Eron prezidenti Ibrohim Raisiy may oyida “Tolibon”ni suv kelishuviga rioya qilishga chaqirib, aks holda oqibati yomon bo‘lishidan ogohlantirgandi. Hilmand suvi huquqlari bilan bog‘liq tahdid fonida “Tolibon” Eron chegarasiga yuzlab xudkush-terrorchilarni joylashtirdi. Bu haqda Bloomberg xabar berdi.
Taniqli “Tolibon” rasmiysi Eron prezidentining ogohlantirishga javoban 20 litrli kanistrni sovg‘a sifatida yuborib, ularga ultimatum qo‘ymaslikni talab qilgan. Taxminan bir hafta o‘tib chegarada to‘qnashuv boshlangan, oqibatda ikki eronlik chegarachi va bir nafar “Tolibon” a’zosi halok bo‘lgan.
Mazkur konfliktdan xabardor shaxs “Tolibon” hududga minglab askar va yuzlab xudkush-terrorchilarni yuborganini ma’lum qildi.
“Yigirma yillik AQSHga qarshi kurashdan so‘ng, “Tolibon” yetakchilari endi o‘z qo‘shnilari bilan ziddiyatga tushib qoldi, chunki global isish mamlakatga qattiq zarba berdi. Eron bilan kamaygan suv resurslari bo‘yicha kelishmovchilik allaqachon notinch mintaqani yanada beqarorlashtiradi”, — deyiladi xabarda.
Ta’kidlanishicha, “Tolibon” xudkush-terrorchilardan tashqari AQSHdan qolgan yuzlab harbiy texnika va qurollarni ham Eron chegarasiga ko‘chirgan.
“Hilmand daryosi havzasidagi suv taqchilligi iqlim o‘zgarishi oqibatida yuzaga kelgan, chunki mamlakatda harorat oshishi, haddan tashqari yog'ingarchilik, so‘ngra dahshatli qurg‘oqchilikdan aziyat chekmoqda. 1950-yildan buyon mamlakatda havo harorati 1,8 darajaga ko‘tarildi”, — deydi notijorat xalqaro inqiroz guruhining Afg‘oniston bo‘yicha katta maslahatchisi Grem Smit.
1973-yilda Eron Afg‘oniston bilan Hilmand suv yo‘lidan “normal” iqlim sharoitida yiliga maʼlum miqdorda suv yetkazib berish to‘g‘risida shartnoma imzoladi.
Afg‘onistonning eng uzun daryosidan keladigan suv qishloq xo‘jaligi uchun juda muhim va chegaraning har ikki tomonida millionlab odamlar tomonidan iste’mol qilinadi.
Eron “Tolibon” hokimiyatga qaytganidan keyin suv ta’minotini to‘xtatganini va kelishuvga rioya qilmayotganini da’vo qilmoqda.
Eron Tashqi ishlar vazirligi vakili Nosir Kanoniy “Tolibon” hukumati bilan Eronning Hilmanddan suv olish huquqi bo‘yicha “dastlabki kelishuvlar mavjud”, degan.
Afg‘oniston tashqi ishlar vaziri Amir Xon Mutaqqiy muammo faqat qurg‘oqchilik bilan bog‘liqligi, Afg‘oniston kelishuvga rioya qilayotganini bildirgan.
Izoh (0)