Zebo Navro‘zova 1965-yilning 15-aprelida Samarqand shahrida tug‘ilgan. Maktabni tamomlab 1982-yilda Toshkent san’at institutiga kirgan. Rossiyada malaka oshirgan. 20 dan ortiq badiiy film, 100 dan ortiq serial muallifi. Uch o‘g‘ilning onasi va bir nechta nabiraning suyukli buvisi. Ko‘plab yosh ijodkorlarni kashf etgan — ulardan Adiz Rajabov, Shahzoda Matchonova, Lola Yo‘ldosheva, Shohruxxon, Muhammadali, Nilufar Usmonovalar eng yorqin misollardandir.
Rejissyorning qiyinchiliklar ortidan kelgan yorug‘ kunlariga va ijodiy faoliyatiga nazar solamiz.
“Onam 40 kunligimda buvimga tashlab ketgan, buvim sut topolmay turshak suvi bilan meni ovutgan”
Zebo Navro‘zova bolaligi qishloqda o‘tganini, buvisi onadek, bobosi ota kabi mehr berganini eslaydi.
— 40 kunlik chaqaloq paytimda ota-onam meni qishloqda buvim va bobomning qo‘liga tashlab ketishgan. Ular irrigatsiya instituti bitiruvchilari edi, diplom ishi yoqlash arafasida turishgan. Talabalik va yana bilmadim qandaydir sabablar bilan men buvimning qo‘lida qolganman. Buvim menga berishga sut topa olmay, turshakning suviga dokani ivitib, shuni og‘zimga solib ovutgan va uxlatgan ekan. Ona sutini ichmaganman, balki shuning uchun ham bo‘yim o‘smay qolgandir. Albatta, esimni tanigach ota-onamdan xafa bo‘lganman, busiz iloji yo‘q. Ota-onam shaharda yashashardi. Meni ko‘rgani ko‘pgina sovg‘a-salomlar olib kelishardi. Voy, onam keldi, shaharlik dadam keldi deb, o‘rtoqlarimga maqtanardim. Yana qaytib ketishayotganda men ketmayman, deb buvimning etagi orqasiga yashirinar edim. Bo‘ldi, men uchun buvim — onam, bobom — otam edi.
1-sinfda o‘qiyotganimda meni butunlay shaharga olib ketmoqchi bo‘lishgan. Mashinaga o‘tirganman, uzoqdan esa chol-kampir mung‘ayib menga qarab turishardi. Kinolardagidek mashina uzoqlasha boshlagach dod solganman. Hech qayerga ketmayman deb, mashinadan tushib yugurganman va buvimning bag‘riga otilganman. Keyin 16 yoshimgacha ular bilan qishloqda yashaganman.
Shu manzarani o‘zim uchun asrab olib qo‘yganman. Yana film suratga olsam shu kadrni, albatta, ishlataman, deya yodga oladi Zebo Navro‘zova.
“Turmush o‘rtog‘im bilan yig‘lab ajralganmiz”
Zebo Navro‘zova aktyor Alisher Yo‘ldoshev bilan turmush quradi. Oilaviy hayotiga boshqalarning aralashuvi sabab farzandlari hali kichik yoshdaligidayoq eri bilan ajrashadi.
— Turmush o‘rtog‘im bilan yig‘lab ajralganmiz. Otam yaxshi kasb egasi edi, to‘qchilikda o‘sgan qiz bo‘lganman. Turmush o‘rtog‘imga biznikida yashayveraylik, ota-ona, farzandlar, uy-joy hammasi o‘rtada, nima farqi bor derdim. Shunchalik g‘ururli, pok inson edi-ki, “ichkuyov bo‘lmayman” derdi. Ijarada yashagan paytimizda dadam bir mashina qilib tansiq mevalar, o‘sha paytda kamyob bo‘lgan turli ikralar, noz-ne’matlar yuborardi. Apelsin, mandarin, hammasi dasturxon ustida tursa ham turmush o‘rtog‘im bir piyola choy ichib ishga ketardi. Qaynonam fe’li og‘irroq ayol edi, u sababli yig‘lab-yig‘lab xayrlashganmiz. Qiyin kunlarimni katta va o‘rtancha o‘g‘lim ko‘rgan, deya xotirlaydi rejissyor.
