2025-yilda inflyatsiya jamg‘armalarni zaiflashtirmoqda. Shu sababli, mablag‘ni saqlab qolish va barqaror daromad olish imkonini beruvchi vositalarga bo‘lgan qiziqish ortib bormoqda.
-CrhAPY8c.avif)
O‘zbekiston Respublikasi Prezident huzuridagi Statistika agentligi ma’lumotlariga ko‘ra, 2024-yilda mamlakatda inflyatsiya darajasi 9,8% ni tashkil etgan. Bunday sharoitda jamg‘armalarni himoya qilish masalasi dolzarbligicha qolmoqda. Kapitalning xarid qobiliyatini saqlab qolish uchun investitsiya daromadliligi, hech bo‘lmaganda, inflyatsiya darajasiga teng bo‘lishi zarur.
2025-yilda qaysi birini tanlash kerak; bank omonatlari, fond bozori yoki investitsion kompaniyalar orqali kiritmalar? Har bir vositaning o‘ziga xos xususiyatlari va cheklovlari mavjud.
Bank omonatlari: real daromadlilikka tayanamiz
2025-yilda bank omonatlarida foiz stavkalari pasayib, shartlar esa keskinlashmoqda.
Masalan, xorijiy valyutadagi omonatlarda mart oyida eng yuqori stavka yiliga 8%ni tashkil etgan, biroq bu kabi takliflarni faqat ayrim banklar bergan. Bunday omonatlar odatda qo‘shimcha mablag‘ kiritish yoki qisman yechib olish imkoniyatini bermaydi va mablag‘lar 3 yilgacha muzlatiladi.
Milliy valyutadagi omonatlarga kelsak, bu yerda yanada sezilarli o‘zgarishlar bo‘lmoqda. Yil boshida ayrim banklar 25–26% gacha daromadlilik taklif qilgan bo‘lsa, aprelda maksimal stavka 23% ni tashkil etdi. Markaziy bank ma’lumotlariga ko‘ra, jismoniy shaxslar uchun o‘rtacha foiz stavkasi 21,6% gacha tushgan.
Shu bilan birga, real daromadlilikni hisobga olish muhim — ya’ni nominal stavkadan inflyatsiyani ayirish kerak. Masalan, 2024-yilda inflyatsiya 9,8% bo‘lgan taqdirda, 21% stavkada investorning real daromadi taxminan 11% ni tashkil qiladi. Ya’ni, daromadning deyarli yarmi inflyatsiya tomonidan “yo‘q qilinadi”.
Yana bir muhim omil — omonatlarni sug‘urtalash shartlaridagi o‘zgarishlardir. 2025-yil 19-fevraldan boshlab davlat bir bankdagi bir mijoz uchun 200 million so‘mgacha bo‘lgan omonatni kafolatlaydi. Ushbu summadan ortiqcha mablag‘lar esa sug‘urtalanmaydi: agar bank muammoga uchrasa, qo‘shimcha mablag‘ni qaytarib olish faqat sud orqali va bankning likvid aktivlari mavjud bo‘lsa mumkin bo‘ladi.
Shu tariqa, 2025-yilda bank omonatlari konservativ va tushunarli moliyaviy vosita sifatida qolmoqda. Biroq inflyatsiya va yangi tartibga soluvchi talablardan kelib chiqqan holda, ular tobora ko‘proq kapitalni ko‘paytirish emas, balki uning xarid qobiliyatini qisman saqlab qolish vositasi sifatida qaralmoqda.
Fond bozori: salohiyatli, ammo xavfli vosita
Fond bozori — O‘zbekiston iqtisodiyotining eng yosh segmentlaridan biri. U rivojlanmoqda: yangi kompaniyalar va kapital jalb qilish mexanizmlari paydo bo‘lmoqda. Davlat IPО va davlat obligatsiyalarini joylashtirish orqali sarmoya muhitini yanada ochiq va qulay qilishni maqsad qilgan.
