Nyu-Dehlida 9—10-sentabr kunlari G20 sammiti bo‘lib o‘tadi. Unda 2012-yildan beri birinchi marta Xitoy yetakchisi Si Szinpin qatnashmaydi. Bu dunyo tartibini o‘zgartirish bo‘yicha global rejaning bir qismi bo‘lishi mumkin, deya xabar bermoqda CNN.
Si Szinpin 2012-yilda hokimiyatga kelganidan beri birinchi marta G20 sammitida shaxsan qatnashmaydi. Mamlakat uchun G20 ahamiyatli bo‘lganiga qaramay, Xitoy bu qarorni rasman izohlamadi. Sammitda Si o‘rniga Bosh vazir Li Tsyan ishtirok etadi.
Tegishli qaror ommaviy axborot vositalarida turli munosabatlarga olib keldi. Potensial sog’liq muammolaridan tortib Hindistonni mensimaslik harakatigacha. Biroq CNN voqeaga AQSH va Xitoy o‘rtasidagi raqobat prizmasidan qarashni taklif qiladi.
“Si Szinpinning yo‘qligi uning global boshqaruv tizimi va Amerika ta’siri ostida bo‘lishi mumkin bo‘lgan tuzilmalardan ko‘ngli qolganini ko‘rsatishi mumkin”, — deyiladi xabarda.
Shu sababli, Pekin Xitoyning dunyoni boshqarish haqidagi qarashlariga mos keladigan ko'p tomonlama forumlarga ustuvor ahamiyat berishi mumkin. Masalan, BRICS va “Bir makon, bir yo‘l” forumi.
Bundan tashqari, Vashingtondagi Kvinsi instituti tadqiqotchisi Jeyk Vernerning fikricha, Xitoy va AQSh o‘rtasidagi munosabatlar sovuqlashganidan keyin G20da ustuvorlik yo‘q. Hindistonning AQSH bilan yaqinlashishi endi boshqa davlatlar qatori “Hind-Tinch okeani NATOsi” deb nomlanmoqda.
“Xitoy Hindistonni unga qarshi lagerda ko'radi va shuning uchun Hindiston tashkil etayotgan katta xalqaro sammitga ahamiyat qo'shishni istamaydi”, — dedi Nyu-Dehlidagi Javoharla'l Neru universiteti xalqaro tadqiqotlar professori Xeppimon Jeykob.
Si Szinpin yangi dunyo tartibi haqidagi qarashlarini tasvirlagan U uchta global tashabbusni e'lon qilgan: ittifoqlarsiz global xavfsizlik, iqtisodiy moliyalashtirishning yangi tizimiga ega global rivojlanish va yangi qadriyatlar tizimiga asoslangan global sivilizatsiya.
“Bu keng va mazmunan noaniq bo'lsa-da, u soyabon sifatida yaratilgan. G20 homiyligidagi hukmron boshqaruv tuzilmasidan farq qiladigan Xitoy tashabbusi atrofida davlatlar birlashishi mumkin”, — deydi Oksford universiteti eksperti Magnus.
Izoh (0)