“Daryo” kolumnisti, huquqshunos Saidali Muxtoraliyev 10-noyabr kunidan kuchga kirgan “Davlat fuqarolik xizmati to‘g‘risida”gi qonunga ko‘ra, davlat fuqarolik xizmatchisi maqomini tugatish masalasi qanday ko‘rib chiqilishini sharhlab berdi.
Bitta savol tug‘iladi — shu paytgacha o‘sha davlat fuqarolik xizmati sohasida faoliyat yuritib kelayotgan, ishlayotgan xodimlar nima bo‘ladi?
Albatta, bu qonun kuchga kirishi bilan ular qanday tartibda ishlab kelayotgan bo‘lsa, xuddi shunday tartibda ishlashda davom etadi. Faqat 10-noyabrdan boshlab, shu bilan birga prezident tomonidan reyestr tasdiqlangan kundan boshlab, ular bilan davlat fuqarolik to‘g‘risidagi qonunda ko‘rsatilgan talablar hamda normalar ularga tatbiq etiladi.
Kerak bo‘lsa, ular bilan tuzilgan mehnat shartnomalariga o‘zgartirishlar kiritiladi. Ular bilan davlat fuqarolik xizmatlari to‘g‘risidagi qonunga kiritilgan hamda shu kunlarda davlat xizmatlarini rivojlantirish agentligi tomonidan tasdiqlanishi kutilayotgan maxsus namunadagi mehnat shartnomalari tuzilishi kutilyapti.
Qonunda aniq aytilyapti: davlat fuqarolik xizmatchilari tadbirkorlik faoliyati bilan shug‘illanishi man etiladi, har qanday shaklda bo‘lmasin.
Demak, bu talab ham hozirgi davlat fuqarolik xizmati, davlat organlarida ishlab kelayotgan xizmatchilarga tatbiq qilinadi. Agar bu talablarga ishlab turgan davlat fuqarolik xizmatchilari rioya qilmaydiga bo‘lsa, ular davlat fuqarolik xizmatchisi maqomini yo‘qotadi. Ya’ni ular xizmatdan, ishdan bo‘shatiladi.
Davlat fuqarolik xizmatchisi maqomini tugatish degan alohida modda bor. Belgilangan cheklovlarga rioya qilmayotgan bo‘lsa, to‘g‘ridan to‘g‘ri davlat organining qarori bilan ularni davlat fuqaroligi xizmatchisi maqomi tugatiladi. Ya’ni oddiy til bilan aytganda, lavozimidan bo‘shatiladi. Bunday holatlarda ularga alohida konpensatsiya to‘lovlari to‘lanishi belgilanmagan. Ularning aybi bilan xizmatdan bo‘shatilayotgan va maqomini yo‘qotayotgan bo‘ladi.
“Davlat fuqarolik to‘g‘risida”gi qonunning 50-moddasida davlat fuqaroligi xizmatchisi maqomini tugatishning muhim asoslari ko‘rsatilgan.
- Birinchisi, u bilan tuzgan mehnat shartnomasi mehnat qonunchiligida belgilangan tartibda bekor qilingan taqdirda, bu mehnat kodeksi bilan bog‘liq holda amalga oshiriladi.
- Ikkinchisi, davlat fuqarolik xizmatchisi O‘zbekiston fuqaroligini yo‘qotgan taqdirda. Bu ham muhim jihatlardan bittasi.
- Uchinchichi, sud hukmi bilan fuqaro davlat fuqarolik xizmatchisi lavozimida ishlash huquqidan mahrum qilinganda yoki unga nisbatan tibbiy yo‘sinda majburlov chorasi bo‘yicha sud ajrimi qabul qilingan taqdirda.
- To‘rtinchisi, davlat fuqarolik xizmatchisi bu lavozimni egallash uchun ish beruvchiga yolg‘on ma’lumot taqdim etgan taqdirda ham davlat fuqarolik xizmatchisi maqomi tugatiladi.
Yana bitta muhim jihat haqida aytishim kerak davlat fuqarolik xizmatchilari o‘zlarini buzilgan mehnat huquqlarini tiklash uchun, albatta, sudlarga murojaat qilish huquqiga ega bo‘ladi.
Birinchi holatda o‘zini mehnat huquqlarini buzilgan deb hisoblaydigan bo‘lsa, davlat organining noqonuniy xatti-harakatlari, davlat organi mansabdor shaxsni qarorini haqiqiy emas deb topish bo‘yicha ma’muriy sudlarga ariza, shikoyat bilan murojaat qilishi mumkin bo‘ladi.
Xodim mehnat huquqi buzilganlik fakti yuzasidan moddiy va ma’naviy zararlar undirish masalasida esa, fuqarolik sudlariga Fuqarolik protsessual kodeksida ko‘rsatilgan tartibda murojaat qilishlari mumkin bo‘ladi.
Izoh (0)