• Profilga Kirish
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12634.34
    • RUB162.37
    • EUR14821.34
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +27°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    O‘zbekiston

    Maktab va “metan”dagi holat: jamiyat nega agressiv bo‘lib qolgan?

    Yakunlanayotgan haftada ijtimoiy tarmoqlarda tarqalgan 2 ta video ko‘plab muhokamalarga sabab bo‘ldi. Birinchi video Toshkent shahridagi 103-sonli maktabda sodir bo‘lgan. Ikkinchi videodagi holat esa Toshkent viloyati Yuqori Chirchiq tumani hududida joylashgan metan zapravkada. “Daryo” ushbu voqealarni Jamshid Muslimov bilan tahlil qiladi.

    – Jamshid aka, birinchi videoda maktab o‘quvchilari o‘z o‘qituvchisini ustidan kulib, uni mazax qilmoqda. Ikkinchi videoda esa bir to‘da odamlar bir bolani do‘pposlamoqda. Bu ikki voqea o‘rtasida siz qandaydir bog‘liqlik ko‘rmayapsizmi va bu voqeliklarni siz nima deb atagan bo‘lar edingiz?

    – Bu ikki voqeani bir-biriga bog‘laydigan jihat – bu inson omili. Ya’ni insonning zo‘ravonlikka bo‘lgan moyilligi. Bolalarda va yoshlarda bu tabiiy holat. Bu hozirgi zamonning natijasi emas, bunday holatlar oldin ham bo‘lgan. Metan quyish shoxobchasida sodir bo‘lgan to‘polon ham odamlardagi zo‘riqish natijasida olomon ruhiyati birdaniga qo‘zg‘alib ketgan. Bu insonning tabiati. Insonning tabiatini tartibga solib turuvchi narsa esa madaniyat hisoblanadi. Bu madaniyatning ichiga o‘zining va boshqalarning haq-huquqlarini hurmat qilish, odob saqlash kabilar kiradi.

    – Mixail Bulgakov o‘zining “Usta va Margarita” asarida “jodugarlik bir boshlanmasin, boshlansa, to‘xtatib bo‘lmay qoladi” deb yozgan edi. O‘zbek jamiyatida vahshiylik, toqatsizlik va aqlsizlik bilan bog‘liq Bulgakov taʼriflaganidek “jodugarlik” boshlandimi? Agar boshlangan bo‘lsa, uning sabablari nimada?

    Jamshid Muslimov, iqtisodiy tahlilchi
    Foto: “Daryo”

    – O‘zbek jamiyatida “jodugarlik” avj olib ketdi deb hisoblamayman. Lekin bunday holatlarni oldini olish uchun choralar ko‘rilmasa, bu holatlar avjiga olib, madaniyat va odob-axloq orqada qolib ketadi. Bu xuddi korrupsiyaga o‘xshaydi. Agar korrupsiyaga qarshi kurashilmasa, u jamiyatda axloqiy jinoyatdan normal holatga aylanib qoladi. Xuddi shu singari sodir bo‘layotgan vahshiyliklar bora-bora normal holatga aylanib ketib qolishi mumkin.

    – Bunday holatlarni oldini olish uchun qanday choralar ko‘rilishi kerak deb hisoblaysiz?

    – Keling, birinchi maktabdagi holatdan boshlasam. Bolalarning zo‘ravonligi tabiatan mavjud. Sovet davrida bunday holatlar bo‘lmagan, deganlar ham bor. Bu bo‘lmagan gap. Sovet davrida ham maktablarda shunday zo‘ravonliklar uchrab turgan. Chunki yosh bolalarda empatiya hali shakllanmagan bo‘ladi. Agar bola zerikib ketsa ham shunday holat yuz berishi mumkin. Bolaning zerikishi bilan, katta odamning zerikishi o‘rtasida farq mavjud. Bola bolalardek o‘yinga to‘yina olmasa, darslar uni qiziqtira olmasa, unga nisbatan qattiq munosabatda bo‘linsa, 3-4 soat darslarda bola portlaydi. Va mana shu portlashga ham jismonan, ham ruhan zaif o‘qituvchi to‘g‘ri kelib qolsa, u qurbon bo‘ladi.

    Maktablarda ideal darslar o‘tilganda ham, bunday holatlar bo‘lmasligiga hech kim kafolat bera olmaydi. Shuning uchun o‘qituvchilarda bunday vaziyatlarga avvaldan tayyorlik bo‘lishi kerak. Agar dars vaqtida biron o‘quvchi shovqin ko‘tarib, sinfda g‘ala-g‘ovur boshlasa, o‘qituvchi bolaga teng kelib, unga kuch ishlatishga harakat qilmasin. Balki direktorga xabar berishi yoki bolalarning ota-onasiga qo‘ng‘iroq qilish mumkin. Lekin bu vaziyatda bolani va uning ota-onasini aybdor qilib qo‘yish kerak emas.

