Jamoat xavfsizligi universiteti professori, Konstitutsiyaviy loyiha ekspert guruhi a’zosi Sherzod Zulfiqorov “Daryo”ga Oliy Majlisning davlat boshqaruvidagi roli to‘g‘risidagi maqolani taqdim etdi.
Maqolada yozilishicha, 2021-yilda Bola ombudsmani nomiga bola huquqlari va qonuniy manfaatlari buzilishi to‘g‘risida jami 182 ta murojaat kelib tushgan. Bola huquqlari va erkinliklarini ta’minlash yuzasidan 123 ta so‘rov davlat tashkilotiga yuborilib, tegishli ko‘plab muammolar hal etilgan.
“E’tibor qaratadigan bo‘lsak, Harakatlar strategiyasida Oliy Majlis rolini oshirish bo‘yicha ko‘plab vazifalar belgilandi hamda ancha samarali natijalarga erishildi.
Misol tariqasida aytish mumkinki, hukumat soatlari, parlament eshituvlari, hukumatni shakllantirishda Qonunchilik palatasining vakolatlari kengaytirildi, jumladan, Bosh vazir o‘rinbosarlari, vazirlar va davlat qo‘mitalari raislari nomzodini Bosh vazir taqdimiga binoan Qonunchilik palatasi tomonidan ma’qullash va Prezident tomonidan tasdiqlash tartibi kabi yangi qoidalar joriy etildi.
Davlat rahbarining 2018-yildagi Oliy Majlisga yo‘llagan Murojaatnomasida, hozirgi kunda Konstitutsiyaga muvofiq, parlament Bosh vazirni tasdiqlaydi, lekin vazirlarni lavozimga qo‘yishda qatnashmaydi. Shuning uchun Hukumat a’zolari parlament oldida mas’uliyatni yetarli darajada his etayotgani yo‘q. Shu munosabat bilan Vazirlar Mahkamasi a’zolarini Oliy Majlis tomonidan tasdiqlash amaliyotini kiritishni taklif etgan edi.
Shundan kelib chiqqan holda, Oliy Majlis va Hukumat o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlarni yanada kuchaytirish maqsadida, Oliy Oliy Majlis Qonunchilik palatasining vakolati va ishtirokini yanada takomillashtirish maqsadida, 2019-yil 5-martdagi “Hukumatni shakllantirish tartibi demokratlashtirilishi va uning mas’uliyati kuchaytirilishi munosabati bilan O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida”gi qonun qabul qilinishi natijasida, O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 79, 93, 98-moddalariga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritildi.
Mazkur jarayonda Vazirlar Mahkamasi a’zoligiga nomzod O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi qo‘mitalari, siyosiy partiya fraksiyalari tomonidan dastlabki tarzda ko‘rib chiqilgandan keyin Oliy Majlis Qonunchilik palatasida ko‘rib chiqilib, ma’qullanadi. Agar O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlis Qonunchilik palatasi kiritilgan Vazirlar Mahkamasi a’zoligiga nomzodni rad etgan taqdirda, Bosh vazir ko‘rib chiqish va ma’qullash uchun yangi nomzodni kiritadi.
Misol tariqasida, 2021-yilning o‘zida Bosh vazir tomonidan hukumat a’zoligiga taklif etilgan 9 ta nomzod Oliy Majlis Qonunchilik patalatasi tomonidan ma’qullangan (Bularga, Oliy va o‘rta maxsus ta’lim; uy-joy kommunal xizmat; transport, turizm va sport; sog‘liqni saqlash; axborot texnologiyalari va kommunikasiyalarini rivojlantirish vazirlari nomzodlari va boshqa davlat qo‘mitasi raislari nomzodlarini misol tariqasida ko‘rsatish mumkin).
Joylardagi tizimli muammolarni o‘z vaqtida hal etish hamda bu borada amalga oshirilayotgan ishlar holati bilan yaqindan tanishish maqsadida quyi palata majlislarida hukumat a’zolarining deputatlar savollariga javoblarini eshitish – “hukumat soati” institutidan samarali foydalanildi.
Bola huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish tizimi yanada takomillashtiriladi, bola huquqlarining kafolatlarini ta’minlash va ushbu sohadagi xalqaro majburiyatlarni bajarishning ta’sirchan tizimi kuchaytirildi.
E’tibor qaratadigan bo‘lsak, 2021-yilda Bola ombudsmani nomiga bola huquqlari va qonuniy manfaatlari buzilishi to‘g‘risida jami 182 ta (125 tasi shikoyat, 57 tasi ariza) murojaat kelib tushgan. Bolalar ombudsmani tomonidan bola huquqlari va erkinliklarini ta’minlash yuzasidan 123 ta so‘rov davlat tashkilotiga yuborilib, tegishli ko‘plab muammolar hal etilgan.
2021-yildan boshlab Oliy Majlis qonunchilik palatasi deputatlariga rasmiy, maosh to‘lanadigan yordamchi lavozimi joriy etildi. Yordamchchining asosiy vazifasi sifatida, deputatning saylovchilar bilan samarali aloqa o‘rnatishiga ko‘maklashadi; saylov okrugida jismoniy va yuridik shaxslardan deputat nomiga kelib tushgan murojaatlarni ro‘yxatga oladi va bu haqda deputatni xabardor qiladi. Bir so‘z bilan aytgan aholining muammayu masalalrini deputatga yetkazadi va hal qilish choralarini ko‘rishda deputatga ko‘maklashadi.
Buning natijasida, mamlakatimizda Oliy Majlis Qonunchilik palatasi 150 deputatni tashkil qiladigan bo‘lsak, ularning siyosiy partiyalar, saylov okrugidagi saylovchilar bilan o‘zaro munosabatlarni o‘rnatishda ko‘mak beradigan 150 ta yordamchi lavozimi joriy etildi. 2019-yildan boshlab O‘zbekistonda Prezident qarori bilan O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Bola huquqlari bo‘yicha vakili(ombudsmani) lavozimi joriy etildi.
Yana bir muhim masalaga to‘xtaladigan bo‘lsak, xorijiy mamlakatlar bilan o‘zaro munosabatlarimizni yanada mustahkamlash, elchilarimizning mas’uliyatini yanada oshirish maqsadida 2021-yildagi Oliy Majlis Senati Reglamenti to‘g‘risidagi qonunning 329-moddasiga, Parlament nazoarti to‘g‘ridagi qonunning 103-moddasiga kiritilgan o‘zgartish va qo‘shimchalarga ko‘ra, O‘zbekiston Respublikasining chet davlatlardagi diplomatik vakolatxonalari rahbarlarining o‘z faoliyatiga doir masalalar yuzasidan hisobotlarini eshitish tartibi joriy qilindi.
Xulosa qilib aytganda, davlat boshqaruvidagi olib borilayotgan isloholar so‘zsiz mamlakatimiz taraqqiyotini, aholimizning kelgusidagi farovon hayotini ta’minlashga bevosita xizmat qiladi. Ushbu amaliyot Hukumatning Oliy Majlis oldidagi mas’uliyatini oshirish bilan birga, Vazirlar Mahkamasining aholining muammolarini o‘rganish va ularni hal etishdagi natijadorligini ta’minlaydi, shuningdek, olib borilayotgan islohotlarning fuqarolar hayot tarziga yanada chuqur kirib borishga imkoniyat yaratadi”, — deb yozadi Sherzod Zulfiqorov.
Izoh (0)