Dunyoda har yili 600 mingga yaqin kishi jigar saratoni tufayli hayotdan ko‘z yumadi. Kasallikning boshlang‘ich bosqichida unga qarshi jarrohlik aralashuvi yordamida samarali kurashish mumkin. Buning uchun kasallik belgilarini bilish va salomatlikka e’tiborli bo‘lish darkor. Jigar saratonining birlamchi yoki metastatik turlari mavjud.
Jigar rakining belgilari
Dastlabki bosqichlarda kasallik belgilari sezilmaydi. Faqat rivojlangan shaklda quyidagi alomatlarning ba’zilari paydo bo‘ladi.
Sariqlik
Odamlarda jigar o‘smalari tufayli bilirubin pigmentining metabolizmi buziladi, uning bir qismi qonga o‘tadi. Shuning uchun ko‘z va terining oqlari sarg‘ayadi. Bundan tashqari, bilirubin epidermisdagi nerv uchlarini bezovta qilib, qattiq qichishishga olib keladi.
Najas va siydik rangi o‘zgarishi
Bilirubin moddasi jigarda to‘liq parchalanmagani va ichaklarga yetib bormagani sababli najas rangi oqarib, xuddi bo‘rdek tusga kiradi. Siydik esa, aksincha, qorayadi.
Ovqat hazm qilishda muammolari
Jigar saratoni bilan kasallangan odam ba’zida ko‘ngil aynishi, qayt qilish yoki ovqat hazm qilish muammosini boshdan kechiradi. Ovqatlanish paytida to‘yinganlik hissi odatdagidan avvalroq paydo bo‘ladi. Bu hislar jigardagi shishlar va oshqozonga beriladigan bosim tufaylidir.
Tana massasining kamayishi
Ba’zilar hech qanday sababsiz vazn yo‘qotadi. Buning sababi shundaki, jigar glyukoza, yog‘lar va oqsil sintezida ishtirok etadi va agar jigar funksiyasi buzilgan bo‘lsa, bu moddalar organizmga to‘g‘ri so‘rilmaydi. Shuningdek, erta to‘yinganlik hissi tufayli bemor kerak bo‘lgandan kamroq ovqat yeydi.
Doimiy charchoq
Qisqa vaqt ichida charchab qolish metabolizmning o‘zgarishi bilan bog‘liq. Bunda insin xuddi grippga chalingandek o‘zini holsiz his etadi.
Teridagi ko‘karishlar
Jigar qon ivishida ishtirok etadigan oqsil va K vitaminini sintez qiladi. Saratonda esa bu funksiya buziladi va organizmda yengil qon ketishi kuzatiladi. Ko‘karishlar sababsiz yoki birozgina tegish natijasida yuzaga kelishi mumkin.
Jigarning kattalashuvi va qovurg‘alar ostidagi og‘riq
O‘simta rivojlangani sari jigarni cho‘zadi, u esa o‘z navbatida kattalashadi va jigarning bir qismi qovurg‘alar ostidan siqib chiqadi. Natijada o‘ng tomonda shish yoki og‘riq paydo bo‘ladi.
Qorinda shishlar yoki qorin kattalashuvi
Bunday holat astsit yoki suyuqlik to‘planishi tufayli sodir bo‘ladi.
Qorin ustidagi terida tomirlarning bo‘rtib chiqishi
Ushbu symptom tibbiyotda “medusa boshi” deb ataladi. Bu jigar o‘smasi qonning harakatiga to‘sqinlik qilishi sababli paydo bo‘ladi, shuning uchun u qorin terisi ostida joylashgan tomirlar orqali oqadi. Bu ularning kengayishiga va yaqqol ko‘rinishiga olib keladi.
Gormonlar ta’sirida yuzaga keladigan buzilishlar
Jigardagi o‘simta tananing qolgan qismiga va turli moddalar almashinuviga ta‘sir qiluvchi gormonlar ishlab chiqaradi. Bu quyidagi gormonal buzilishlarga olib kelishi mumkin:
- Qondagi kaltsiy darajasining oshishi. Bunda ko‘ngil aynish, ich qotishi va mushaklarning kuchsizligi kuzatiladi;
- Glyukoza miqdori kamayib ketadi. Bu esa charchoqning kuchayishi va hushdan ketishga olib keladi;
- Erkaklarda ko‘krak bezlari kattalashadi;
- Qondagi qizil qon tanachalari darajasining bemorning qizil ko‘rinishiga olib keladi.
- Xolesterin darajasi oshadi.
Yuqorida keltirilgan alomatlar doim ham saratonga chalinganlikni anglatmaydi. Ammo ulardan bir nechtasi sizda kutzatilsa, shifokor terapevtgs uchrashish va kerakli tibbit tahlillarni o‘tkazish lozim bo‘ladi. Jigar saratonini avvaldan aniqlash uning organizmga tarqalib ketishining oldini oladi va jarrohlik usuli, kimyoviy terapiyalar orqali davolanadi.
Izoh (0)