Bir yil avval “Tolibon” jangarilari xalqaro qurolli kuchlarning Afg‘onistondan olib chiqib ketilishi fonida, qisqa vaqt ichida deyarli butun mamlakat hududini egallab oldi. Ko‘plab yuqori martabali amaldorlar, jumladan, Afg‘oniston prezidenti Ashraf G‘ani ham mamlakatdan qochib ketgan edi. Mamlakatda hokimiyat qo‘lga kiritilganiga bir yil to‘lgan bo‘lsa-da, “Tolibon” tomonidan tuzilgan hukumat dunyoning hech bir davlati tomonidan rasman tan olinmadi.
Quyida “Interfaks” nashri “Tolibon” hukumatga kelgach, qanday voqealar bo‘lgani va uning oqibatlari aks etgan suratlarni jamladi.
Hokimiyat almashinuvi Afg‘onistonda iqtisodiy inqirozga olib keldi.
Markaziy bankning milliardlab dollar aktivlari muzlatib qo‘yildi va xorijiy kuchlar hamda xalqaro donorlar mamlakatni tark etib, Afg‘oniston hukumat xarajatlarining to‘rtdan uch qismini qoplaydigan subsidiyalarsiz qoldi.
Mamlakatda Xotin-qizlar ishlari vazirligi tugatilib, uning negizida Ezgulikni targ‘ib qilish va illatlarning oldini olish vazirligi tashkil etildi. “Tolibon” hokimiyatni qo‘lga kiritgandan so‘ng jangarilar ko‘chalardagi ayollar tasvirlaridan qutula boshladi.
Afg‘onistonlik teleboshlovchi ayollar efir vaqtida yuzlarini yopishga majbur bo‘ldi.
“Tolibon” deyarli barcha o‘yin-kulgilarni taqiqlagan. Asosan hind, Yevropa va Amerika filmlari namoyish etilgan kinoteatrlar ishi shariatga zid deya hisoblanib, poytaxt Kobulda bir necha o‘n yillardan beri faoliyat yuritib kelayotgan tarixiy kinoteatr yopildi.
“Tolibon” xususiy oliy o‘quv yurtlari va kollejlarda tahsil olayotgan ayollarga dars vaqtida hijob kiyishni majburiy qilib qo‘ydi. Shu bilan birgalikda, mashg‘ulotlar erkaklar uchun alohida va ayollar uchun alohida o‘tkaziladigan bo‘ldi.
May oyida “Tolibon”ning oliy rahbari ayollarga yuzlarini yopmasdan ko‘chaga chiqishni taqiqlovchi farmon qabul qilgan edi. Unga ko‘ra, ayollar ushbu farmonni buzsa, u holda javobgarlik uning otasi yoki boshqa yaqin erkak qarindoshi zimmasiga yuklanadi.
BMT ekspertlariga ko‘ra, “Tolibon” ko‘plab inson huquqlari buzilishiga yo‘l qo‘ygan, ulardan eng dahshatlisi ayollar va qizlarning ijtimoiy hayotdan virtual chetlatilgani, shuningdek, ularni muntazam ravishda tazyiq ostiga olishidir.
Og‘ir gumanitar vaziyat munosabati bilan, 2021-yil dekabr oyida BMT Xavfsizlik kengashi a’zolari Afg‘onistonga bir yil davomida gumanitar yordam ko‘rsatish jarayonini osonlashtiruvchi rezolyutsiyani bir ovozdan ma’qulladi.
Insonparvarlik va moliyaviy yordamga qaramay, hali ham mamlakatda jiddiy oziq-ovqat inqirozi mavjud. BMTning gumanitar masalalarni muvofiqlashtirish boshqarmasi bugungi kunda 25 millionga yaqin afg‘on qashshoqlikda yashayotganini ma’lum qilgan.
Afg‘onistonda qish faslida og‘ir ob-havo sharoiti tufayli gumanitar vaziyat yanada og‘irlashdi.
Eslatib o‘tamiz, “Tolibon” 15-avgustni Afg‘onistonda o‘z hokimiyati o‘rnatilganining 1 yilligi munosabati bilan dam olish kuni deb e’lon qilgan edi.
Mavzuga doir: “Tolibon” Afg‘onistondagi hukmronligiga 1 yil to‘lgani munosabati bilan 15-avgustni bayram kuni deb e’lon qildi
Izoh (0)