Sog‘liqni saqlash vazirligi matbuot xizmati O‘zbekiston tibbiyotida 2023-yilda amalga oshirilgan ishlar hisobotini e’lon qildi.
Birlamchi tibbiy-profilaktika tizimi
Joriy yilda 30 ta oilaviy poliklinika, 110 ta oilaviy shifokor punkti va 500 ta mahalla tibbiyot punktlari tashkil etildi. Natijada 2,1 mln nafardan ziyod aholiga birlamchi tibbiyot yaqinlashtirildi.
Davlat tibbiy sug‘urtasi va raqamlashtirish mexanizmlari sohaga keng tatbiq etish davom ettirildi. Birlamchi tizimda “elektron poliklinika” dasturi asosida ortiqcha qog‘ozbozlikka chek qo‘yilyapti. Shifoxonalarni zamonaviy avtomashinalar va tibbiy jihozlar bilan ta’minlash har qachongidan-da, yuqori darajaga ko‘tarildi. Sirdaryo viloyatida boshlangan davlat tibbiy sug‘urtasi tizimiga o‘tish tajribasidan so‘ng, 2023-yil 1-iyuldan boshlab Toshkent shahrida bosqichma-bosqich ushbu mexanizmlarni joriy etish boshlandi.
Sog‘liqni saqlash vazirligining tegishli buyrug‘iga muvofiq, oilaviy shifokor punktlari, oilaviy poliklinikalar, ko‘p tarmoqli markaziy poliklinikalar, tuman (shahar) markaziy shifoxonalari va tug‘uruqxonalarda ko‘rsatiladigan tibbiy yordamning kafolatlangan hajmlari ro‘yxati belgilandi. Mazkur ro‘yxatga ko‘ra, endilikda bemorlarga jami 520 ta tashxis, 28 ta diagnostik tekshiruv, 46 ta laborator tahlil, 235 turdagi dori vositalari, 27 ta operativ davo hamda 76 ta tibbiy buyumlar davlat hisobidan bepul taqdim etiladi.
Aholi orasida kasalliklarni erta aniqlash va ularning profilaktikasi borasida ham salmoqli ishlar amalga oshirildi. Xususan, 12,6 mln nafar 18-40 yoshli aholi profilaktik tibbiy ko‘riklardan o‘tkazildi, 1,8 mln nafari ambulator sharoitda hamda 172 ming nafari stasionar sharoitda sog‘lomlashtirildi. 9,3 mln nafar aholi manzilli skrininglardan o‘tkazildi. Ulardan 190 ming nafarida yurak qon-tomir kasalligi, 70 ming nafarida qandli diabet xastaligi hayotida birinchi marta erta bosqichda aniqlandi.
Onalar va bolalar salomatligi
Onalar va bolalar salomatligiga mas’ul tibbiyot muassasalari yagona boshqaruv tizimiga birlashtirildi. Prezidentimizning “Onalar va bolalar salomatligini muhofaza qilish, aholining reproduktiv salomatligini mustahkamlash chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qaroriga muvofiq Respublika ixtisoslashtirilgan akusherlik va ginekologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi, Respublika aholi reproduktiv salomatligi markazi, Respublika “Ona va bola skrining” markazi negizida Respublika ixtisoslashtirilgan ona va bola salomatligi ilmiy-amaliy tibbiyot markazi tashkil etildi. Hududiy perinatal, aholi reproduktiv salomatligi hamda “Ona va bola skrining” markazlari negizida yangi markazning 14 ta hududiy filiali faoliyati yo‘lga qo‘yildi.
Kelgusida Namangan, Farg‘ona, Sirdaryo, Qashqadaryo, Navoiy viloyatlari va Toshkent shahrida tibbiyot klasterlari tashkil etilishi kutilmoqda. Shuningdek, Qashqadaryoda bolalar shifoxonasi, tug‘uruq kompleksi, skrining markazi, reproduktiv salomatlik markazi joylashgan mujassam bir kompleks – “Ona va bola” klasteri ishga tushiriladi.
Ixtisoslashtirilgan tibbiy xizmat
Yakunlanayotgan yilda sohada qator yuqori texnologik amaliyotlar, robotoxirurgik, kardioxirurgik va transplantologik operatsiyalar, shuningdek siam egizaklarini ajratib olish amaliyotlari bajarildi. Ahamiyatlisi, bu turdagi amaliyotlar endilikda viloyat, hatto, tuman darajasigacha tushirildi.
Davlatimiz rahbarining tegishli qarorlari ijrosi doirasida 2023 yilda 191 nafar bolada koxlear implantlardan foydalangan holda operatsiyalar o‘tkazildi, 101 nafarining nutq prosessorlari almashtirildi.
