4 май куни кечқурун Украина қўшинлари ўзининг Bayraktar ТB2 дронини уриб туширди, расмий версияга кўра, у бошқарувни йўқотди. BBC Россия уни назорат остига олиши эҳтимолини аниқлашга қарор қилди.
Украина қуролли кучлари ҳарбий-ҳаво кучлари қўмондонлиги маълумотларига кўра, пайшанба куни Bayraktar ТB2 Киев осмонида режали парвоз вақтида бошқарувни йўқотган. Ҳарбийлар хавфли оқибатларнинг олдини олиш учун дронни уриб туширишга қарор қилган. Дронни бошқариш тизимидаги носозлик сабаби сирлигича қолмоқда, гарчи ҳарбий ҳаво кучлари дронни тутиб олиш ҳолати кузатилмаганини айтмоқда.
Украина қуролли кучларнинг дронлар бўйича мутахассислари ва операторларининг BBC’га айтишича, дронни бузиш айниқса у ҳарбий модел бўлса, жуда қийин. Ҳарбий таҳлилчи ва “Тирик қайт” жамғармаси раҳбари Тарас Чмут Эрон ўтмишда АҚШ ҳарбий дронларини тутиб, эҳтимол Россия технологиясидан фойдаланган ҳолда уни қўндирган бўлиши мумкинлигини айтди.
Ўшанда учар аппаратлар анча содда бўлган, аммо вақт ўтиши билан улар сезиларли даражада такомиллашди ва бу уларни бузишни қийинлаштирди.
Ахборот хавфсизлиги ва кибермудофаа кенгаши раҳбари Эллина Шнурко-Табакова россияликлар учун Украинадаги урушда фаол фойдаланилаётган Мavic ёки Мatrice каби фуқаролик дронларини назоратга олиш осон эканини қўшимча қилди. Уруш бошида босқинчилар бундай дронларнинг жойлашуви, учиш жойи ва масофадан бошқариш координаталарини билиш учун уларнинг бошқарув каналларини тутиб олган.
Ўшандан бери Украина ҳарбийлари ўзини ҳимоя қилиш учун фуқаролик дронларидан қандай фойдаланишни ўрганди, бироқ уларнинг барчаси оддий шифрлаш туфайли душман олдида заиф бўлиб қолмоқда. Россия қуролли кучлари электрон уруш ёрдамида сигналларни ушлаб туриши, оператор билан алоқаларни кузатиши, уни ўз бошқарувига улаши мумкин.
“Беш-олти турдаги ҳужумлар борки, улар GPS сигналини манипуляция қилиш орқали дрон ўзига хос бўлмаган тезликда учаётгандек таассурот уйғотади”, — дейди украиналик ҳарбийлардан бири.
Ҳарбий дронлар номукаммал бўлса ҳам, электрон урушдан анча яхши ҳимояланган. Ҳарбийларнинг BBCга айтишича, улар дронларнинг мажбурий қўндирилгани ҳолатлари ҳақида эшитган, лекин бошқарувни қўлга киритиш ҳолати кузатилмаган. ОАВ суҳбатдошларининг ҳеч бири Туркиянинг Bayraktar ТB2 устидан назоратни тортиб олишига ҳали дуч келмаганини айтган.
Уруш давом этмоқда ва иккала томон ҳам ўз технологияларини яхшилайди. Мутахассислардан бирининг таъкидлашича, украиналик муҳандислар уриб туширилган Россиянинг “Орлан” дронларини қандай ишлаши ва уларга қандай таъсир қилишини билиш учун ўрганмоқда —руслар ҳам шундай қилади.
Элина Шнурко-Табакованинг сўзларига кўра, 2014 йилдан бери Украина АҚШдаги ишлаб чиқарувчилардан ускуналар сотиб олади, шунинг учун Украина дронларининг алоқаси Россияга қараганда яхши ва замонавийроқ.
Изоҳ (0)