“Глобал режанинг бир қисми”: Си Цзиньпин нега G20 саммитига келмайди?

Нью-Деҳлида 9—10 сентябрь кунлари G20 саммити бўлиб ўтади. Унда 2012 йилдан бери биринчи марта Хитой етакчиси Си Цзиньпин қатнашмайди. Бу дунё тартибини ўзгартириш бўйича глобал режанинг бир қисми бўлиши мумкин, дея хабар бермоқда CNN.

Си Цзиньпин 2012 йилда ҳокимиятга келганидан бери биринчи марта G20 саммитида шахсан қатнашмайди. Мамлакат учун G20 аҳамиятли бўлганига қарамай, Хитой бу қарорни расман изоҳламади. Саммитда Си ўрнига Бош вазир Ли Цян иштирок этади.

Тегишли қарор оммавий ахборот воситаларида турли муносабатларга олиб келди. Потенциал соғлиқ муаммоларидан тортиб Ҳиндистонни менсимаслик ҳаракатигача. Бироқ CNN воқеага АҚШ ва Хитой ўртасидаги рақобат призмасидан қарашни таклиф қилади. 

“Си Цзиньпиннинг йўқлиги унинг глобал бошқарув тизими ва Америка таъсири остида бўлиши мумкин бўлган тузилмалардан кўнгли қолганини кўрсатиши мумкин”, — дейилади хабарда.

Шу сабабли Пекин Хитойнинг дунёни бошқариш ҳақидаги қарашларига мос келадиган кўп томонлама форумларга устувор аҳамият бериши мумкин. Масалан, BRICS ва “Бир макон, бир йўл” форуми.

Бундан ташқари, Вашингтондаги Квинси институти тадқиқотчиси Жейк Вернернинг фикрича, Хитой ва АҚШ ўртасидаги муносабатлар совуқлашганидан кейин G20да устуворлик йўқ. Ҳиндистоннинг АҚШ билан яқинлашиши энди бошқа давлатлар қатори “Ҳинд-Тинч океани НАТОси” деб номланмоқда.

“Хитой Ҳиндистонни унга қарши лагерда кўради ва шунинг учун Ҳиндистон ташкил этаётган катта халқаро саммитга аҳамият қўшишни истамайди”, — деди Нью-Деҳлидаги Жавоҳарлаъл Неру университети халқаро тадқиқотлар профессори Хеппимон Жейкоб.

Си Цзиньпин янги дунё тартиби ҳақидаги қарашларини тасвирлаган У учта глобал ташаббусни эълон қилган: иттифоқларсиз глобал хавфсизлик, иқтисодий молиялаштиришнинг янги тизимига эга глобал ривожланиш ва янги қадриятлар тизимига асосланган глобал цивилизация.

“Бу кенг ва мазмунан ноаниқ бўлса-да, у соябон сифатида яратилган. G20 ҳомийлигидаги ҳукмрон бошқарув тузилмасидан фарқ қиладиган Хитой ташаббуси атрофида давлатлар бирлашиши мумкин”, — дейди Оксфорд университети эксперти Магнус.