BMTda Shinjondagi uyg‘urlarga nisbatan jinoyatlarni tekshirishga 19 ta davlat qarshi chiqdi, ular orasida O‘zbekiston va Qozog‘iston ham bor

BMTning Inson huquqlari bo‘yicha kengashi 51-sessiyasida “Xitoyning Shinjon-Uyg‘ur muxtor viloyatida inson huquqlari bilan bog‘liq vaziyat muhokamasi” qarori loyihasi rad etildi. Uni 17 ta davlat qo‘llab-quvvatlagan bo‘lsa, 19 tasi qarshi chiqdi, 11 tasi betaraf qoldi.

6-oktabr kuni Inson huquqlari bo‘yicha kengash sessiyasida 47 ta qonun loyihasi bo‘yicha birinchi ovoz berish bo‘lib o‘tdi. Kengashga Shinjon-Uyg‘ur muxtor viloyatida inson huquqlarining buzilishi bilan bog‘liq vaziyatni muhokama qilish va shu yuzasidan maxsus yig‘ilish o‘tkazish so‘rovi ovoz berish yakunlariga ko‘ra, rad etildi.

Ta’kidlash joiz, ushbu loyihaga Pokiston, Qatar, Indoneziya, BAA, Qozog‘iston va O‘zbekiston kabi davlatlar qarshi chiqqan. Sharqiy Turkistondagi musulmonlarning xo‘rlanishi masalasini muhokama qilishni Germaniya, Chexiya, Finlyandiya, Polsha, Janubiy Koreya, AQSH kabi davlatlar yoqlab chiqdi.

Shu tariqa, Xitoyning musulmon aholisi huquqlarining buzilishi masalasi BMTning Inson huquqlari bo‘yicha kengashi kun tartibiga kiritilmadi.

2017-yil bahoridan buyon Shinjon-Uyg‘ur muxtor tumani (Sharqiy Turkiston; 1949-yilda kommunistik Xitoy tomonidan bosib olingan) hukumati tub aholi vakillari, xususan, uyg‘urlar, qozoqlar, dunganlarga nisbatan maxfiy siyosat olib bormoqda, ularning ko‘pchiligi “qayta tarbiyalanish” uchun konslagerlarga yuborilmoqda. BMT ekspertlari hisob-kitoblariga ko‘ra, lagerlardagi mahbuslar soni bir milliondan oshadi. Kanada, Fransiya, Germaniya, AQSH avvalroq Pekinni bu lagerlarni yopishga chaqirgandi.

Avvalroq BMTning inson huquqlari bo‘yicha oliy komissari Mishel Bachalet boshqarmasi Xitoyning Shinjon-Uyg‘ur muxtor tumanidagi qonunbuzarliklar haqida ma’ruza e’lon qilgan edi. Hujjatda aytilishicha, Xitoy hukumati mintaqada terrorizm va ekstremizmga qarshi kurash bo‘yicha chora-tadbirlar doirasida inson huquqlarining “jiddiy buzilishlari”ga yo‘l qo‘ygan. Pekinning uyg‘urlarga va boshqa musulmon xalqlariga nisbatan xatti-harakatlari insoniyatga qarshi jinoyatlar bo‘lib hisoblanishi mumkin, deya ma’lum qilishdi BMTda.

Xitoy hukumati ma’ruzadagi da’volarni “Xitoy dushmanlari tomonidan to‘qib chiqarilgan dezinformatsiya va yolg‘on” deb rad etmoqda. Pekinning fikricha, hujjat Shinjonda inson huquqlari sohasidagi yutuqlarni hamda mintaqa fuqarolari terrorizm va ekstremizmdan ko‘rgan zarar”ni e’tibordan chetda qoldiradi.