Bugungi kunda mingga yaqin o‘zbekistonlik talabalar, aspirantlar va doktorantlar Germaniyaning turli universitetlari va tadqiqot markazlarida tahsil olishadi. Taʼlim dasturlari bilan birgalikda, o‘z saʼy-harakatlari bilan Germaniyada tahsil olayotgan yoshlar ham yetarlicha.
“Daryo” Berlin shahridagi IU International University of Applied Sciences universiteti talabasi Abduhalil To‘xtashev bilan suhbatlashdi.
“Bolaligim boshqa bolalar kabi o‘tgan, katta farq qilmaydi. Andijon viloyati, Xo‘jaobod tumanida tug‘ilganman. Shu tumandagi maktabgacha taʼlim muassasasiga borganman, boshlang‘ich taʼlimni ham o‘sha yerda olganman. Andijon shahridagi akademik litseyda tahsil olganman. Ikki xil litseyda o‘qiganman, chunki birinchi kirgan akademik litseyim vaqt o‘tishi bilan harbiy akademik litseyga aylanib ketgan. Menda qiziqish boshqa yo‘nalishga bo‘lgani uchun boshqa joyga ko‘chirishga majbur bo‘lganman.
Maktabda o‘qib yurgan paytimda Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universitetida o‘qishni orzu qilib yurganman, lekin topshirib ko‘rmaganman. Chunki qiziqishlarim keskin o‘zgarib ketgan. Xorijiy oliy taʼlim muassasalarida sifatli taʼlim olish orzusi paydo bo‘lgan”, – deya so‘z boshlaydi Abduhalil To‘xtashev.
“AQSH va Angliyaga nisbatan Germaniyada yashash xarajatlari nisbatan arzonroq”
Germaniya maktabdan orzu qilib, tushlarimga kirib yurgan davlat emas. Menda boshqa variantlar ham bor edi. O‘zbekistondagi Vestminster universiteti, Amerikadagi 2 ta universitet, Angliyadagi 2 ta OTM va Germaniyadagi aynan shu oliy taʼlim maskani.
Germaniyani tanlashimdan maqsad – elchixonaga kirgan paytimda, viza ofitseri bilan suhbatda Germaniya – bu Yevropaning eng kuchli iqtisodga ega mamlakati ekanligini aytganman. Tabiiyki, eng kuchli iqtisodiyot yaxshi bizneslar asosida shakllanadi. Shu sababli ham men biznes yo‘nalishiga qiziqqanim uchun biznes haqiqatan rivojlangan mamlakatda o‘qishni xohlaganman. Bu birinchi eng asosiy sabab.
Ikkinchi sababi – Germaniyaga kelyapman, nemis tilini bilmayman, bir qo‘shimcha tilni mukammal o‘rganish imkoniyatiga ega bo‘laman. Hozir nemis tilida bemalol suhbatlasha olaman.
Uchinchi sababi qolgan ikki davlat – AQSH va Angliyaga nisbatan Germaniyada yashash xarajatlari nisbatan arzonroq. Agar men talaba bo‘lib, ishlamasdan, bor eʼtiborimni faqat o‘qishga qaratadigan bo‘lsam, xarajatlarimga unchalik ham ko‘p pul ketmaydi va ota-onamga unchalik og‘irligim tushmaydi deb hisoblaganman. Shu uchta asosiy sabab tufayli Germaniya tanlovida to‘xtalganman.
Germaniyada IU International University of Applied Sciences universitetida o‘qidim. Bu marketing yo‘nalishiga ixtisoslashgan oliy o‘quv yurti sanaladi. Hozirgi paytda men internship (amaliyot) semestrida o‘qiyapman va bir vaqtning o‘zida bakalavr diplom ishimni ham yozyapman.
“Asosiy tavsiya – tilni o‘rganish kerak, birinchi nemis, keyin ingliz tili”
Germaniyada o‘qishga nima sababdan qiziqish kamroq ekanligiga kelsak, hozirgi kunda bu qiziqishni kamroq ham demayman, lekin ko‘pchilikning jurʼati yetmasligi mumkin. Bizning o‘zimizga ham Garvard universitetiga kirish o‘sha paytlar erishib bo‘lmas maqsadlar sifatida ko‘ringan, hattoki biz hujjat topshirib ko‘rishga ham jurʼat etmaganmiz. O‘ylaymanki, ong ostidagi jurʼatsizlik tufayli Germaniyaga o‘qishga topshirib ko‘rishmaydi. Bu yerga keladiganlarga asosiy tavsiya – tilni o‘rganish kerak, birinchi nemis, keyin ingliz tili. Undan keyin qolgan faktorlar rol o‘ynaydi. Asosiysi – tilni bilish.
“Getir” firmasi turklarniki hisoblanadi, hozirgi kunga kelib Yevropaning 10 ta davlati, AQSH, jumladan, Turkiyaning o‘zida ommalashgan biznesga aylandi. Turkiyada allaqachon startaplik darajasidan o‘tgan bu biznes, lekin Yevropada hamon startap bosqichida. Ushbu firmaning marketing xizmatida amaliyot o‘tayman. Men asosan ularning onlayn platformalaridagi kreativ grafikalarga masʼul shaxsman.
