Бугунги кунда мингга яқин ўзбекистонлик талабалар, аспирантлар ва докторантлар Германиянинг турли университетлари ва тадқиқот марказларида таҳсил олишади. Таълим дастурлари билан биргаликда, ўз саъй-ҳаракатлари билан Германияда таҳсил олаётган ёшлар ҳам етарлича.

“Дарё” Берлин шаҳридаги IU International University of Applied Sciences университети талабаси Абдуҳалил Тўхташев билан суҳбатлашди.

“Болалигим бошқа болалар каби ўтган, катта фарқ қилмайди. Андижон вилояти, Хўжаобод туманида туғилганман. Шу тумандаги мактабгача таълим муассасасига борганман, бошланғич таълимни ҳам ўша ерда олганман. Андижон шаҳридаги академик лицейда таҳсил олганман. Икки хил лицейда ўқиганман, чунки биринчи кирган академик лицейим вақт ўтиши билан ҳарбий академик лицейга айланиб кетган. Менда қизиқиш бошқа йўналишга бўлгани учун бошқа жойга кўчиришга мажбур бўлганман.

Мактабда ўқиб юрган пайтимда Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университетида ўқишни орзу қилиб юрганман, лекин топшириб кўрмаганман. Чунки қизиқишларим кескин ўзгариб кетган. Хорижий олий таълим муассасаларида сифатли таълим олиш орзуси пайдо бўлган”, – дея сўз бошлайди Абдуҳалил Тўхташев.

“АҚШ ва Англияга нисбатан Германияда яшаш харажатлари нисбатан арзонроқ”

Германия мактабдан орзу қилиб, тушларимга кириб юрган давлат эмас. Менда бошқа вариантлар ҳам бор эди. Ўзбекистондаги Вестминстер университети, Америкадаги 2 та университет, Англиядаги 2 та ОТМ ва Германиядаги айнан шу олий таълим маскани. 

Германияни танлашимдан мақсад – элчихонага кирган пайтимда, виза офицери билан суҳбатда Германия – бу Европанинг энг кучли иқтисодга эга мамлакати эканлигини айтганман. Табиийки, энг кучли иқтисодиёт яхши бизнеслар асосида шаклланади. Шу сабабли ҳам мен бизнес йўналишига қизиққаним учун бизнес ҳақиқатан ривожланган мамлакатда ўқишни хоҳлаганман. Бу биринчи энг асосий сабаб. 

Иккинчи сабаби – Германияга келяпман, немис тилини билмайман, бир қўшимча тилни мукаммал ўрганиш имкониятига эга бўламан. Ҳозир немис тилида бемалол суҳбатлаша оламан.

Учинчи сабаби қолган икки давлат – АҚШ ва Англияга нисбатан Германияда яшаш харажатлари нисбатан арзонроқ. Агар мен талаба бўлиб, ишламасдан, бор эътиборимни фақат ўқишга қаратадиган бўлсам, харажатларимга унчалик ҳам кўп пул кетмайди ва ота-онамга унчалик оғирлигим тушмайди деб ҳисоблаганман. Шу учта асосий сабаб туфайли Германия танловида тўхталганман.

Германияда IU International University of Applied Sciences университетида ўқидим. Бу маркетинг йўналишига ихтисослашган олий ўқув юрти саналади. Ҳозирги пайтда мен internship (амалиёт) семестрида ўқияпман ва бир вақтнинг ўзида бакалавр диплом ишимни ҳам ёзяпман. 

“Асосий тавсия – тилни ўрганиш керак, биринчи немис, кейин инглиз тили”

Германияда ўқишга нима сабабдан қизиқиш камроқ эканлигига келсак, ҳозирги кунда бу қизиқишни камроқ ҳам демайман, лекин кўпчиликнинг журъати етмаслиги мумкин. Бизнинг ўзимизга ҳам Гарвард университетига кириш ўша пайтлар эришиб бўлмас мақсадлар сифатида кўринган, ҳаттоки биз ҳужжат топшириб кўришга ҳам журъат этмаганмиз. Ўйлайманки, онг остидаги журъатсизлик туфайли Германияга ўқишга топшириб кўришмайди. Бу ерга келадиганларга асосий тавсия – тилни ўрганиш керак, биринчи немис, кейин инглиз тили. Ундан кейин қолган факторлар рол ўйнайди. Асосийси – тилни билиш.

“Getir” фирмаси туркларники ҳисобланади, ҳозирги кунга келиб Европанинг 10 та давлати, АҚШ, жумладан, Туркиянинг ўзида оммалашган бизнесга айланди. Туркияда аллақачон стартаплик даражасидан ўтган бу бизнес, лекин Европада ҳамон стартап босқичида. Ушбу фирманинг маркетинг хизматида амалиёт ўтайман. Мен асосан уларнинг онлайн платформаларидаги креатив графикаларга масъул шахсман.

