Isroilda taxminan 300 mingga yaqin badaviy yashaydi. Biroq yahudiy davlati raketa hujumlari paytida ularning rasmiy bunkerlardan foydalanishiga ruxsat bermagan. Shu sababli ko‘plab badaviylar o‘zlarini va oilalarini himoya qilish maqsadida qo‘lbola bombapanoh qurishga kirishgan. Bu haqda CNN xabar berdi.
Shunday bomba panohlardan birini Negev cho‘lida yashovchi Ahmad Abu G‘anima yasagan. Havo hujumi haqida ogohlantiruvchi signal yangraganida, uning oilasi 3 metr chuqurlikdagi yer ostiga — eski mikroavtobus ichiga kirib jon saqlaydi. Bu mikroavtobusni Abu G‘anima sobiq ish joyidan olib, ehtiyot qismlari yechilgach, hovlisiga ko‘mgan va uni qo‘lbola panoh joyga aylantirgan.
Isroil janubidagi 35 ta tan olinmagan qishloqda taxminan 90 ming badaviy yashaydi. Hatto hukumat tomonidan “tan olingan” hududlarda ham badaviylar uchun boshpana deyarli yo‘q. Masalan, badaviylarning eng yirik shahri Rahatda 79 ming aholiga atigi 8 ta jamoat boshpanasi bor. Taqqoslash uchun, yaqin atrofdagi yahudiy shahri Ofakimda 41 ming aholi uchun 150 ta boshpana mavjud.
Badaviylarning uchdan ikki qismi hech qanday rasmiy panohga ega emas. Iyun oyida Eron bilan yuzaga kelgan 12 kunlik urush paytida raketa tahdidi kuchaygani sababli, ko‘plab badaviy oilalar mavjud materiallardan: po‘lat konteynerlar, ko‘milgan yuk mashinalari yoki qurilish chiqindilaridan qo‘lbola boshpanalar yasagan.
“Raketa uchirilsa, uni G‘azo, Eron yoki Yamandan kelayotganini ko‘rish mumkin”, — deydi 55 yoshli Amira Abu Keyder, islomiy sud tizimi bo‘yicha advokat. U tartibsiz qurilgan past sement uylar joylashgan Al-Zarnug qishlog‘ida yashaydi.
Biz aybdor emasmiz, lekin zarar ko‘rayotgan bizlarmiz, deya ta’kidladi u.
Badaviylar yashaydigan ko‘plab qishloqlar Isroil hukumati tomonidan rasman tan olinmagan. Ular elektr, ichimlik suvi, chiqindilarni olib chiqish kabi asosiy infratuzilma xizmatlaridan mahrum. Qurilishlar noqonuniy hisoblanadi va uylarni tez-tez buzish to‘g‘risida ogohlantirishlar beriladi.
Rasmiy boshpana qurilishi uchun muhandislik standartlari qat’iy: devor qalinligi, portlash to‘lqiniga chidamli derazalar kabi texnik talablar belgilangan. Badaviylar esa o‘z qo‘llari bilan yasayotgan panoh joylarning to‘g‘ridan-to‘g‘ri zarbadan himoya qila olmasligini yaxshi biladi.
Shunga qaramay, ko‘pchilik hech bo‘lmaganda nimadir qilayotganidan ruhiy taskin olayotganini aytadi. Ahmad Abu G’animaning so‘zlariga ko‘ra, mikroavtobus ichida sirena ovozi pasayadi, bu esa bolalariga tinchlik baxsh etadi.
Bizning bomba panohlar xavfsiz emas. Bolam qo‘rqib, qo‘shninikiga yugurishni so‘raydi. Ular eski yuk tarozi plastinasini bomba panoh tomi sifatida ishlatgan. U yerdan najot bo‘lishini bilmasak ham, boshqa ilojimiz yo‘q. Faqat duo qilyapmiz, deydi u.
Isroildagi arablar mamlakatning 10 million aholisi orasida taxminan 20 foizni tashkil qiladi. Ular ovoz berish huquqiga ega bo‘lgan fuqarolar hisoblanadi, biroq ko‘pincha kamsitilishga duch keladi. Badaviylar — Isroil fuqarosi bo‘lsa-da, arab ozchiligining eng nochor qatlamiga kiradi. Statistika ma’lumotlariga ko‘ra, ularning 70 foizdan ortig‘i qashshoqlik chegarasidan past darajada yashaydi.
Izoh (0)