Xitoy hukumati mamlakat shimolidagi Ninsya avtonom hududi va Gansu provinsiyasidagi yuzlab masjidlarni yopib qo‘ydi. Bu haqda Human Rights Watch (HRW) inson huquqlari tashkiloti yangi hisobotida ma’lum qildi.
Bu hudud musulmonlar soni bo‘yicha Shinjon viloyatidan keyin ikkinchi o‘rinda turadi. Xitoyda jami 20 millionga yaqin musulmon istiqomat qiladi.
“Xitoy hukumatining masjidlarni yopishi, vayron qilishi va faoliyatini o‘zgartirishi Xitoyda islom amaliyotini cheklashga qaratilgan tizimli saʼy-harakatlarning bir qismidir”, — dedi Human Rights Watch’ning Xitoy bo‘yicha direktori vazifasini bajaruvchi Maya Vong.
Xitoy rasmiylari “masjidlarni birlashtirish” siyosatini olib borish haqida gapirmoqda, Human Rights Watch buni diniy erkinlik huquqlarining buzilishi deb ataydi.
Huquq himoyachilari Ninsya avtonom hududidagi ikki qishloqning sun’iy yo‘ldoshdan olingan suratlarini tahlil qildi. Ular 2019-yildan 2021-yilgacha mahalliy hokimiyat yettita masjiddan gumbaz va minoralarni olib tashlaganini aniqladi. To‘rtta masjid jiddiy o‘zgarishlarga uchragan: uchta asosiy bino butunlay buzib tashlangan, yana birining tahorat zali shikastlangan.
“2020-yildan beri Ninsyada jami 1300 ga yaqin masjidlar yopilgan yoki o‘zgartirilgan”, — dedi Xitoy musulmonlari bo‘yicha ekspert Xanna Tiker.
Bu mintaqadagi umumiy masjidlar sonining uchdan bir qismini tashkil etadi.
“Xitoy hukumati islom dinini cheklash harakatlari doirasida masjidlarni ekspluatatsiyadan chiqarmoqda, yopmoqda, buzib tashlamoqda va dunyoviy maqsadlarga aylantirmoqda. Boshqa ko‘plab masjidlarda rasmiylar islomiy meʼmoriy elementlarni, jumladan gumbaz va minoralarni olib tashlagan”, — deb yozadi HRW o‘z hisobotida.
Xitoy hukumatining ta’kidlashicha, masjidlarni birlashtirish siyosati ko‘pincha qishloqlar ko‘chirilganda ro‘y beradi va musulmonlar zimmasiga tushadigan iqtisodiy yukni kamaytirishga yordam beradi. Biroq ba’zi musulmonlar buni kommunistik partiyaga sodiqliklarini o‘zgartirish harakatlarining bir qismi deb hisoblaydi.
Izoh (0)