    Toshkent shahri 103-sonli maktabda sodir bo‘lgan voqea

    Gaz quyish shoxobchasidagi vaziyat bu katta odamlarning muammosi. Davlatda har xil holatlar bo‘lib qolishi mumkin va bunday holatda odamlar o‘zlarini qanday tutishni bilishlari kerak. Lekin benzin yo‘qligi, gaz yo‘qligi surunkali davom etganidan so‘ng jamiyatda ijtimoiy zo‘riqish yuzaga keladi. Odamlar televizorni yoqsa boshqa gap ketayotgan bo‘ladi. Hech kim vaziyatni tushuntirmaydi. Natijada odamlar o‘zlarida yuzaga kelgan savollarga javob topa olmaydi va insonlarning psixikasi isyon qilishni boshlaydi. Ya’ni odam ichida zo‘riqish to‘planib, tashqariga chiqish yo‘llarini izlaydi. Bunday holatda kimningdir nojo‘ya harakati, u insonga provokatsiya bo‘lib qolishi mumkin. Natijada bu zo‘riqish bir insonga qaratiladi.

    Ijtimoiy zo‘riqish inson ongida kritik fikrlashni to‘sib qo‘yadi. Gaz shoxobchasidagi holat bilan maktabdagi holat bir-biriga o‘xshash. Bu ijtimoiy psixik holat. Albatta, bu bilan professional tarzda ishlash kerak.

    – Bugun insonlar go‘yo rangsiz odamga o‘xshab qolgan. Ularni oldinga undovchi g‘oya yo‘qdek. Jamiyatni qanday qilib tiriltirish mumkin?

    – Bu narsani odamlarni qanday kiyim kiyganidan bilib olsangiz bo‘ladi. Hozir ko‘pchilik bo‘g‘iq kiyim kiyib olgan. Bizni odamlar “dumka”ga tushib qolgan. Bunga ba’zi muammolar sabab bo‘lishi mumkin. Masalan, ishsizlik, oilaviy muammolar, qarzdorlik va hokazo. Mana shunday zo‘riqish holatida yashovchi inson hayoti rangsiz bo‘ladi va u rang-barang hayotga qayta olmaydi.

    “Metan”dagi navbat
    Foto: “Daryo”

    Bundan tashqari, rangsiz hayotda yashovchi insonlarni bo‘sh vaqtlari bo‘lmaydi. Bo‘sh vaqt nima degani? Bizda bo‘sh vaqt deganda bekorchi, ishsiz odam tushuniladi. Ishsiz odamning dard-xayoli ish topish bilan bo‘ladi. Ya’ni u muammo ichida. Bo‘sh vaqt – bu bir insonni o‘z ishlaridan qutulib, o‘zi uchun sarflaydigan vaqti hisoblanadi. Bunday vaqt daromadi yo‘lga qo‘yilgan, ehtiyojlari ma’lum darajada qoplangan insonlarda mavjud bo‘ladi.

    Uyquga to‘ymaslik, vitamin yetishmasligi, noto‘g‘ri ovqatlanish, ijtimoiy muammolar va nosog‘lom muhit odamni rangsiz hayotga tushirib qo‘yadi. Agar inson o‘zi shunday muhitga tushib qolganini ongli ravishda sezsa, keyinchalik bu holatdan chiqishi mumkin. Ya’ni inson rangsiz muhitdan chiqishi uchun o‘zini tahlil qilishi kerak. Bu juda og‘ir ish. Bu xuddi baron Myunxgauzen o‘zini o‘zi sochidan tortib, botqoqlikdan chiqarganga o‘xshaydi. Bu vaziyatda odamlarga tayanch nuqtasi kerak. Oldin bizni jamiyatda tayanch nuqta – din bo‘lgan. Hozir professional psixologlar ko‘p. Odamlar bilan shunday muloqotni yo‘lga qo‘yish lozim.

    To‘liq suhbatni  “Daryo”ning YouTube’dagi sahifasida tomosha qilishingiz mumkin.

