• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12456.25
    • RUB158.36
    • EUR14461.71
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +29°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Dunyo

    Putinning qarori, pul o‘tkazmalariga cheklovlar, tabiiy gazni rublda to‘lash majburiyati. Rossiya rublni qanday qilib qutqardi?

    Rossiya mart oyi oxirida tabiiy gazini sotib olgan Yevropa davlatlaridan to‘lovlarni dollar yoki yevroda emas, rublda amalga oshirishni talab qilgan edi. Bir oy oldin bu juda yaxshi kelishuv edi: Rossiyaning Ukraina bilan urushi ortidan rubl 40 foizga tushib, 1 dollar 139 rublgacha tushib ketgandi.

    Foto: Focus Washington

    Foto: Focus Washington
    Biroq fevral oyidagi qulash jarayonidan so‘ng, Rossiya rubli keskin tiklandi. 6-aprel kuni esa rubl 84 rublga baholanib, urushdan avvalgi qiymatiga to‘liq qaytdi. 11-aprel holatiga ko‘ra 1 dollar 81 rubl bo‘lmoqda. Shubhasiz, rubl mart oyida dunyodagi eng tez o‘sgan valyuta bo‘ldi.

    Shunga qaramay, urush boshlanganda kiritilgan barcha sanksiyalar hali ham amalda. Yevropa Ittifoqi va boshqa davlatlar yanada og‘irroq sanksiyalarni joriy etmoqchi. Jumladan, G‘arb mamlakatlari tomonidan Rossiya ko‘miriga embargo qo‘yildi. Xo‘sh, Rossiya qanday qilib o‘z valyutasini qayta tiklashga muvaffaq bo‘ldi?

    Rublning tiklanishiga bir nechta sabablar bor.

    Tabiiy gaz

    AQSH va Yevropa kiritgan sanksiyalar fonida eng katta kamchilik bu tabiiy gaz edi. Yevropaning bir qancha davlatlari Rossiya gaziga qaram bo‘lib qolgani va talabni qondirish uchun muqobil yetkazib beruvchilar yetarli emasligi sababli gazni sotib olishda davom etmoqda. 

    Foto: Financial Times

    Foto: Financial Times

    Sanksiyalar esa Rossiya bilan ko‘plab sohalarda aloqalarni uzishga qaratilgan edi. Buning oqibatida gaz narxlari tarixdagi eng baland darajaga ko‘tarildi. Bir qancha davlatlar, jumladan, Yaponiya Yevropaga gaz yetkazib berishi mumkin.

    Neft va tabiiy gaz narxlarining oshishi, Rossiyaning Xitoy va Hindiston kabi boshqa yirik iqtisodiyotlar bilan savdo aloqalarining mustahkamligi mamlakatga hali ham doimiy xorijiy valyuta oqimini yuzaga keltirmoqda. Bu esa rubl kursi ko‘tarilishiga sabablardan biri bo‘ldi. 

    Qarzlarni to‘lash

    Yana bir e’tibordan chetda qolgan jihat — suveren qarzni to‘lash. Rossiyaga qo‘yilgan eng katta va eng ta’sirli sanksiyalardan biri uning xorijiy hisoblarini muzlatish edi. Rossiya butun dunyo banklarida 640 mlrd dollarga yaqin yevro, dollar, iyena va boshqa xorijiy valyutalarni saqlaydi. 

    Bu miqdorning yarmiga yaqini AQSH va Yevropada joylashgan. Sanksiyalar Rossiyaning ushbu pulga kirishiga to‘sqinlik qilar edi. 

    AQSH G‘aznachiligi esa Rossiyaga qarzlarini to‘lashi maqsadida bank hisoblaridan foydalanish uchun ruxsat berishga majbur bo‘ldi. Aprel oyida bu to‘xtatilishi rejalashtirilgan. Shunga qaramay, Rossiya birinchi bor 650 mln dollarlik yevroobligatsiyalarni rublda to‘ladi. Bu esa defolt sifatida tan olinishi mumkin.

    Moliyaviy omillar

    28-fevral kuni Rossiya Markaziy banki foiz stavkalarini 20 foizga oshirdi. O‘z rubllarini sotish va dollar yoki yevro sotib olish vasvasasiga tushgan har qanday rus endi bu pulni tejashi kerak edi. Qanchalik kam rubl sotuvga chiqarilsa, valyutaga tushadigan bosim shunchalik kam bo‘ladi.

    Keyinchalik hukumat rossiyalik tadbirkorlarga bir nechta talablar qo‘yadi. Unga ko‘ra, korxonalar chet elda topadigan har qanday pulning 80 foizi rublga almashtirilishi kerak. 

