Garri Potter va Joan Roulingning tug‘ilgan kuni bir kunda — 31-iyul. Bu yozuvchi va uning qahramonini birlashtiradigan yagona narsa emas. Ularning ikkalasi ham onasidan erta ayrilgan, oilasida o‘zlarini begonadek his qilgan va dementorlar bilan bevosita tanish bo‘lgan. Mashhur hikoya qanday tug‘ilgani va Joan Rouling kitoblari dunyoni ko‘rishi uchun nimalarni boshdan kechirgani bilan tanishing.
O‘g‘il bo‘lib tug‘ilishi kerak bo‘lgan qiz
Joan Rouling 1965-yil 31-iyulda Bristolda tug‘ilgan. Uning otasi Piter aviatsiya muhandisi, onasi Enn esa kimyogar edi. Ota-ona o‘g‘il farzand kutishgan, qizi dunyoga kelganida esa biroz xafa bo‘lishadi. Bolaligida qizchaga doim ko‘k rangdagi kiyimlar kiydirishgan, sochini kalta qilib kestirishgan va ismining erkakcha versiyasi — Jo deb atashgan.
Intervyularining birida Rouling bolaligi hayotidagi eng dahshatli davr bo‘lganini aytadi. Onasi og‘ir kasal edi. Otasi bilan munosabatlari yaxshi emasdi. Joan haqiqatdan qochib, kitoblarga yashirinardi. U “sepkilli va katta ko‘zoynakli” haqiqiy kitob qurti ekanligini eslaydi.
“Men yoshligimdan yozuvchi bo‘lishni orzu qilardim. Keyinchalik kitoblar yozilishini, yerdan o‘z-o‘zidan o‘sib chiqmasligini angladim”.
Jo o‘zining birinchi ertagini 6 yoshida o‘ylab topadi. Bu Quyon ismli quyon haqida hikoya edi. Intervyuda Rouling: “Birorta ham odam mualliflik huquqini sotib olib, film suratga olmaganiga hayronman, men bu kitobdan juda faxrlanardim”, deb hazillashadi.
Million dollarlik g‘oyaning paydo bo‘lishi
Jo yozishda davom etadi. Ammo yaxshi asar g‘oyasi ha deganda kelavermasdi. Bir kuni poyezdda ketayotganida uning xayoliga kichkina sehrgar haqidagi hikoya keladi. Sehrgar ekanligini bilmagan bola sehrgarlik maktabiga boradi. Unda to‘rtta fakultet, g‘ayrioddiy fanlar, afsungar o‘qituvchilar dars beradi. Joan o‘ylayveradi, xayoliga ajoyib voqealar kelaveradi. Fikrlarini yozish uchun yonida qalami ham yo‘q edi, lekin bu Roulingni to‘xtata olmasdi.
Opra Uinfri bilan suhbatda Joan hech qachon bolalar uchun yozishni rejalashtirmaganini aytadi. U bolalar dunyosini haqiqatan ham tushunmasdi, murakkab gaplarni va murakkab mavzularni yaxshi ko‘rardi. Ammo Garri Potter haqidagi hikoya uning xayoliga kelganida, u darhol tushundi — aynan mana shu, unga kerak asar!
Kitob qahramonlari 1990-yilda tug‘ilgan, biroq birinchi qismni yozish uchun olti yil vaqt ketadi. Intervyuda yozuvchi o‘z qahramonlarini yaxshi bilishini, shuning uchun u sujetga e'tibor qaratishga qaror qilganini aytadi. Uning fikricha, mantiqiy o‘ylangan sujet juda muhim — birinchi kitobini yozish paytida butun boshli voqealar ko‘z oldidan o‘tadi.
Haqiqatan ham mavjud bo‘lgan dementorlar
Xuddi shu 1990-yilda, o‘n yillik og‘ir kasallikdan so‘ng Joanning onasi vafot etadi. Bu vaqtda yozuvchi allaqachon kitobi ustida ishlayotgan edi. Ammo u onasiga o‘z g‘oyasini aytishga ulgurmaydi, keyinchalik bundan pushaymon bo‘ladi.
Uning boshiga tushgan qayg‘udan qutulish uchun Rouling Portugaliyaga ishlashga ketadi. U yerda u telejurnalist Jorj Aratish bilan tanishadi. Ular turmush qurishadi va qizi Jessika dunyoga keladi. Ammo bu turmush havas qilarli darajada bo‘lmaydi. Rouling oiladagi zo‘ravonlikdan jabr ko‘rgani aytiladi. Ammo Joanning o‘zi bu haqda gapirishni yoqtirmaydi. Opra Uinfri bilan suhbatda yozuvchi birinchi turmushi va ajralishi unga hamma narsaga bardosh berishini o‘rgatganini aytadi.