Joriy yilda Prezident topshirig‘iga asosan, tug‘ma yurak nuqsonidan aziyat chekayotgan ijtimoiy himoyaga muhtoj oilalarning 18 yoshgacha bo‘lgan 2 ming nafar farzandi 64 milliard so‘mdan ziyod mablag‘ evaziga navbatsiz, imtiyozli yo‘llanmasiz, eng malakali shifokorlar tomonidan yuqori texnologik operatsiya qilindi.
Bolalar milliy tibbiyot markazida birinchi marta kichik yoshli bemorlarda buyrak ko‘chirib o‘tkazish va suyak ko‘migi autotransplantatsiyasi amaliyotlarining bajarilgani hamda epilepsiya kasalligida chip o‘rnatish va umurtqa pog‘onasi qiyshiqligi radikal korreksiyasi kabi o‘ta noyob jarrohlik operatsiyalarining yo‘lga qo‘yilgani tibbiyotimiz tarixida butunlay yangi sahifa ochdi.
Joriy yil barcha hududlar uchun mobil mammograflar xarid qilinib, ayollar o‘rtasida mammografik skrining tadbirlari jadal olib borildi. Qolaversa, barcha hududlarda immunogistoximiyaviy laboratoriyalar tashkil etilib, ular kameral mikroskoplar va reaktivlar bilan ta’minlandi. Ayollarga ixtisoslashtirilgan tibbiy yordam ko‘rsatish yo‘nalishida 3,2 mln nafar xotin-qizlar onkoskrining tekshiruvidan o‘tkazildi. Kasallik aniqlangan 3 662 nafar ayollardan 3 643 nafari sog‘lomlashtirilib, 2 171 nafarida kasallik erta bosqichlarda aniqlandi.
Tibbiy ta’lim va malaka oshirish tizimi transformatsiyasi
Tibbiy ta’limni transformatsiya qilish borasida ham muhim qadamlar qo‘yildi. Xususan, tibbiyot oliy o‘quv yurtlarida 2023/2024 o‘quv yilidan boshlab bakalavriat, magistratura va klinik ordinatura o‘quv rejalariga “nano texnologiya”, “tibbiyot genetikasi”, “IT-texnologiya” kabi fanlar kiritiladi va xorijiy pedagoglarni jalb qilgan holda o‘quv jarayonlari tashkil etildi. O‘rta tibbiyot xodimlari tayyorlash tizimi mutlaqo yangi tartib va yo‘nalishlarda yo‘lga qo‘yilib, barcha tibbiyot kollejlari negizida Abu Ali ibn Sino nomidagi Jamoat salomatligi texnikumlari tashkil etildi. Tibbiyot OTMda o‘qish muddati 4 yillik “oliy malakali hamshira” bakalavriat ta’lim yo‘nalishi bo‘yicha mutaxassislarni tayyorlashga ruxsat berildi.
Yana bir muhim yangilik, yurtimizda ilk bor o‘rta tibbiyot xodimlariga oliy ma’lumot beruvchi Hamshiralar akademiyasi tashkil etildi. Ushbu akademiya negizida Turkiyaning Sog‘liq bilimlari universitetining “Hamshiralik ishi” fakulteti ochildi. Qator tibbiyot muassasalarining yangi o‘quv binolari va xalqaro vakolatxonalari ochilishi ham 2023 yilning muhim voqealaridan bo‘ldi.
Joriy yilda amalga oshirilgan eng ahamiyatli islohotlardan yana biri Tibbiyot va farmatsevtika xodimlarining malakasini baholash markazi tashkil etilishi bo‘ldi. Raqamli hukumat loyihalarini boshqarish markazi bilan birgalikda yaratilgan tibbiyot va farmatsevtika xodimlariga malaka toifasi berish bo‘yicha attestatsiyadan o‘tkazish hamda ularga sertifikat berish axborot tizimi — tibtoifa.ssv.uz ishga tushirildi. Buning natijasida ushbu sohada mutlaqo shaffof platforma yaratildi.
Tez tibbiy yordam xizmatini takomillashtirish
Bemorlar hayoti va sog‘ligini asrab qolish, ularga shoshilinch tibbiy xizmat ko‘rsatishda “Tez yordam”ning ahamiyatini hech narsa bilan qiyoslab bo‘lmaydi. Tizimni eng so‘nggi rusumdagi va barcha qulayliklarga ega bo‘lgan zamonaviy avtotransport vositalari bilan ta’minlash borasidagi keng qamrovli chora-tadbirlar natijasida tez tibbiy yordam xizmatida kechikishlar soni keskin qisqardi. Bu esa shoshilinch vaziyatlarda ko‘plab insonlar hayotini saqlab qolish imkonini berayotir.
