Америкалик олимлар биринчи марта ота бўлган эркакларнинг мияси ўз фарзандларини кўрганида ўзига хос фаоллик кўрсатишини аниқлади. Тадқиқот Лос Анжелес ва Шимолий Каролина университетларида ўтказилди ва натижалари Human Brain Mapping журналида чоп этилди.
Тажриба 32 нафар ёш ота иштирокида ўтказилди. Болалари туғилганидан саккиз ой ўтиб, оталар функсионал МРТ текширувдан ўтди. Жараён давомида уларга қуйидаги видеолар намойиш этилди:
- ўз фарзандларининг қисқа видеолари;
- бегона чақалоқлар суратлари;
- ҳомиладор турмуш ўртоғининг видеолари;
- нотаниш аёл сурати.
Натижалар шуни кўрсатдики, эркаклар ўз болаларини кўрганида орқа мия (posterior cingulate cortex) ва миянинг фронтал қисми (orbitofrontal cortex) фаоллашган. Ушбу соҳалар эмоцияларни бошқариш, бошқаларнинг ҳис-туйғуларини тушуниш тизими билан боғлиқ. Қизиқ томони шундаки, бегона чақалоқ ёки ҳатто ҳомиладор турмуш ўртоғи тасвирларига эмас, айнан ўз фарзандини кўргандагина оталар миясидаги фаоллик кучлироқ бўлган.
Тадқиқотчилар фикрича, бу реакциялар оддий ижтимоий ҳодиса эмас, балки ота ва бола орасидаги чуқур психологик алоқани акс эттиради.
--PptPJlp.avif)
Шунингдек, ота бўлиш эркакларда гормонал ўзгаришларни ҳам келтириб чиқаради:
- тестостерон даражаси пасаяди;
- окситоцин ва пролактин даражаси ошади.
Бу ўзгаришлар отанинг болага меҳрини кучайтиради ва эмоционал алоқани мустаҳкамлайди.
Бундан ташқари, ота бўлган эркакларнинг миясида эмоцияларни бошқариш, бошқаларнинг ҳис-туйғуларини тушуниш ва бола эҳтиёжларини сезиш билан боғлиқ тармоқлар фаол ишлай бошлайди. Шу боис ота фарзандига яхшироқ ғамхўрлик қила бошлайди. Эркаклар мия фаолиятидаги бундай ўзгаришлар узоқ муддатга сақланиши мумкин.
Ушбу тадқиқот она ва бола алоқалари ҳақидаги билимларни тўлдириб, оталик ҳам мия фаолиятини тубдан ўзгартиришини кўрсатди. Энди олимлар ота бўлиш жараёнини янада чуқурроқ ўрганиш орқали, ота-бола алоқасини мустаҳкамлаш ва оиладаги психологик соғлиқни ошириш йўлларини изламоқда.
Изоҳ (0)