Zebo Navro‘zova uyida yeyishga noni bo‘lmagan paytlarda farzandlarini yolg‘ondan jazolagan
San’atkorlarning hayoti doim ham to‘qchilikda o‘tavermaydi. Yosh ona Zebo uyida non yo‘q paytlarda farzandlariga buni bildirmagan bo‘lsa-da, ichidan ezilardi.
— Tan olish kerak, bu uyalib yoki maqtanib gapiriladigan gap emas. Ishdan shoshib kelaman, muzlatkichni ochsam hech narsa yo‘q, farzandlarim kichkina, o‘smir. Katta farzandim o‘smir bo‘lsa, kichkinasi hali juda yosh. Shunday paytlar bo‘lgan, bitta nonga pul topa olmasdan qotib qolgan nonlarni “suxarik” qilganman. Farzandlarimga sen pianinoni chalib bermading, shuning uchun ovqat qilmadim, sen gammani uch soat chalishing kerak edi, bir soat chalding, sen meni aldading, gammani uch soat chalasan, keyin ovqat yeysan, yoki sen men bergan she’rni yodlamabsan, demak uchalang ham aytgan ishimni qilmabsizlar, mana sizlarga jazo, ovqat yo‘q deganman, aslida o‘sha payt ichimdan yig‘laganman, deydi aktrisa.
“Zvezda” kelinlardan Alloh saqlasin
Zebo Navro‘zova avval o‘rtancha o‘g‘li Shuhratni Xumora ismli vizajist qizga, 2016-yilning 5-iyun sanasida Shohruxxonni aktrisa Asal Shodiyeva uylantirdi. Kenja o‘g‘li esa Iroda ismli qizga uylangan va ularning ikki farzandi bor.
— Ijtimoiy tarmoqlarda “kelinlaringiz har doim ko‘cha”da, deb yozishadi. “Nima qilibdi, ular ishi bilan shug‘ullanyapti”, deyman. Kelinlarimga hammasini uddalash, ish va oila bilan birga o‘ziga ham e’tibor berishi kerakligini aytaman. Yosh, o‘ziga qarab, kiyinib yursa nimasi yomon? Kelinlarning boriga shukr, ammo ular baribir qiz bo‘lolmas ekan. Qarigan chog‘da odam betob bo‘lsa baribir ulardan xijolat tortadi deb o‘ylayman. Keyingi paytda shular haqida o‘ylayapman, deydi rejissyor Zebo Navro‘zova.
O‘zining bosar-tusarini bilmay qoladigan, dilozor, “zvezda” kelinlardan Alloh saqlasin. Bunday inson nafaqat qaynonani, balki butun boshli jamiyatni ham kemiradi. Yulduzlik go‘zalligi o‘tib, yuzini ajin bosganidan keyin xatolarini tushunib yetadi. Ammo u paytda kech bo‘lishi ham mumkin. Sababi uning dilozorligidan charchagan insonlar o‘zini undan olib qochishga harakat qilishadi. To‘g‘ri, o‘zim ham qaynonaning xizmatini qilgan kelin emasman. Baxtga qarshi turmushdan yosh ajraldim, qaynona bilan yashash nasib etmadi. Ammo bilganlarimni kelinlarimga o‘rgataman, deydi Zebo Navro‘zova.
Kelinlar qaynonaning uyida har qanday vaziyatda kulib turishga majburmi?
Qaynona barcha kelinlari bilan iliq munosabatda bo‘lsa-da, ularni sinovdan o‘tkazib turishini yashirmaydi. Zebo Navro‘zova kelinlari Asal va Xumoraxonni ko‘p marta imtihonidan o‘tkazgan.
— Har bir ona, kezi kelganda farzandini-da sinab turadi. Kelinlar ham o‘z bolamiz. Shuning uchun imtihonimizdan o‘tishga majbur. Axir, o‘rgatganlarimiz qulog‘iga kirdimi, qo‘lidan keladimi yo‘qmi, bilib olishimiz kerak-ku. Masalan, o‘zim kelinlarimni ko‘p bora sinovdan o‘tkazganman.
