Amnesty International (AI) inson huquqlarini himoya qilish tashkiloti Xalqaro jinoyat sudini Afg‘onistondagi mojaroning barcha ishtirokchilari, jumladan, AQSh va Afg‘oniston kuchlari tomonidan sodir etilgan harbiy jinoyatlarni tergov qilishga chaqirdi. Bu haqda “Afghanistan.ru” nashri xabar berdi.
“‘Tolibon’, AQSh qurolli kuchlari va afg‘on xavfsizlik kuchlari mamlakat hukumati qulashidan oldin tinch aholining katta azob-uqubatlariga olib kelgan hujumlar uchun javobgardir”, — deyiladi hisobotda.
Bundan oldin Xalqaro jinoyat sudi bosh prokurori Karim Xon sud “Tolibon” va IShID tomonidan amalga oshirilgan jinoyatlarga e’tibor qaratishini hamda AQSh va Afg‘oniston harbiylariga bog‘liq mojarolarni ko‘rib chiqishni rejalashtirmayotganini ma’lum qilgandi.
AI hisobotiga ko‘ra, mamlakat “Tolibon” hududlarni egallab olgandan so‘ng, ular etnik va diniy ozchiliklar vakillarini, sobiq afg‘on xavfsizlik kuchlari va amaldorlarni qiynoqqa solib, qatl qilgan. Xususan, hujjatda Qandahor viloyatining Spin-Boldak tumanida sobiq hukumatga aloqador afg‘onlarning qatl etilishi, shuningdek, G‘azni va Daykundi viloyatlarida hazorlarning o‘ldirilishi haqida so‘z boradi.
“Mamlakat bo‘ylab qotilliklarning to‘liq ko‘lami hali ham noma’lumligicha qolmoqda, chunki ‘Tolibon’ ko‘plab qishloq joylarda mobil va telefon aloqalarini uzib qo‘ygan yoki internetga kirishni keskin cheklagan”, — deydi tashkilot.
Shuningdek, hisobotda ta’kidlanishicha, so‘nggi bir yil ichida AQSh va Afg‘oniston qurolli kuchlarining havo hamda yerdagi operatsiyalari oqibatida o‘nlab tinch aholi halok bo‘lgan va jarohat olgan. Hujjatda 28 kishining o‘limiga sabab bo‘lgan va yana 6 kishi jarohat olgan 4 ta aviazarba haqida ma’lumotlar keltirilgan. Bundan tashqari, quruqlikdagi amaliyotlar chog‘ida tinch aholi o‘limi holatlari qayd etilgan.
Avgust oyida Afg‘onistonda hukumat tepasiga kelgan “Tolibon” rahbariyati sobiq hukumat amaldorlariga umumiy amnistiya e’lon qilgandi. Toliblar davlat xizmatchilariga rasmiy murojaat qilib, ulardan o‘z ish joylariga qaytishni, huquqlari cheklab qo‘yilishidan xavotirlanmaslikni so‘ragan edi. Tashkilotning rasmiy vakili “Tolibon” a’zolari Kobul ko‘chalarida xavfsizlikni ta’minlashi va sobiq amaldorlarga hujum qilmoqchi bo‘lganlarni hibsga olishini ma’lum qilgan.
30-noyabr kuni Human Rights Watch (HRW) xalqaro inson huquqlari tashkiloti “Tolibon”ning 2,5 oylik hukmronligi davrida — 15-avgustdan 31-oktabrgacha G‘azni, Hilmond, Qandahor va Qunduz viloyatlarida sobiq hukumatning yuzdan ortiq harbiy va xizmatchilari o‘ldirilgani haqida ma’lumot e’lon qilgan.
“Interfaks”ning Baxtar axborot agentligiga tayanib xabar berishicha, “Tolibon” noqonuniy daraxt kesish va kontrabandaga qarshi kurashish uchun qurolli “kitayi sabz” (“yashil bo‘linma”) maxsus bo‘linmasini yaratishga qaror qilgan.
Izoh (0)