Afg‘onistonda bir guruh yosh ayollar taqiqlarga qaramay ilm olishni davom ettirmoqda. Voices of Hope (“Umid ovozlari”) deb ataluvchi guruh a’zolari 3 yildan beri oliy ta’limdan chetlashtirilgan bo‘lsa-da, uylarida yig‘ilib, robotlar yasashni sun’iy intellektdan o‘rgangan holda qurilmalar yasash bilan shug‘ullanmoqda.
“Tolibon” guruhi 2022-yilda xotin-qizlarning universitetlarda o‘qishini taqiqlagach, kompyuter fanidan ta’lim olayotgan 20 nafar talaba o‘qishni to‘xtatishga majbur bo‘lgan. Shunga qaramay, ular onlayn darslar va internet resurslari orqali o‘qishni davom ettirishga qaror qilgan. Guruh yetakchisi, 25 yoshli Asror Parsa tengdoshlari bilan birgalikda deyarli “hech narsadan” 2 dona robot yasashga muvaffaq bo‘lganini aytadi. Buning uchun ular o‘z mablag‘idan qariyb 30 ming afg‘oniy (taxminan 430 dollar) sarflagan.
Hozir guruhda atigi 6 ta qiz qolgan. Ularning ayrimlari iqtisodiy qiyinchilik yoki umidsizlik sabab ketib qolgan. Shunga qaramay, qolgan a’zolar sun’iy intellektni o‘rganish, yangi loyihalar yaratish va orzularini saqlab qolish uchun mehnat qilmoqda. Ular hozirda odamlarni va turli narsalarni tanib olish qobiliyatiga ega robot hamda chiqindilarni yig‘ish yoki dori-darmon yetkazib berishga xizmat qiladigan dron ustida ishlamoqda.
“Tolibon” ayollarning erkak kuzatuvchisiz tashqariga chiqishini taqiqlagani sabab, guruhdagi yagona erkak — Asrorning akasi Navid ularga zarur jihozlarni olib kelib beradi.
“Bizning maqsadimiz — umid chirog‘ini so‘ndirmaslik, o‘zimizni ruhlantirish va o‘rganishda davom etish. A’zolarning ko‘pchiligida sabr tugan bormoqda, ammo biz hanuz kurashmoqdamiz”, dedi Asror Parsa.
19 yoshli Hadiya esa guruhdagi mashg‘ulotlar tufayli ruhiy tushkunlikdan chiqqanini so‘zlab berdi:
“Natijani ko‘rganimizda juda xursand bo‘lib, yana o‘qishimiz kerakligini his qilyapmiz. Biz hanuz orzularimiz sari intilishimiz mumkin”.
Voices of Hope qizlari o‘zlariga ilhom manbai sifatida 2017-yilda tuzilgan Afghan Dreamers robototexnika jamoasini ko‘rsatadi. Ammo farqli ravishda, ular hanuz xalqaro tashkilotlardan yordam olmagan. Shunga qaramay, qizlarning orzulari katta: bir kun kelib o‘z ixtirolarini xalqaro ko‘rgazmalarda namoyish etish va kelajakka yo‘l topish.
Bu paytda, “Tolibon” qizlarning 12 yoshdan keyin ta’lim olishini man qilgan va bu qarorni “shariatga muvofiq” deb baholamoqda. Ushbu taqiqlar xalqaro hamjamiyat tomonidan qattiq tanqid qilinsa-da, hukumat o‘z pozitsiyasidan qaytmayapti.
Izoh (0)