4-may kuni kechqurun Ukraina qo‘shinlari o‘zining Bayraktar TB2 dronini urib tushirdi, rasmiy versiyaga ko‘ra, u boshqaruvni yo‘qotdi. BBC Rossiya uni nazorat ostiga olishi ehtimolini aniqlashga qaror qildi.
Ukraina qurolli kuchlari harbiy-havo kuchlari qo‘mondonligi ma’lumotlariga ko‘ra, payshanba kuni Bayraktar TB2 Kiyev osmonida rejali parvoz vaqtida boshqaruvni yo‘qotgan. Harbiylar xavfli oqibatlarning oldini olish uchun dronni urib tushirishga qaror qilgan. Dronni boshqarish tizimidagi nosozlik sababi sirligicha qolmoqda, garchi harbiy havo kuchlari dronni tutib olish holati kuzatilmaganini aytmoqda.
Ukraina qurolli kuchlarning dronlar bo‘yicha mutaxassislari va operatorlarining BBCga aytishicha, dronni buzish ayniqsa u harbiy model bo‘lsa, juda qiyin. Harbiy tahlilchi va “Tirik qayt” jamg‘armasi rahbari Taras Chmut Eron o‘tmishda AQSH harbiy dronlarini tutib, ehtimol Rossiya texnologiyasidan foydalangan holda uni qo‘ndirgan bo‘lishi mumkinligini aytdi.
O‘shanda uchar apparatlar ancha sodda bo‘lgan, ammo vaqt o‘tishi bilan ular sezilarli darajada takomillashdi va bu ularni buzishni qiyinlashtirdi.
Axborot xavfsizligi va kibermudofaa kengashi rahbari Ellina Shnurko-Tabakova rossiyaliklar uchun Ukrainadagi urushda faol foydalanilayotgan Mavic yoki Matrice kabi fuqarolik dronlarini nazoratga olish oson ekanini qo‘shimcha qildi. Urush boshida bosqinchilar bunday dronlarning joylashuvi, uchish joyi va masofadan boshqarish koordinatalarini bilish uchun ularning boshqaruv kanallarini tutib olgan.
O‘shandan beri Ukraina harbiylari o‘zini himoya qilish uchun fuqarolik dronlaridan qanday foydalanishni o‘rgandi, biroq ularning barchasi oddiy shifrlash tufayli dushman oldida zaif bo‘lib qolmoqda. Rossiya qurolli kuchlari elektron urush yordamida signallarni ushlab turishi, operator bilan aloqalarni kuzatishi, uni o‘z boshqaruviga ulashi mumkin.
“Besh-olti turdagi hujumlar borki, ular GPS signalini manipulyatsiya qilish orqali dron o‘ziga xos bo‘lmagan tezlikda uchayotgandek taassurot uyg‘otadi”, — deydi ukrainalik harbiylardan biri.
Harbiy dronlar nomukammal bo‘lsa ham, elektron urushdan ancha yaxshi himoyalangan. Harbiylarning BBCga aytishicha, ular dronlarning majburiy qo‘ndirilgani holatlari haqida eshitgan, lekin boshqaruvni qo‘lga kiritish holati kuzatilmagan. OAV suhbatdoshlarining hech biri Turkiyaning Bayraktar TB2 ustidan nazoratni tortib olishiga hali duch kelmaganini aytgan.
Urush davom etmoqda va ikkala tomon ham o‘z texnologiyalarini yaxshilaydi. Mutaxassislardan birining ta’kidlashicha, ukrainalik muhandislar urib tushirilgan Rossiyaning “Orlan” dronlarini qanday ishlashi va ularga qanday ta’sir qilishini bilish uchun o‘rganmoqda —ruslar ham shunday qiladi.
Elina Shnurko-Tabakovaning so‘zlariga ko‘ra, 2014-yildan beri Ukraina AQSHdagi ishlab chiqaruvchilardan uskunalar sotib oladi, shuning uchun Ukraina dronlarining aloqasi Rossiyaga qaraganda yaxshi va zamonaviyroq.
Izoh (0)