Instagram’да блог юритаман, лекин ҳозирги кунга келиб, форматни бир оз ўзгартирдим. Нафақат Германия ҳаёти, балки турли миллатлар ва уларнинг маданияти, хорижда таълим олиш кабиларга тўхталаман, масштабни кенгайтирдим. Эҳтиёж мавжуд, буни ўзимда ҳис этиб кўрдим. Талаб борлигини кўриб, бу ишни бошлаш керак деб ҳисобладим. YouTube’да канал очиб, у ерга контент юклашни бошлаганман. Биласиз, YouTube контенти бу бир-икки соат эмас, балки 1-2 кунлаб вақтни оладиган иш. Шу туфайли буни қисқароқ қилиб, Instagram’га кўчиришга қарор қилдим. 

Кўчирганимдан кейин қисқа фурсат ичида видеолар тарқала бошлади, обуначилар кескин кўпайиб кетди. Мақсад – биздан кичкина ёшларга хорижда ўқиш имконсиз нарса эмаслигини, бунга ҳамманинг салоҳияти етиши мумкинлигини, фақат ҳаракат қилиб кўриш лозимлигини тушунтириш.

Мен ўқийдиган университет – хусусий. Аввалроқ айтиб ўтганимдек, Германияда ўқиш олий мақсадим бўлмагани учун немис тилини ўрганмаганман. Агар немис тилини ўрганганимда, давлат университетларида ўқишим мумкин эди. Хусусий университетнинг бир салбий тарафи – уларнинг контракти қимматроқлиги. Лекин ижобий жиҳати шундаки, бир синфда 15-18 нафар талаба бўлгани учун сиз профессор билан тўғридан тўғри, индивидуал мулоқот қилиш имконига эга бўласиз. Давлат университетларида 200-300 талаба таҳсил олгани учун бу сал чекланган бўлади.

Бундан ташқари, хусусий университетларда жуда кўп тилларни ўқитиш таклиф этилади. Масалан, биринчи семестрда мен немис тилига қўшиб, француз тилида ҳам ўқиганман. Яна бир ижобий тарафи, хусусий таълим масканларида 6 та семестрда сиз бакалавр даражасини олишингиз ва 2 та семестрнинг ўзида магистр даражасини олишингиз мумкин.

“Инглиз тили – дунё тили, деган тушунчага боғланиб қолманг”

Таълим тизимига келсак, бизнинг университетда профессорларга қўйилган талаб – ҳар бир профессор камида докторантурани тамомлаган бўлиши. Магистратурани тугатганлар ҳам дарс бериш имкониятига эга эмас. Бизнес мактабга ихтисослашганимиз туфайли бир вақтнинг ўзида уларда бизнесдан ҳақиқий тажриба бўлиши керак.

Қайси давлатга борманг, маҳаллий тилни билинг. Инглиз тили – дунё тили, деган тушунчага боғланиб қолманглар. Эндиликда инглиз тили устунлик бермайди. Чунки дунёда жуда кўп инсонлар бу тилда бемалол суҳбат қуради. Сиз устунликка эга бўлиш учун маҳаллий тилда кучли бўлишингиз лозим. 

Иккинчидан, сизда қандайдир ҳунар бўлса, қўл келади. Ҳунарли киши хор бўлмас. Бу бутун дунёда ишлайдиган факт. Чунки қўлингизда ҳунар бўлса, ишга киришингиз, йўлингизни топиб кетишингиз осонлашади. Агар сизда бирор хобби бўлса, айтайлик, сиз график дизайнер бўлишингиз мумкин ёки бўлмаса, голф ёки футбол ўйнашингиз мумкин. Сиз бу орқали кўпчилик билан дўстлашиб кетасиз. Шундан кейин бу маданиятга мослашишингиз, киришиб кетишингиз осон кечади.

Инсонларда савол туғилиши мумкин: “Хўп, Германияда ўқиш танловингиз ўзини оқладими?” деган. Бунга хулоса ўрнида жавоб бериб ўтмоқчиман. Германияда ўқиганимдан жуда хурсандман. Бу тўғри танлов бўлган. Чунки бу ерда сифатли таълим олдим. Иккинчидан, ўз йўналишимга тегишли бўлган амалий кўникмаларни оляпман.

Учинчидан, саёҳат қилиш учун ҳам жуда кўп имкониятлар юзага келди. Биламизки, Шенген визаси орқали жуда кўп Европа давлатларига саёҳат қилса бўлади. 12 та давлатга саёҳат қилдим. Ўйлайманки, ҳам инсон сифатида, ҳам мутахассис сифатида шаклланиш учун буни яратилган имконият сифатида қабул қилса бўлади. Агар кимдир Германияга келмоқчи бўлса ёки хорижда ўз фаолиятини юритмоқчи бўлса, у инсонларга ҳаракат қилиб кўришни маслаҳат бераман. Агар ҳаракат қилиб кўрмасангиз, бу юз фоиз ўхшамади. Агар уриниб кўрсангиз, ўхшаб қолиш эҳтимоли бўлади. Шунчаки қўрқиб, журъатсизлик қилиб ўтиргандан кўра бир ҳаракат қилиб кўриш қиммат турмайди.