    02.03.2024, 21:00   Izoh (0)   17948
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Andijonda bedarak yo‘qolgan qizning akasi unga videomurojaat yo‘lladi (video)

    02.03.2024, 20:46

    Andijonda o‘quvchilar chiqindilardan qilingan kreativ obrazlarda moda namoyishi o‘tkazdi (foto)

    02.03.2024, 20:40

    O‘zbekistonda bola huquqlari bo‘yicha vakilning asosiy vazifa, huquq va majburiyatlari belgilandi

    02.03.2024, 19:25

    Jizzaxda chiqindi poligoni qurilishi yuzaga kelgan nizo sababli yakunlanmayotgani ma’lum qilindi

    02.03.2024, 17:51

    O‘zbekistonda benzin importi savdosi bilan shug‘ullanuvchi tadbirkorlar sohadagi 7 ta muammoni aytdi

    02.03.2024, 17:42

    “Viloyat hokimi — viloyatning otasi degani”. Shuhrat Abdurahmonov 36 nafar yoshlarning muammosini tingladi

    02.03.2024, 16:39
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    “KAFOLAT sug‘urta kompaniyasi” AJning moliyaviy barqarorlik reytingi “Fitch Ratings” tomonidan “Ijobiy” prognozi bilan “B+” darajasida tasdiqlandi


    O‘zbekiston Milliy banki xalqaro kapital bozorida 400 mln AQSH dollarlik obligatsiyalarni muvaffaqiyatli joylashtirdi


    Chiqim va kirim: nazorat sari ilk qadam


    Ipak Yo‘li Bankdan Tradeloan: xalqaro bitimlarni moliyalashtirish


    riitm aqlli platformasi O‘zbekiston tinglovchilariga 30 million trek taklif etmoqda


    Ichkaridan nazar: Imzo fabrikasi qanday ishlaydi?


    InfinBANK’dan VISA kartasi endi Swoo Pay ilovasida


    Neo Insurance — sug‘urta bozoridagi raqamli o‘zgarishlarning 2 yillik natijasi 


    BI Sad’O Business loyihasida ochiq eshiklar kuni bo‘lib o‘tdi va CHILLA aksiyasi boshlandi


    O‘zbekistonda yangilangan HAVAL H6 rasman ishga tushirildi


    Turizmdagi trendlar 2025: Xitoyda Markaziy Osiyoga – Qozog‘iston, O‘zbekiston, Qirg‘izistonga qiziqish o‘smoqda


    Central Asian University RUR va THE Impact Rankings 2025 xalqaro reytinglarida o‘z mavqeini mustahkamlamoqda


    Centrum Air 25-iyuldan Toshkent — Seul to‘g‘ridan-to‘g‘ri reyslarini boshlaydi 


    Beeline Uzbekistan hududlarda raqamli rivojlanishni jadallashtirmoqda


    Kia O‘zbekiston bozorini egallamoqda: 2025-yilning birinchi yarmida rekord darajadagi sotuvlar

     

    Tavsiya etamiz

    Kreml soyasidagi jumboqlar: sirli ravishda vafot etgan rossiyalik tadbirkor va amaldorlar

    10 iyul, 20:40

    Isroilning G‘azodagi qirg‘ini yagona emas: Insoniyat tarixidagi eng yirik genotsidlar qanday sodir bo‘lgandi?

    10 iyul, 19:12

    Patriot: Isroil voz kechgan, Ukraina esa ko‘prog‘iga ega chiqishni istayotgan yarim asrlik tizim haqida nimalar ma’lum?

    8 iyul, 20:45

    “O‘lim sharbati”: SSSRda Stalindan so‘ng ikkinchi qudratli shaxs nomi berilgan qurol qanday paydo bo‘lgandi?

    6 iyul, 15:23
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    “Bo‘lgan ishni ortga qaytarib bo‘lmaydi” — Ulug‘bek Rashitov

    Sport | 11 iyul, 23:36

    Tramp: Rossiyaga “nimadir bo‘ladi”

    Dunyo | 11 iyul, 23:20

    Braziliyada namoyishchilar Tramp qiyofasidagi qo‘g‘irchoqni yoqib yubordi

    Dunyo | 11 iyul, 23:00

    Qo‘shni davlatlarda kuydirgi kasalligi avj oldi. O‘zbekiston infeksiya kirib kelmasligi uchun qanday chora ko‘radi?

    O‘zbekiston | 11 iyul, 22:35

    Tomas Myuller faoliyatini Avstriya chempionatida davom ettirishi mumkin

    Sport | 11 iyul, 22:32

    Yevropa Ittifoqi G‘azo sektoridagi inqiroz tufayli Isroil bilan munosabatlarni to‘xtatish imkoniyatini ko‘rib chiqmoqda

    Dunyo | 11 iyul, 22:20

    Eron prezidenti MAGATE bilan hamkorlik uchun shartlarni aytdi

    Dunyo | 11 iyul, 21:59

    “Real” futbolchisining eski jarohati yana bezovta qilmoqda

    Sport | 11 iyul, 21:40
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.