Bundan 7-8 yil avval yurtimizda tez tibbiy yordam xizmati sifati achinarli ahvolda bo‘lib, “103” brigadalarining manzilga kechikib borishi, avtotransport vositalarining yetishmasligi, borlari ham talabga javob bermasligi oddiy hol edi. Sohaga qaratilgan e’tibor tufayli mamlakatimizda “103” xizmati mutlaqo yangi, sifat jihatdan yuksak va barcha xalqaro talablarga javob beradigan tizimga aylandi.
Raqamlarni tahlil qilsak, birgina joriy yil yanvar oyida Respublika tez tibbiy yordam markazi avtoparki yurtimizda ishlab chiqarilgan 110 ta “Volkswagen Caddy” tez tibbiy yordam mashinalari bilan ta’minlandi. Bu raqam fevralda 117, avgustda 50, sentyabda 100, oktyabrda 100 va noyabr oyi boshida esa 108 donani, dekabr oyida 100 donani tashkil qildi. Bu avtotransport vositalari Respublika tez tibbiy yordam markazining barcha filiallariga zarur ehtiyoj va aholi salmog‘idan kelib chiqib, yetkazib berildi.
Natijada 2022 yilning dekabr oyi va joriy yilda “103” xizmatiga topshirilgan bunday avtotransport vositalari soni jami 800 taga yetdi.
Xalqaro hamkorlik
2023 yil tibbiyot tizimida xalqaro aloqalarga keng o‘rin berilgani bilan ham ahamiyatli. Bu davrda soha doirasida 250 dan ortiq halqaro uchrashuvlar o‘tkazildi.
Jumladan, Birlashgan Millatlar Tashkiloti va uning bo‘linmalari, Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti, xorijiy diplomatik korpus vakillari bilan o‘tkazilgan muloqot va kelishuvlar sohadagi muhim o‘zgarishlarga zamin bo‘ldi.
Shuningdek, tibbiyoti rivojlangan davlatlar, xususan, AQSH, Germaniya, Turkiya, Koreya Respublikasi, Hindiston, Vengriya, Ozarbayjon, Rossiya, Belarus bilan hamkorlikda sog‘liqni saqlash, tibbiy ta’lim va farmatsevtika bo‘yicha forumlar, haftaliklar, oyliklar o‘tkazildi. Ushbu hamkorlik aloqalari ham endilikda hududlar kesimida yo‘lga qo‘yilayotgani, hududiy muassasalar ham to‘g‘ridan to‘g‘ri nufuzli xorijiy hamkorlar bilan birgalikda tibbiy tadbirlar o‘tkazayotganini 2023 yilning eng yaxshi yangiliklaridan deyish mumkin.
Barcha xalqaro kelishuv va bitimlardan eng asosiy mavzu mutaxassislar tayyorlash, malakasini oshirish, qayta tayyorlash ekanini alohida ta’kidlash lozim. Yil davomida 370 ga yaqin nufuzli tibbiyot oliy o‘quv yurti, klinikalar va farmatsevtika kompaniyalari bilan bu borada muloqot olib borildi.
Kelgusidagi rejalar
Mamlakatimizda olib borilayotgan davlat siyosatining markazida inson va uning manfaatlari turibdi. “O‘zbekiston – 2030” strategiyasini ishlab chiqishda ana shu omil bosh mezon bo‘ldi. Uning doirasida aholining o‘rtacha umr ko‘rish davomiyligini 78 yoshga yetkazish, buning uchun tibbiyotga yo‘naltiriladigan mablag‘lar hajmini 2 barobarga oshirish, onkologiya, yurak-qon tomir, diabet va nafas yo‘llari kasalliklari bo‘yicha erta o‘limni 2,5 barobar kamaytirish, O‘zbekistonni “Sil xastaligidan xoli mamlakat”ga aylantirish ko‘zda tutilgan.
Strategiyadan 55 va undan katta yoshdagi aholini 100 foiz tibbiy-profilaktik ko‘rikdan o‘tkazish va sog‘lomlashtirish, 40 va undan katta yoshdagi aholi orasida jismoniy faol aholi ulushini 2 barobar oshirishga doir chora-tadbirlar ham o‘rin olgan.
Yurtdoshlarimiz o‘rtasida to‘g‘ri ovqatlanish va sog‘lom turmush tarzini shakllantirish ham ustuvor maqsadlarimizdan biri bo‘ladi. Shu bilan birga, mamlakatimizdagi tibbiyot muassasalarini raqamlashtirish darajasi 100 foizga yetkaziladi.
Izoh (0)