Бир йил аввал «Толибон» жангарилари халқаро қуролли кучларнинг Афғонистондан олиб чиқиб кетилиши фонида, қисқа вақт ичида деярли бутун мамлакат ҳудудини эгаллаб олди. Кўплаб юқори мартабали амалдорлар, жумладан, Афғонистон президенти Ашраф Ғани ҳам мамлакатдан қочиб кетган эди. Мамлакатда ҳокимият қўлга киритилганига бир йил тўлган бўлса-да, «Толибон» томонидан тузилган ҳукумат дунёнинг ҳеч бир давлати томонидан расман тан олинмади.
Қуйида «Интерфакс» нашри «Толибон» ҳукуматга келгач, қандай воқеалар бўлгани ва унинг оқибатлари акс этган суратларни жамлади.
Ҳокимият алмашинуви Афғонистонда иқтисодий инқирозга олиб келди.
Марказий банкнинг миллиардлаб доллар активлари музлатиб қўйилди ва хорижий кучлар ҳамда халқаро донорлар мамлакатни тарк этиб, Афғонистон ҳукумат харажатларининг тўртдан уч қисмини қоплайдиган субсидияларсиз қолди.
Мамлакатда Хотин-қизлар ишлари вазирлиги тугатилиб, унинг негизида Эзгуликни тарғиб қилиш ва иллатларнинг олдини олиш вазирлиги ташкил этилди. «Толибон» ҳокимиятни қўлга киритгандан сўнг жангарилар кўчалардаги аёллар тасвирларидан қутула бошлади.
Афғонистонлик телебошловчи аёллар эфир вақтида юзларини ёпишга мажбур бўлди.
«Толибон» деярли барча ўйин-кулгиларни тақиқлаган. Асосан ҳинд, Европа ва Америка фильмлари намойиш этилган кинотеатрлар иши шариатга зид дея ҳисобланиб, пойтахт Кобулда бир неча ўн йиллардан бери фаолият юритиб келаётган тарихий кинотеатр ёпилди.
«Толибон» хусусий олий ўқув юртлари ва коллежларда таҳсил олаётган аёлларга дарс вақтида ҳижоб кийишни мажбурий қилиб қўйди. Шу билан биргаликда, машғулотлар эркаклар учун алоҳида ва аёллар учун алоҳида ўтказиладиган бўлди.
Май ойида «Толибон»нинг олий раҳбари аёлларга юзларини ёпмасдан кўчага чиқишни тақиқловчи фармон қабул қилган эди. Унга кўра, аёллар ушбу фармонни бузса, у ҳолда жавобгарлик унинг отаси ёки бошқа яқин эркак қариндоши зиммасига юкланади.
БМТ экспертларига кўра, «Толибон» кўплаб инсон ҳуқуқлари бузилишига йўл қўйган, улардан энг даҳшатлиси аёллар ва қизларнинг ижтимоий ҳаётдан виртуал четлатилгани, шунингдек, уларни мунтазам равишда тазйиқ остига олишидир.
Оғир гуманитар вазият муносабати билан, 2021 йил декабрь ойида БМТ Хавфсизлик кенгаши аъзолари Афғонистонга бир йил давомида гуманитар ёрдам кўрсатиш жараёнини осонлаштирувчи резолюцияни бир овоздан маъқуллади.
Инсонпарварлик ва молиявий ёрдамга қарамай, ҳали ҳам мамлакатда жиддий озиқ-овқат инқирози мавжуд. БМТнинг гуманитар масалаларни мувофиқлаштириш бошқармаси бугунги кунда 25 миллионга яқин афғон қашшоқликда яшаётганини маълум қилган.
Афғонистонда қиш фаслида оғир об-ҳаво шароити туфайли гуманитар вазият янада оғирлашди.
Эслатиб ўтамиз, «Толибон» 15 августни Афғонистонда ўз ҳокимияти ўрнатилганининг 1 йиллиги муносабати билан дам олиш куни деб эълон қилган эди.
Мавзуга доир: «Толибон» Афғонистондаги ҳукмронлигига 1 йил тўлгани муносабати билан 15 августни байрам куни деб эълон қилди
Изоҳ (0)