Rouling Shotlandiyadagi singlisining oldiga boradi. Yozuvchi yolg‘iz, pulsiz, kichkina bolasi va qo‘lida Garri Potterning uchta bobi bor edi. Qanday qilib bo‘lmasin, kitobni pullash uchun uni oxirigacha yozishga qaror qiladi. Qizini yonida uxlatib qo‘yib, Jo kafeda ham ishlaydi.
Bu davrda Rouling klinik depressiyani boshdan kechiradi. U har doim depressiv tashvishga moyil bo‘lganini eslaydi — 25 yoshdan 28 yoshgacha bo‘lgan davr uning hayotidagi eng qorong‘i davr edi.
“Depressiya bu — sovuqlik va his-tuyg‘ularning umuman bo‘lmasligi. Va bu qachondir tugashiga umidning yo‘qligidir. Buni boshdan kechirmagan odamga tushuntirish qiyin”.
Depressiya yozuvchini dementorlarni — insonning barcha quvonchlarini so‘rib oladigan zulmat mavjudotlarini yaratishga ilhomlantiradi.
Erkak taxallusi ostidagi muvaffaqiyat
Kitob tayyor bo‘lgach, Rouling qo‘lyozmani 12 ta nashriyotga topshiradi — ularning barchasidan rad javobini oladi. Ammo yozuvchi taslim bo‘lmaydi.
"Men o‘zimga juda ishonadigan odam emasman. Ammo so‘zsiz ishonadigan yagona narsa bor edi — men hikoyalar aytib bera olaman”.
O‘n uchinchi urinish Bloomsbury direktorining 8 yoshli qizi Elis Nyuton tufayli muvaffaqiyatli bo‘ladi. Qiz qo‘lyozmaning birinchi boblarini o‘qib chiqadi va davomini ham so‘raydi. Shunday qilib, Rouling birinchi kitobni chop etish huquqiga va 1500 funt avansga ega bo‘ladi.
Muharrir Barri Kanningem yosh sehrgar hikoyasi o‘g‘il bolalarga ham, qizlarga ham yoqadi, degan qarorga keladi. Ammo u o‘g‘il bolalar ayol kishi yozgan kitobni o‘qishiga shubha qiladi. Shuning uchun u Joanga ismining bosh harflari bilan imzo chekishni taklif qiladi. Ikkinchi ismi yo‘qligi uchun u sevimli buvisining ismini oladi — Ketelin — J.K. Rouling taxallusi shunday paydo bo‘ladi. Biroq uzoq vaqt davomida o‘quvchilardan haqiqatni yashirishning iloji bo‘lmaydi. Kitob nihoyatda mashhur bo‘lib ketgacha, matbuotda Roulingning fotosuratlari paydo bo‘ladi.
Joan yozishda davom etadi. Muxlislar Garri Potter haqidagi hikoyaning davomini intiqlik bilan kutishardi. Odamlar kitob olish uchun soatlab navbatda turishardi. Rouling bir qancha nufuzli mukofotlarga sazovor bo‘ladi va tarixdagi birinchi milliarder yozuvchiga aylanadi. Garri Potter olami kitoblardan tashqariga chiqib, 2001-yilda birinchi qismning ekranlashtirilgan variant chiqadi. 2010-yilda esa Garri Potter olamiga bag‘ishlangan ko‘ngilochar park ochiladi.
Rouling Opra Uinfriga qashshoqlikdan boshlab moliyaviy farovonlikning barcha bosqichlarini bosib o‘tganini aytadi. Uning uchun boylik Shotlandiyadagi sevimli mehmonxonasiga borib, sokinlikda ishlash imkoniyatidir. Va yana ikkinchi er va uchta farzandi bilan oilaviy ta'tilni rejalashtirayotganda cheklovlar yo‘qligidir. Yozuvchining qolgan hayoti o‘zgarmagan. Misol uchun, u tez-tez jamoat transportida sayohat qiladi, chunki mashina haydashni bilmaydi.
Odamni kuchli qiladigan muvaffaqiyatsizliklar
Yozuvchi mag‘lubiyatdan qo‘rqmaydi: “Hamma muvaffaqiyat haqida gapiradi, ammo omadsizlik haqida hech kim gapirmaydi. Muvaffaqiyatsizliklar ham muhim. Ular bunga chiday olishingizni ko‘rsatadi”.
Bugungi kunda ham Rouling yozishda davom etmoqda. U Robert Gelbreyt taxallusi bilan bolalar uchun ham, kattalar uchun ham kitoblar nashr etadi
“Men doim yozaman — shunchaki to‘xtay olmayman. Bu mening ruhiy salomatligim uchun juda muhim”.
Izoh (0)