    Kreml, shuningdek, rus brokerlariga xorijliklarga tegishli qimmatli qog‘ozlarni sotishni taqiqlovchi farmon chiqardi. Ko‘pgina xorijiy investorlar Rossiyaning korporativ aksiyalari va davlat obligatsiyalariga ega. Sanksiyalar sabab ular bu qimmatli qog‘ozlarni sotishlari mumkin edi. Buni taqiqlash orqali hukumat qimmatli qog‘ozlar va obligatsiyalar bozorlarini mustahkamlab, pulni mamlakat ichida saqlamoqda. Bularning barchasi rublning tushib ketishiga yo‘l qo‘ymayapti.

    Pul o‘tkazmalariga cheklovlar

    Rossiya fuqarolariga hukumat tomonidan chet elga pul o‘tkazishni cheklovchi qarorlar qabul qilindi. Dastlabki taqiqda barcha valyuta kreditlari va o‘tkazmalari to‘xtatilishi aytilgan edi. Bu mamlakatda chet el valyutasini ushlab turishga xizmat qildi va rossiyaliklarni rublni dollar yoki yevroga sotishdan qaytardi. 

    Valyuta bosimi esa kuchayib bordi. Chet elga muntazam ravishda pul yuboradigan rossiyaliklarga qulayliklar berish uchun ushbu cheklovlar yaqinda biroz yengillashtirildi. Ammo joriy yil oxirigacha jismoniy shaxslar 10 000 dollargacha mablag‘larni chet elga jo‘natishi mumkin.

    Putinning qarori

    Rubl mustahkamlanishining asosiy sabablaridan biri Rossiya prezidenti Vladimir Putinning sanksiya qo‘llagan mamlakatlarga gazni faqat rublda sotish haqidagi qarori bo‘ldi.

    Foto: Reuters

    Foto: Reuters
    Mahsulotlarimizni Yevropa Ittifoqi, Amerika Qo‘shma Shtatlariga yetkazib berib, to‘lovni dollar, yevro yoki boshqa valyutada olish biz uchun endi hech qanday ahamiyatga ega emas, — izohlaydi Putin.
    Tabiiy gaz shartnomalarida odatda yevro yoki dollarda to‘lash kelishilgan bo‘ladi. Rossiya gazini sotib oladigan davlatlar esa katta rubl zaxirasiga ega emas. Putinning qarori ushbu davlatlarni rublni sotib olishga majbur qilishi mumkin. Aynan shu sababli rublga nisbatan talab tabiiy ravishda oshdi.

    Rossiya Markaziy banki tomonidan qabul qilingan himoyaviy choralar rubl uchun o‘ziga xos ko‘prikdir. Agar Rossiya va Ukraina urushi tugab sanksiyalar bekor qilinsa, rubl hozirgi qiymatini saqlab qolishi mumkin. Rublning yana bir bor qulashi esa inflyatsiyani keskin ko‘tarilishiga va rus xalqining og‘ir iqtisodiy ahvolga solib qo‘yishi mumkin. 

    Ayrim cheklovlar esa bekor qilinishi kerak. Asosiy foiz stavkasining 20 foiz bo‘lib turishi moliyaviy jihatdan iqtisodiyotga jiddiy zarar bo‘ladi. Rossiya iqtisodiyoti bu yil 8 foizdan ko‘proq qisqarishi, sanoat hajmining pasayishi kutilmoqda.

    Rossiya dunyodagi eng yirik tabiiy gaz ishlab chiqaruvchisi va eng yirik eksportchisidir. Lekin u yagona manba emas va rus gazining xaridorlari boshqa muqobil variantlarga murojaat qilishlari mumkin. Rossiya gaziga to‘lovlar faqat rublda qabul qilinishi esa bu jarayonni muqarrar holatga olib keladi. 

    AQSH allaqachon Yevropaga tabiiy gaz jo‘natmoqda. Buyuk Britaniya, Norvegiya, Qatar va Ozarbayjon ham tabiiy gaz yetkazib berishi mumkin. Katta hajmdagi rus gazini sotib oladigan davlatlar bir kechada undan voz kecholmaydi. Biroq bu jarayon sekin-asta sodir bo‘lishi mumkin.