Xonadonimizda bir qonun bor. Har qanday sharoit va kayfiyatda ham inson, albatta kulib turishi shart. Chunki ishdan charchab kelgan inson ana shu tabassumga qarab chalg‘iydi. Bu borada kelinim Xumoraxonni ham, Asalni ham har xil vaziyatlar bilan tekshirib ko‘rganman. Ikkalasi ham imtihondan a’lo baho bilan o‘tishganidan xursandman, deydi rejissyor Zebo Navro‘zova.
“Yolg‘iz ayol bo‘lib yashash oson emas”
Rejissyor o‘g‘illaridan uyalishining sababi va ular bergan pulni nimalarga sarflashi haqida aytib o‘tdi.
— Yolg‘iz yashash oson emas, qancha qiyinchilik ko‘rganimni o‘zim bilaman. Ammo shunda ham boshqa onalarga o‘xshab, o‘g‘illarimdan nimadir so‘rashga uyalaman. Ba’zan “Antaliya yoki boshqa xorij davlatiga boring, hamma xarajatlarni qoplaymiz”, deyishadi. “Bormay qo‘yaqolay, undan ko‘ra sarflaydigan xarajatni o‘zimga beringlar”, deyman. Kasbga bo‘lgan muhabbat ham bir kasallik bo‘lsa kerak, film olishni yaxshi ko‘raman. Shu yoshimda ham ijodiy g‘oyalar ustida ishlayman. Yashirmayman, shu paytgacha olgan filmlarimning faqatgina bittasini xonanda Lolaning otasi Ravshan Yo‘ldoshev moliyalashtirgan. Qolgan filmlarimning prodyuseri o‘g‘lim Shohruxxon bo‘ldi. Keyinchalik Muhammadali va Shuhrat o‘g‘illarim ham yordam berishdi, deydi uch farzandning onasi.
“Qiz farzand kerakmas deb xato qilibman”
Uch pahlavon o‘g‘ilning onasini armonlari ichida eng o‘rtaydigani qiz farzandi yo‘qligida. Zebo Navro‘zova yoshi o‘tgan sayin buni tushunayotganini aytdi.
— Allohdan doim “birovga uzatib yuboradigan qizim bo‘lmasin” deb so‘rardim. U ham so‘raganimni berdi — uch o‘g‘ilning onasiman. Ammo qarigan chog‘imda qizim yo‘qligi sezilyapti. Kasal bo‘lsam, charchasam bellarimni uqalab qo‘yadigan, parvona bo‘ladigan qiz farzand bo‘lgani yaxshi ekan. Biror yerim og‘risa, o‘g‘illarimga aytishga baribir tortinaman. Xudodan qiz farzand so‘ramaganim eng katta xatoyim bo‘lgan. Oq yuvib, tarab birovga berib yuborgandan ko‘ra, bo‘lmasin, debman. Bugun shundan afsuslanyapman, deydi ko‘zida yosh bilan rejissyor.
Zebo Navro‘zovaning rejissyorlik filmlari
Zebo Navro‘zova “Bo‘rilar”, “Bo‘rilar — 2”, “Baxt izlab”, “Yarim baxt”, “Shaharlik olifta”, “Aprel—may”, “Jannat, qaydasan”, “Qashqir” kabi filmlar rejissyori. O‘zi ham filmlarda suratga tushadi. O‘g‘li Shohruxxon “Bo‘rilar” filmidagi bosh qahramon rolidan so‘ng mashhurlikka erishgan.
Taniqli rejissyor, uch o‘g‘ilning onasi qanday uyda yashaydi?
Prodyuser va rejissyor Zebo Navro‘zova poytaxtdagi hashamatli xonadonida kichik o‘g‘li hamda kelini bilan birga yashaydi. Katta maydonda joylashgan uy hovlisida yashil hudud mavjud bo‘lib, u yerga turli xil manzarali o‘simliklar hamda gullar ekilgan.
Izoh (0)