Xalqaro ekspertlar 2023-yil global iqtisodiyot uchun juda ham murakkab bo‘lishini aytmoqda. Bu haqda bosh vazir o‘rinbosari – iqtisodiy taraqqiyot va kambag‘allikni qisqartirish vaziri Jamshid Qo‘chqorov Oliy Majlis Qonunchilik palatasi majlisida ma’lum qildi.
Jamshid Qo‘chqorovning aytishicha, 2023-yilda O‘zbekiston iqtisodiyotida bir qator o‘zgarishlar yuz berishi kutilmoqda.
“YIM jon boshiga 2200 dollarga yetishi mumkin”
Xalqaro ekspertlar 2023-yil global iqtisodiyot uchun juda ham murakkab bo‘lishini aytmoqda. Shunga qaramay biz uchun kelasi yil juda ijobiy natijalarga boy bo‘ladi degan umiddamiz. 2023-yilda O‘zbekiston iqtisodiy o‘sishi 5,3 foiz bo‘lishi prognoz qilinmoqda. Dollar hisobida yalpi ichki mahsulotimiz birinchi marta kishi boshiga 2000 dollardan oshib, 2200 dollarga yetishi kutilmoqda.
2026-yil yakunlari bilan O‘zbekiston YIMni 100 milliard dollarga yetkazish maqsad qilingan. Bu raqam yaxli va chiroyli. Bunga ega bo‘lishning o‘ziga xos tomonlari bor. Masalan, chet el investori O‘zbekiston haqida gapirganda birinchi navbatda mamlakat YIM qancha ekaniga qiziqadi. Bu masshtab effekti deyiladi. Bu juda ahamiyatli masala.
“Kelasi yili inflyatsiya pasayadi”
2020-yilda pandemiya, 2021-yilda pandemiyaning davomi, 2022-yilda esa ikki mamlakat o‘rtasidagi ziddiyatlar, umuman olganda, 3 yildan beri ko‘p mamlakatlarning tinkasi qurib qoldi.
2021—2022-yillarda 26 ta davlat reytingi pasaydi. Bu yil bizda 5,7 foiz iqtisodiy o‘sish kutilyapti. Hamma reytinglarimiz barqaror saqlanib qolmoqda. Kelgusi yilda inflyatsiyani jilovlash muhim vazifalardan biri.
Bu yil yillik inflyatsiya hajmi 12,3 foiz bo‘lsa, kelasi yili 9,5 foiz atrofida bo‘lishi prognoz qilinmoqda.
“Oltin ishlab chiqarish ko‘paydi”
Bugungi kunga kelib bizni jiddiy xavotirga solayotgan masalalar yo‘q. Sanoatni YIMdagi ulushi 21 foizdan 28 foizga oshdi. Bu tarmoqda 2 milliondan ortiq aholi band.
Oltin ishlab chiqarish hajmi oxirgi 5 yilda 87 tonnadan 105 tonnagacha, mis ishlab chiqarish 110 ming tonnadan 148 ming tonnaga ko‘paydi.
“Elektr energiyasi va tabiiy gaz bozori yaratiladi”
Energetika sohasi bo‘yicha ko‘p gaplar aytildi. Bu sohada qilinayotgan ishlar haqiqatan ko‘p. Lekin natijasini birdaniga ko‘ra olmayapmiz. 2023-yilda 1,3 gegavatt quvvatga ega xususiy elektr stansiyasi ishga tushadi. 2024-yilda 4,7 gegavatt elektr stansiyasi ishga tushadi. Bundan 5 yil avval bitta ham xususiy elektr stansiyamiz yo‘q edi. 2023-yilda esa ularning ulushi 18 foizga yetadi.
Bu sohada bozor tamoyillariga asoslangan harakatlar davom etadi. Elektr energiyasi va tabiiy gaz uchun ulgurji va chakana bozorlar yaratish bo‘yicha ishlar davom ettirilmoqda. Bir so‘z bilan aytganda, faqat islohotlar bu sohaga investitsiyalar kelishiga imkon beradi. Bozor ochilsa, investitsiya hisobiga tabiiy gaz va elektr energiyasi ishlab chiqarish hajmi ko‘payadi. Bundan boshqa yo‘l yo‘q. Bunaqa katta mablag‘larni davlat qarzini ko‘paytirish hisobiga amalga oshirish imkoniyatiga ega emasmiz.
Tariflar bo‘yicha albatta ishlar olib borilyapti. Bu bo‘yicha nimadir qilish kerakligi hammaga ayon. Lekin shuni ishontirib aytamanki, ijtimoiy himoyaga muhtoj bo‘lgan aholi qatlamlari umuman bu o‘zgarishni sezmaydi.
“Daromad solig‘i to‘lovchilar ko‘paydi”
Bu yil qishloq xo‘jaligida g‘alla bozorini erkinlashtirilishi katta yutuq bo‘ldi. G‘allachilar foydasi 3,3 trillion so‘mdan 8,3 trillion so‘mga ko‘paydi. May oyida g‘alla pishguncha unni chakana narxi 5 600 – 6 000 so‘m edi, hozir 5 300 so‘m atrofida. Oziq-ovqat ta’minotida tegishli choralar amalga oshirilyapti.
2022-yilda daromad solig‘i to‘lovchilar soni 400 ming nafarga oshdi. Ya’ni jami hisobda ular 5,1 million kishiga yetdi. Besh yil oldin bunday soliq to‘lovchilar soni 3,8 million kishi edi.
Izoh (0)