Абу-Даби аэропортида Россияда судланган америкалик Бриттни Грайнерни АҚШда жазо ўтаётган россиялик Виктор Бутга айирбошлашди. Айирбошлаш жараёнидан аввал уларнинг иккаласи ҳам афв этилди, дея маълум қилди россиялик омбудсмен Татяна Москалкова. Шу тариқа, улар ўз юртларида жазонинг қолган муддатини ўташи керак бўлмайди.
Айирбошлашув БАА ва Саудия Арабистони воситачилигида бўлиб ўтди. Россия Бутни озод этиш учун АҚШ билан узоқ вақт давомида музокаралар олиб борган, бироқ Вашингтон россияликни айирбошлаш схемасига киритишдан бош тортган эди, деб маълум қилди Россия Ташқи ишлар вазирлиги. Ўз навбатида, Москалкова қайд этишича, музокараларда президент Владимир Путин, ТИВ ва Россиянинг «таниқли махсус хизматлари» бош ролни ўйнаган.
Оқ уйнинг юқори мансабли амалдори CNN’га айтишича, АҚШ президенти Жо Байден вазиятга «шахсан жалб этилган» ва айирбошлашувни ташкиллаштирган жамоа билан доимий мулоқотда бўлган.
Бриттни Грайнер — замонамизнинг энг яхши аёл баскетболчиларидан бири. АҚШда у «Феникс Меркури», Россияда эса УGMК (мамлакат чемпионатининг кўп карра ғолиби) жамоасида ўйнаган. Февралда Грайнер Шереметьево аэропортида қўлга олинганди. Унинг юкидан вейп учун наша ёғи топилган. Августда суд уни тўққиз йиллик колонияга ҳукм қилган. Тергов изоляторида ўтказилган вақтни ҳисобга олиб, у колонияда бир йил камроқ ўтириши керак эди. Ноябрда Грайнернинг адвокатлари у тергов изоляторидан колонияга кўчирилганини маълум қилганди.
Бизнесмен Виктор Бут АҚШда «ўлим савдогари» ва «қурол-яроғ барони» деб аталади. Актёр Николас Кейж иштирокидаги шу номли фильмга айнан унинг ҳаёти асос қилиб олинган.
Совет армиясининг собиқ ҳарбий таржимони Виктор Бут 1990 йилларда тадбиркорга айланди. Қурол билан савдо қилишдан аввал, у гул, мебель ва музлатилган товуқ гўшти сотган. ОАВларга кўра, Бут қурол-яроғ ва ҳарбий аслаҳа-анжомларни Афғонистонга (ҳам ҳукумат қўшинларига, ҳам толибларга), Ангола ва Ғарбий Африкадаги исёнчиларга етказиб берган. У «Ал-Қоида» гуруҳига ҳам турли қурол-яроғ, шу жумладан, кимёвий қурол етказиб беришга алоқадорликда гумон қилинган.
2008 йилда Бангкокда Америка томони сўрови билан қўлга олинган, у Колумбия инқилобий қуролли кучлари (КIQК)га ноқонуний тарзда қурол етказишда айбланган. Бу гуруҳни АҚШ террорчилик ташкилоти деб ҳисоблайди. Айбловга асос бўлган битим Америка махсус хизматлари операцияси натижаси бўлган: улар Бут билан музокараларда ўзларини КIQК вакиллари деб таништирган.
Россиялик АҚШга экстрадиция қилинган ва 2012 йилда 25 йиллик қамоққа ҳукм қилинган. У бир нечта моддалар бўйича, шу жумладан, террорчилик ташкилотига ёрдам бериш мақсадида тил бириктириш, пул ювиш ва фирибгарликда айбдор деб топилди.
Бут ўз айбини инкор қилади. Москва Бутнинг ишини сиёсий тусга эга деб атади. Ўз навбатида, Манхэттен федерал округ суди собиқ судьяси Шира Шейндлин Бут устидан бўлиб ўтган суддан кейин бир неча йил ўтиб, россияликка нисбатан ҳукмни ҳаддан ортиқ деб атади.
Россияда судланган яна бир америкалик Пол Уилан айирбошлашув бўйича битимга киритилмади. 2020 йил июнида Москва шаҳар суди уни жосусликда айблаб, қатъий режимдаги колонияга 16 йилга ҳукм қилган эди (Уилан айбига иқрор бўлмаган). Уилан ва Грайнерни Бутга айирбошлаш режаси Оқ уйда 2022 йил бошидан буён муҳокама қилиб келинган, деб ёзади CNN. Унинг адвокати Владимир Жеребенков у колонияда қолаётганини, бироқ уни айирбошлаш масаласи махсус хизматлар даражасида муҳокама қилинишда давом этаётганини айтди.
Бут Грайнерга айирбошлангач, Байден халққа мурожаат билан чиқиб, АҚШ Уилан ҳақида унутмаганини ва қайси америкаликни уйга қайтаришни танламаганини маълум қилди. «Россия Полнинг ишига Бритниникидан кўра бошқачароқ ёндашади», — деди у ва АҚШ Уиланни озод қилиш устида ишлашда давом этишини қўшиб қўйди.
CNN’нинг Оқ уйдаги манбаси қайд этишича, бу АҚШ айни пайтда амалга ошириши мумкин бўлган ягона битим бўлган. Россия томони фақат Грайнер билан айирбошлаш бўйича музокаралар олиб боришга тайёрлигини билдирган. «Шундай танлов бор эди: Бритни ёки ҳеч ким», — дея қўшиб қўйди у.
Маҳбуслар билан жорий айирбошлашув Украинада уруш бошланганидан буён иккинчиси бўлди. Апрелда АҚШда 20 йилга қамалга россиялик Константин Ярошенко Россияда тўққиз йиллик колонияга ҳукм қилинган америкалик талаба Тревор Ридга алмаштирилганди.
Изоҳ (0)