    11.04.2022, 19:59   Izoh (0)   34481
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Xitoyning Guanchjou shahrida COVID-19 sabab maktablar yopildi va shaharga kirish-chiqish cheklandi

    11.04.2022, 19:21

    Xorvatiya 18 nafar rossiyalik diplomatni mamlakatdan chiqarib yuboradi

    11.04.2022, 18:58

    Ramzan Qodirov Rossiya Ukrainaning barcha shaharlariga hujum uyushtirishini va’da qildi

    11.04.2022, 18:18

    Shimoliy Koreyada Kim Chen In rahbarligining 10 yilligi nishonlanmoqda (video)

    11.04.2022, 17:12

    Zelenskiy Janubiy Koreyadan qurol so‘radi

    11.04.2022, 16:58

    Raketa tushgan yaylov, vayronalar ostidan o‘g‘lini qidirayotgan qariya — urushning 46 kunidan fotoreportaj

    11.04.2022, 16:11
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    “S&P” O‘zbekiston Milliy Bankining rеyting prognozini “ijobiy”ga ko‘tardi 


    “Wyndham Garden Charvak” kurort majmuasi qurilishi qanday kechayotganini ko‘rsatdi


    AKFA Group “AKFA Medline Social” nomli tibbiy startap qurilishini boshlanganini e’lon qildi 


    BYD Astana Motors rasmiy dilerlik tarmog‘i Toshkentdagi barcha beshta dilerlik markazida "Best Buy Day" tadbirini o‘tkazadi


    “Mikrokreditbank” ATB IX Germaniya-O‘zbekiston biznes forumi doirasida ODDO BHF bank bilan 50 million dollarlik shartnoma imzoladi


    American University of Technology (AUT) 28-iyun - Ochiq eshiklar kuniga taklif etadi


    Anorbank va Beelab O‘zbekiston raqamli banking bozorida hamkorlik o‘rnatdi


    Market Yandex Go Samarqandda ishga tushdi


    Paynet xizmatlari endi Kapitalbank bankomatlarida mavjud


    Oqtepa Lavash “Kalmar o‘yini” asosida Dalgona Boksini chiqardi


    Toshkent shahar hokimligi ko‘magida 2025-yil 2-4-oktyabr kunlari CAEx HoReCa & UzFPT ko‘rgazmasi bo‘lib o‘tadi


    O‘zbekiston terma jamoasining dunyodagi eng yirik sport tadbiriga chiqishi Kia brendining mavqeini yanada mustahkamlashga xizmat qiladi 


    Click & Smart Business (sobiq UZKASSA): biznes muvaffaqiyati va mijozlar qulayligi uchun hamkorlik


    "Eco Expo Central Asia 2025" doirasida xalqaro ekologik tashabbuslar birlashmoqda


    Savdo, fintex va “yashil” loyihalar: Octobank Xitoy bilan hamkorlikni qanday yo‘lga qo‘ymoqda

     

    Tavsiya etamiz

    Vashington Tehronga qarshi harbiy kampaniyadan Xitoy va Rossiyani jilovlashda foydalanmoqchimi? Mintaqamizni nimalar kutadi?

    19 iyun, 22:05

    Chelyabinskka qulagan meteorit — 540 kiloli osmon jismi qanday topilgan edi?

    19 iyun, 13:31

    Qariyb yarim asrlik mehnat yoxud Eron qanday qilib raketa derjavasiga aylandi?

    18 iyun, 20:05

    Raddiyaga raddiya: “Yuksalish” harakati va “O‘zsuvtaʼminot” AJ bir-birini yolg‘on maʼlumot tarqatishda ayblamoqda

    17 iyun, 00:10
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    “Daryo” dayjesti: 24-iyunning eng muhim xabarlari

    O‘zbekiston | 24 iyun, 23:15

    Chinozdagi dehqon bozorida o‘g‘rilik sodir etgan shaxslar ushlandi

    O‘zbekiston | 24 iyun, 23:00

    NASA’ning “o‘lik” sun’iy yo‘ldoshi 60 yildan so‘ng birinchi marta signal yubordi

    Dunyo | 24 iyun, 22:38

    London politsiyasi Florensiyada yasalgan 285 yillik skripkani qidirmoqda

    Dunyo | 24 iyun, 22:21

    “Ukrainani Yevropa Ittifoqi va NATOga qabul qilish mumkin emas” — Vengriya bosh vaziri

    Dunyo | 24 iyun, 22:05

    O‘zbekiston va Mo‘g‘uliston prezidentlari rafiqalari bilan birga qo‘shma konsertda ishtirok etdi

    O‘zbekiston | 24 iyun, 21:51

    O‘zbekistonda besh oyda qancha fuqaro ovqatdan zaharlangani ochiqlandi

    O‘zbekiston | 24 iyun, 21:45

    O‘zbekiston Kubogi. “Mashʼal” mehmonda “Neftchi”ni mag‘lub etib, chorak final yo‘llanmasini qo‘lga kiritdi

    Sport | 24 iyun, 21:34
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.