Ammo bu bozorning o‘ziga xos xususiyatlari bor. Mamlakatimiz tarixida aksiyalar keskin arzonlashgan holatlar bo‘lgan. Bu fond bozorining asosiy xususiyatini ko‘rsatadi: daromad kafolatlanmaydi va investitsiyani yechib olish qiyin bo‘lishi mumkin. Likvidlik past bo‘lganida, aksiyalar uzoq vaqt “muzlatilgan” holda qolib ketishi, ya’ni adolatli narxda sotib bo‘lmasligi mumkin.
Fond bozori nafaqat qiziqish, balki bilim va tayyorgarlikni ham talab qiladi. To‘g‘ri aktiv tanlash uchun emitent hisobotini tahlil qilish, egalik tuzilmasini baholash, bozor konyunkturasini tushunish zarur. Bu — xavf bilan ishlashga tayyor va qat’iy daromad kutmaydiganlar uchun vosita.
Daromad olishning zamonaviy yechimlari
O‘zbekistonda yangi formatdagi investitsion kompaniyalar shakllanmoqda. Ular tushunarli mexanizmni taklif etmoqda: sarmoya, belgilangan muddat, kutilayotgan daromad va oldindan rejalashtirilgan to‘lov grafigi. Shunday kompaniyalardan biri bu — Way II.
Way II modeli biznes ko‘rsatkichlarga asoslangan. Mablag‘lar real sektor kompaniyalariga yo‘naltiriladi va to‘lovlar ularning moliyaviy natijalariga bog‘liq bo‘ladi. Way II da kutilayotgan yillik daromadlilik 10–15%ni tashkil etadi, daromad esa yiliga ikki marta to‘lanadi. Investor bozordagi vaziyatni kuzatmasdan yoki aktivlarni boshqarmasdan muntazam daromad oladi.
Eng e’tiborga molik jihat — Way II investitsion vositalari Islomiy moliyaviy normalarga to‘liq mos va bu Islamic Finance Consulting Board (IFCB) tomonidan tasdiqlangan.
Valyuta xavflaridan himoya qanday ishlaydi?
Way II modeli valyuta xatarlarini ham hisobga oladi. Mablag‘ so‘mda kiritilgach, u darhol dollarga bog‘lab olinadi. Daromad to‘langanda esa hisob-kitob amaldagi kurs bo‘yicha amalga oshiriladi va investor milliy valyutada daromadning ekvivalentini oladi.
Masalan, 2025-yil mart oyida kompaniya Akfa Aluminium Group bilan loyihaga sarmoya kiritgan investorlar uchun daromad to‘ladi. Agar investor 2024-yil 3-sentabrda 72 million so‘mga Gold Next paketini rasmiylashtirgan bo‘lsa, o‘sha kundagi Markaziy bank kursi 12 622,77 so‘m bo‘lib, bu 5 704 AQSh dollariga teng edi. Yillik daromadlilik 13,6% ni tashkil etgan. Yarim yillik daromad 387,87 dollarga teng bo‘lgan. 2025-yil 3-mart kuni MB kursi 12 890,07 so‘mga yetgan va to‘lov ayni kurs asosida qayta hisoblanib, taxminan 5 million so‘mni tashkil etgan.
Shu tarzda, valyuta himoyasi mexanizmi milliy valyuta kursining o‘zgarishiga qaramay, daromad ekvivalentini saqlab qolishga imkon beradi.
Jamg‘armalar haqidagi birinchi maqolani quyidagi linkdan o‘qishingiz mumkin:
Jamg‘armalarni qanday ishlatish kerak: ko‘chmas mulk va investitsiya paketlarini solishtiramiz
Way II investitsion modeli va mavjud paketlar haqida batafsil ma’lumot olish uchun quyidagi manbalarga murojaat qilishingiz mumkin:
Telefon: (+998) 78−555−55−55
Manzil: Toshkent shahri, Yashnobod tumani, Maxtumquli ko‘chasi, 2/1
Veb-sayt: waygroup.uz
Facebook: fb.com/WayIIGroup
Instagram: @way_ll_group
Telegram: t.me/wayllgroup
Reklama huquqi asosida.
Izoh (0)