Amerika Qo‘shma Shtatlar Isroil harbiy-havo kuchlarining yangi yoqilg‘i quyish samolyotlari va vertolyotlarini joylashtirish uchun infratuzilma, shuningdek, “Shayetet 13” dengiz maxsus kuchlarining yangi shtab-kvartirasini va milliardlab shekel qiymatidagi boshqa ko‘plab obyektlarni quryapti. Bu haqda Isroilning Haaretz gazetasi AQSH armiyasi muhandislik korpusining internetda e’lon qilingan rasmiy hujjatlariga asoslanib xabar bermoqda.
Ta’kidlanishicha, ushbu loyihalarning barchasi Amerikaning Isroilga ko‘rsatayotgan harbiy yordami hisobidan moliyalashtiriladi. Dastur 250 million dollardan ortiq qiymatga ega joriy loyihalarni o‘z ichiga oladi. Kelajakdagi loyihalar esa 1 milliard dollardan oshishi kutilmoqda.
AQSH armiyasi muhandislik korpusi hujjatlari va taqdimotlariga ko‘ra, tashabbus umumiy qiymati 1,5 milliard dollar bo‘lgan 20 ga yaqin alohida loyihani qamrab oladi. Faqat kod nomlari ostida ko‘rsatilgan ba’zi loyihalarning tafsilotlari oshkor etilmagan.
“Qiymati 900 million dollarga yaqin bo‘lgan bitta tender hozirda ishlab chiqilmoqda va taxminan 2025-yil iyul oyida e’lon qilinishi kutilmoqda. Ushbu summaning yarmidan ko‘pi o‘tgan yili Isroil F-35 va F-15IA qiruvchi samolyotlarining qo‘shimcha eskadrilyalarini sotib olishga qaror qilganidan so‘ng qo‘shilgan”, deyiladi maqolada.
Qayd etilishicha, dastur turli harbiy bazalarda yangi obyektlar, jumladan, klinikalar, harbiy-dengiz bandargohlari, turli bo‘linmalar shtablari va o‘q-dorilar omborlari qurilishini o‘z ichiga oladi. Shuningdek, mavjud infratuzilmani modernizatsiya qilish, uchish-qo‘nish yo‘laklari va samolyotlarni bo‘yash angarlarini ta’mirlash ham ko‘zda tutilgan.
Eng yirik loyihalarning ba’zilari Isroil harbiy-havo kuchlari bilan bog‘liq. Bazalarni qayta tiklash va ta’mirlash bo‘yicha ikkita shartnoma, shu jumladan uchish-qo‘nish yo‘laklari va harakatlanish yo‘laklarini qamrab olgan holda, amalga oshirilmoqda. Boshqalari kelajakdagi havo kuchlarining Boeing KC-46 Pegasus yonilg‘i quyish samolyotlari va CH-53K og‘ir vertolyotlarini joylashtirish uchun infratuzilma yaratishni o‘z ichiga oladi.
Shuningdek, loyihalar Isroil shimolidagi Atlitda Isroil harbiy-dengiz kuchlarining qo‘mondonlik bo‘linmasi – “Shayetet 13” uchun yangi shtab-kvartira qurishni, hamda ba’zi hujjatlarda Tama 38 va boshqalarida Tama 58 deb nomlangan loyihani o‘z ichiga oladi. Bu loyiha Isroil armiyasining zirhli texnikalariga texnik xizmat ko‘rsatish markazlarini modernizatsiya qilishni nazarda tutadi.
Isroil Barak Obama ma’muriyati bilan imzolangan va 2019-yildan 2028-yilgacha bo‘lgan davrni qamrab olgan o‘zaro anglashuv memorandumiga ko‘ra, AQSH tashqi yordami doirasida har yili 3,8 milliard dollar oladi. G‘azodagi urush misli ko‘rilmagan qo‘shimcha yordamga sabab bo‘lgan va Braun universitetining “Urush narxi” loyihasiga ko‘ra, AQSH 2024-yil sentyabrigacha Isroilga qo‘shimcha 18 milliard dollarlik qurol-yarog‘ yetkazib bergan.
Joriy yilning yanvar oyida AQSH Kongressi Vakillar palatasi Isroilning raketaga qarshi mudofaa tizimlari uchun tutib oluvchilar uchun taxminan 4 milliard dollarni o‘z ichiga olgan 26 milliard dollarlik maxsus harbiy yordam paketini ma’qulladi.
Loyihalar AQSH harbiy yordami orqali moliyalashtirilgani sababli, tenderlarda faqat AQSH kompaniyalari asosiy pudratchi sifatida ishtirok etish huquqiga ega. Biroq joylardagi ishlarning aksariyati oxir-oqibat isroillik subpudratchilar tomonidan bajariladi.
Tender hujjatlarida loyihalarning joylashuvi faqat kod nomlari ostida ko‘rsatiladi. Pudratchilar obyektlarni dastlabki ko‘rikdan o‘tkazish uchun taklif qilinganda, joylar sir tutiladi va og‘zaki ravishda oshkor qilinadi. Tender hujjatlari, shuningdek, raqobatdosh kompaniyalarga loyihalarning joylashuvi haqidagi har qanday aniqlovchi tafsilotlarni kiritmaslikni buyuradi.
AQSH armiyasi muhandislik korpusi birinchi marta Isroilda qurilish loyihalarini ommaga oshkor qilayotgani yo‘q. 2012-yilda The Washington Post gazetasi u Isroil harbiy-havo kuchlari foydalanishi uchun o‘nlab million dollarlik besh qavatli Object 911 yerosti inshooti qurilishiga rahbarlik qilgani haqida xabar bergan edi.
2012-yilda Haaretz gazetasi “81-obyekt” nomi bilan tanilgan, taxminiy qiymati 100 million dollar bo‘lgan yana bir maxfiy yerosti inshootini qurish loyihasi haqida xabar bergandi. AQSH armiyasi muhandislik korpusi hujjatiga ko‘ra, obyektning elektromagnit himoyasi bo‘yicha xavotirlar bildirilgan. Tekshiruv hisobotiga kiritilgan suratlardan ko‘rinib turibdiki, yerosti inshooti Tel-Aviv markazidagi bino ostida joylashgan.
Izoh (0)