади, у эса ўз навбатида катталашади ва жигарнинг бир қисми қовурғалар остидан сиқиб чиқади. Натижада ўнг томонда шиш ёки оғриқ пайдо бўлади.
Қоринда шишлар ёки қорин катталашуви
Бундай ҳолат асцит ёки суюқлик тўпланиши туфайли содир бўлади.
Қорин устидаги терида томирларнинг бўртиб чиқиши
Ушбу сймптом тиббиётда “медуса боши” деб аталади. Бу жигар ўсмаси қоннинг ҳаракатига тўсқинлик қилиши сабабли пайдо бўлади, шунинг учун у қорин териси остида жойлашган томирлар орқали оқади. Бу уларнинг кенгайишига ва яққол кўринишига олиб келади.
Гормонлар таъсирида юзага келадиган бузилишлар
Жигардаги ўсимта тананинг қолган қисмига ва турли моддалар алмашинувига таъсир қилувчи гормонлар ишлаб чиқаради. Бу қуйидаги гормонал бузилишларга олиб келиши мумкин:
- Қондаги калций даражасининг ошиши. Бунда кўнгил айниш, ич қотиши ва мушакларнинг кучсизлиги кузатилади;
- Глюкоза миқдори камайиб кетади. Бу эса чарчоқнинг кучайиши ва ҳушдан кетишга олиб келади;
- Эркакларда кўкрак безлари катталашади;
- Қондаги қизил қон таначалари даражасининг беморнинг қизил кўринишига олиб келади.
- Холестерин даражаси ошади.
Юқорида келтирилган аломатлар доим ҳам саратонга чалинганликни англатмайди. Аммо улардан бир нечтаси сизда кутзатилса, шифокор терапевтгс учрашиш ва керакли тиббит таҳлилларни ўтказиш лозим бўлади. Жигар саратонини аввалдан аниқлаш унинг организмга тарқалиб кетишининг олдини олади ва жарроҳлик усули, кимёвий терапиялар орқали даволанади.
Изоҳ (0)