Instagram’da blog yuritaman, lekin hozirgi kunga kelib, formatni biroz o‘zgartirdim. Nafaqat Germaniya hayoti, balki turli millatlar va ularning madaniyati, xorijda taʼlim olish kabilarga to‘xtalaman, masshtabni kengaytirdim. Ehtiyoj mavjud, buni o‘zimda his etib ko‘rdim. Talab borligini ko‘rib, bu ishni boshlash kerak deb hisobladim. YouTube’da kanal ochib, u yerga kontent yuklashni boshlaganman. Bilasiz, YouTube kontenti bu bir-ikki soat emas, balki 1-2 kunlab vaqtni oladigan ish. Shu tufayli buni qisqaroq qilib, Instagram’ga ko‘chirishga qaror qildim.
Ko‘chirganimdan keyin qisqa fursat ichida videolar tarqala boshladi, obunachilar keskin ko‘payib ketdi. Maqsad – bizdan kichkina yoshlarga xorijda o‘qish imkonsiz narsa emasligini, bunga hammaning salohiyati yetishi mumkinligini, faqat harakat qilib ko‘rish lozimligini tushuntirish.
Men o‘qiydigan universitet – xususiy. Avvalroq aytib o‘tganimdek, Germaniyada o‘qish oliy maqsadim bo‘lmagani uchun nemis tilini o‘rganmaganman. Agar nemis tilini o‘rganganimda, davlat universitetlarida o‘qishim mumkin edi. Xususiy universitetning bir salbiy tarafi – ularning kontrakti qimmatroqligi. Lekin ijobiy jihati shundaki, bir sinfda 15-18 nafar talaba bo‘lgani uchun siz professor bilan to‘g‘ridan to‘g‘ri, individual muloqot qilish imkoniga ega bo‘lasiz. Davlat universitetlarida 200-300 talaba tahsil olgani uchun bu sal cheklangan bo‘ladi.
Bundan tashqari, xususiy universitetlarda juda ko‘p tillarni o‘qitish taklif etiladi. Masalan, birinchi semestrda men nemis tiliga qo‘shib, fransuz tilida ham o‘qiganman. Yana bir ijobiy tarafi, xususiy taʼlim maskanlarida 6 ta semestrda siz bakalavr darajasini olishingiz va 2 ta semestrning o‘zida magistr darajasini olishingiz mumkin.
“Ingliz tili – dunyo tili, degan tushunchaga bog‘lanib qolmang”
Taʼlim tizimiga kelsak, bizning universitetda professorlarga qo‘yilgan talab – har bir professor kamida doktoranturani tamomlagan bo‘lishi. Magistraturani tugatganlar ham dars berish imkoniyatiga ega emas. Biznes maktabga ixtisoslashganimiz tufayli bir vaqtning o‘zida ularda biznesdan haqiqiy tajriba bo‘lishi kerak.
Qaysi davlatga bormang, mahalliy tilni biling. Ingliz tili – dunyo tili, degan tushunchaga bog‘lanib qolmanglar. Endilikda ingliz tili ustunlik bermaydi. Chunki dunyoda juda ko‘p insonlar bu tilda bemalol suhbat quradi. Siz ustunlikka ega bo‘lish uchun mahalliy tilda kuchli bo‘lishingiz lozim.
Ikkinchidan, sizda qandaydir hunar bo‘lsa, qo‘l keladi. Hunarli kishi xor bo‘lmas. Bu butun dunyoda ishlaydigan fakt. Chunki qo‘lingizda hunar bo‘lsa, ishga kirishingiz, yo‘lingizni topib ketishingiz osonlashadi. Agar sizda biror xobbi bo‘lsa, aytaylik, siz grafik dizayner bo‘lishingiz mumkin yoki bo‘lmasa, golf yoki futbol o‘ynashingiz mumkin. Siz bu orqali ko‘pchilik bilan do‘stlashib ketasiz. Shundan keyin bu madaniyatga moslashishingiz, kirishib ketishingiz oson kechadi.
Insonlarda savol tug‘ilishi mumkin: “Xo‘p, Germaniyada o‘qish tanlovingiz o‘zini oqladimi?” degan. Bunga xulosa o‘rnida javob berib o‘tmoqchiman. Germaniyada o‘qiganimdan juda xursandman. Bu to‘g‘ri tanlov bo‘lgan. Chunki bu yerda sifatli taʼlim oldim. Ikkinchidan, o‘z yo‘nalishimga tegishli bo‘lgan amaliy ko‘nikmalarni olyapman.
Uchinchidan, sayohat qilish uchun ham juda ko‘p imkoniyatlar yuzaga keldi. Bilamizki, Shengen vizasi orqali juda ko‘p Yevropa davlatlariga sayohat qilsa bo‘ladi. 12 ta davlatga sayohat qildim. O‘ylaymanki, ham inson sifatida, ham mutaxassis sifatida shakllanish uchun buni yaratilgan imkoniyat sifatida qabul qilsa bo‘ladi. Agar kimdir Germaniyaga kelmoqchi bo‘lsa yoki xorijda o‘z faoliyatini yuritmoqchi bo‘lsa, u insonlarga harakat qilib ko‘rishni maslahat beraman. Agar harakat qilib ko‘rmasangiz, bu yuz foiz o‘xshamadi. Agar urinib ko‘rsangiz, o‘xshab qolish ehtimoli bo‘ladi. Shunchaki qo‘rqib, jurʼatsizlik qilib o‘tirgandan ko‘ra bir harakat qilib ko‘rish qimmat turmaydi.
Izoh (0)