O‘zbekistonda o‘z vaqtida kredit to‘lovlarini amalga oshirishga qiynalayotgan shaxslarga yengillik yaratilishi kutilmoqda.
Markaziy bank tomonidan bank xizmatlari iste’molchilari bilan o‘zaro munosabatlarni amalga oshirishdagi minimal talablar to‘g‘risidagi nizomga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish rejalashtirilgan. Tegishli qaror loyihasi jamoatchilik muhokamasi uchun e’lon qilindi.
Unda banklarga moliyaviy qiyinchiliklar va murakkab hayotiy vaziyatlarga tushib qolgan, shuningdek, fors-major holatlari tufayli o‘z vaqtida kredit to‘lovlarini amalga oshirishga qiynalayotgan qarz oluvchilarning amaldagi kreditlari bo‘yicha shartnoma shartlariga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish (restrukturizatsiya) imkoniyatlari borasidagi arizalarini ko‘rib chiqish yuzasidan ichki tartibga ega bo‘lishi talabi qo‘yilmoqda. Bu tartibni bankning rasmiy veb-saytida e’lon qilish majburiyati yuklanadi.
Mazkur ichki tartib kamida quyidagilarni o‘z ichiga qamrab olishi lozim:
- kredit shartnomasi shartlariga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish (restrukturizatsiya) bilan bog‘liq holatlar;
- kredit shartnomasi shartlariga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritishga (restrukturizatsiyaga) asos bo‘ladigan moliyaviy qiyinchiliklar, murakkab hayotiy vaziyatlar va fors-major holatlari ro‘yxati;
- arizalarni qabul qilish, ro‘yxatga olish tartibi va zarur hujjatlar ro‘yxati;
- arizani ko‘rib chiqish muddatlari;
- qabul qilingan arizalarni ko‘rib chiqish va baholash mezonlari;
- ariza bo‘yicha bank tomonidan qabul qilingan qaror haqida qarz oluvchiga xabar berish muddati;
- ariza qanoatlantirilganda kredit shartnomasi va uning ilovalariga qo‘shimcha va o‘zgartirishlar kiritish tartibi;
- arizani qanotlantirishni rad etish bo‘yicha qaror qabul qilinganda, bu to‘g‘risida asoslantirilgan holda arizachiga xabar berish.
Bunda, bankning ushbu ichki tartibida homiladorlik va tug‘ish taʼtilini olgan ayollarning amaldagi kreditlari bo‘yicha to‘lovlar muddatini 10 oygacha uzaytirish borasidagi arizalarini ko‘rib chiqish borasidagi qoidalar majburiy tarzda aks ettirilishi lozim.
Loyiha bilan banklar tomonidan kredit shartnomasi rasmiylashtirilgunga qadar qarz oluvchi jismoniy shaxslarga kredit majburiyatlari va ehtimoliy tavakkalchiliklar haqida oldindan ma’lumot berish uchun standart chek-list shaklini joriy etish ko‘zda tutilmoqda.
Fuqaro kredit shartnomasini rasmiylashtirilishidan avval, chek-listni diqqat bilan o‘qib chiqishi va har bir bandni tushunganini tasdiqlashi kerak. Qayd etilishicha, bu kelgusida kutilmagan moliyaviy qiyinchiliklardan saqlanish uchun xizmat qilishi mumkin.
Kredit rasmiylashtirishdan oldin to‘ldiriladigan chek-listda to‘rtta shart tushuntirishlar bilan sanab o‘tiladi:
- kredit — bu xarajat;
- kreditni qaytarish jadvalini diqqat bilan o‘rganib chiqdim;
- daromadlarim kredit to‘lovlarini to‘lash imkonini beradi;
- kredit to‘lovlarini kechiktirish oqibatlaridan xabardorman.
Mazkur chek-list bank muassasasida kredit rasmiylashtirilayotganda — qog‘oz shaklida qarz oluvchiga taqdim etiladi. Qarz oluvchi chek-listdagi har bir bandni o‘qib tanishganini maxsus belgi bilan belgilaydi hamda chek-listni qo‘lda imzo qo‘yib tasdiqlaydi. Masofaviy xizmat ko‘rsatish tizimlari orqali kredit rasmiylashtirilayotganda esa qarz oluvchi chek-listdagi har bir bandni o‘qib tanishganini maxsus elektron belgi bilan belgilaydi hamda chek-listni tasdiqlash tugmasini bosadi.
Shuningdek, iste’molchilarga arizada ko‘rsatilgan miqdordan ortiq kredit taklif qilish orqali uni olishga undash, davlat tomonidan beriladigan ijtimoiy nafaqa va yordam mablag‘larini kredit qarzdorligiga yo‘naltirish hamda to‘lov muddati kelmasdan oldin kredit to‘lovini talab qilish taqiqlanadi.
Izoh (0)