«Уларнинг ҳаёти хавф остида». «Толибон» ҳукуматни эгаллади, энди Афғонистонда аёллар футболига нима бўлади?

15 август санасида «Толибон» ҳаракати Кобулни эгаллади ва бутун Афғонистонни ўз назорати остига олди. Мамлакат президенти Ашраф Ғани қочиб кетди. «Толибон» Афғонистонда ислом амирлигини тузишини эълон қилди. Бу эса ўз навбатида Афғонистондаги аёллар футбол терма жамоасига таъсир ўтказмасдан қолмади. Афғон аёллари энди футбол ўйнай олмаслиги ойдинлашди.

«Толибон» ҳукуматга келганидан сўнг аёллар ҳуқуқлари ҳам шариат асосида ҳимоя қилинишига ваъда берди. «Аёллар шариат қоидалари асосида яшайди. Қўшни мамлакатлар ва жаҳон давлатлари бизни аёллар ҳуқуқларини тан олмайди деб ўйламасликлари керак. Шукурки, биз мусулмонлармиз ва аёлларимиз ҳам мусулмон», — деди ҳаракат вакили Забиҳулло Мужоҳид.

Ундан ташқари «Толибон» аёллар бемалол ишлай олиши, энг асосийси, улар чодра кийиши лозимлигини таъкидлади. BBC хабарига кўра, бу ваъдалар ҳақиқатга тўғри келмаяпти. Мисол учун Қандаҳор банкида фаолият юритадиган аёлларга энди уларнинг ишларини эркаклар қилиши айтилган. Бошқа вилоятларда эса аёллар ёлғиз ўзлари кўчага чиқиши тақиқлангани айтилмоқда.

Бир жиҳат аниқ — аёллар чодрада футбол ўйнай олмайди. Бу ҳақда Афғонистон миллий терма жамоасининг собиқ сардори Ҳолида Попал ўз фикрларини билдирди. Унинг сўзларига кўра, футболчилар саросимада, йиғлаяпти ва уйдан чиқолмаяпти.

Улар йиғлаяпти, шунчаки йиғлаяпти. Саросимада қолган аёллар кимга савол беришни билмаяпти. Футболчилар билан бўлаётган воқеалар — адолатсизлик. Уларнинг барчаси уйини тарк этди ва қариндошларининг уйига яширинган. Чунки уларни футболчи эканини қўшнилар билади. Аёллар яширинган ва қўрқув остида. «Толибон» қўрқув уйғотиб, кўчаларни айланиб юрибди.

Бу юрагимни яралайди, чунки биз шунча йил аёллар ҳуқуқлари учун курашгандик. Энди эса шогирдларимга жим бўлишни ва яширинишни айтяпман. Уларнинг ҳаёти хавф остида.

Улар деразадан туриб видеога олмоқда ва «Толибон» яқин эканлигини айтмоқда. Бу жуда ачинарли. Ҳукуматнинг таслим бўлганини кўриш оғир. Аёллар умидини йўқотди.

Ҳолида Попал, мураббий

«Аёллар жамоалари ичида ФИФА рейтингида 152-ўринни эгаллаб турган Афғонистон терма жамоаси энди майдонга қайтишини тасаввур қилиш қийин», — дея Попалнинг сўзларига қўшимча қилади CBC.

Афғонистондаги вазият борасида ФИФА баёнот берди:

«Афғонистондаги ҳолат жуда хавотирли. ФИФА вазиятни кузатяпти. ФИФА ҳануз футбол ривожи, хусусан, Афғонистон аёллар футболини жадал ривожлантириш тамойилига содиқ қолмоқда. Шу мақсадда 2016 йилдан буён ушбу ҳудудга футбол ривожи учун инвестиция киритиляпти.

Афғонистондаги ҳолат бундай кўриниш олиши ачинарли. Бу борада турли томонлар, жумладан, Афғонистон футбол федерацияси билан ҳам алоқадамиз ва вазиятни кузатамиз. Қўлимиздан келганча қўллаб-қувватлаймиз».

Афғонистон аёллар терма жамоалари сўнгги йилларда Осиё минтақасидаги барча мусобақаларда иштирок этиб келаётганди. Марказий Осиё футбол ассоциацияси (CAFA) тасарруфида ўтказилаётган мусобақаларда ҳам афғон вакиллари фаол эди. Мисол учун 2021 йилда U-17 ва U-20 аёллар терма жамоалари ўртасидаги CAFA мусобақаларида Афғонистон вакиллари иштирок этди. Афғонистон U-23 аёллар терма жамоаси 18—27 август кунлари ўтказилиши белгиланган CAFA U-23 Women’s Championship’да иштирок этиши, бу мусобақа доирасидаги 1-тур ўйинида 20 август куни Ўзбекистонга қарши майдонга тушиши керак эди. Бироқ ЎФА матбуот хизматининг «Дарё»га маълум қилишича, Тожикистонда ўтиши белгиланган ушбу мусобақа номаълум сабабларга кўра бекор қилинган.

Афғонистон паралимпия делегацияси 24 август куни Токиода бошланадиган Паралимпиадада иштирок эта олмайди. Бу ҳақида Олимпиада ташкилий қўмитаси директори Тоширо Муто хабар қилди.

«Афсуски, Афғонистон терма жамоаси Паралимпиада ўйинларида иштирок эта олмайди. Бунинг сабаби у ердаги вазият. Чуқур қайғудаман. Спортчилар ва делегация аъзолари хавфсиз жойда бўлишини тилаб қоламан», — дейди Муто.