Facebook hamda unga tegishli Instagram va WhatsApp ijtimoiy tarmoqlari ishlamay qoldi. Servislarda 4-oktabr kuni Toshkent vaqti bilan soat 20:40 dan boshlab jiddiy uzilishlar boshlangan, muammo butun dunyoda kuzatilgan. Facebook va Instagram’ning mobil dasturlari bilan birga desktop versiyalari ham ishlamay qoldi. The New York Times ma’lumotlariga ko‘ra, Facebook’da kompaniya xodimlari o‘zaro muloqot qiladigan ichki servislardan foydalanishning ham imkoni bo‘lmagan; kompaniya xodimlari ofis binolariga kirolmay qoldi, chunki eshiklar parolini ochadigan ruxsatnomalar ham ishlamagan.
Uzilishlar sababi to‘liq aniqlanmadi. Facebook rasmiy ravishda faqat muammoni bartaraf etish ustida ishlayotgani haqida xabar berdi va nosozlik uchun uzr so‘radi, lekin tafsilotlarni keltirmadi. NYT’ning Facebook xavfsizlik xizmatlaridagi manbasi ma’lum qilishicha, voqeaga xakerlik hujumi sabab bo‘lgani ehtimoldan yiroq, chunki zararlangan servislar bir-biridan mustaqil ishlaydi. Associated Press yozishicha, uzilishlar DNS-serverlaridagi muammolar bilan bog‘liq. Jurnalist Brayan Krebsning ta’kidlashicha, 4-oktabr kuni ertalab Facebook bilan bog‘liq DNS manzillari global yo‘nalish jadvallaridan o‘chib ketgan. Reuters ta’kidlashicha, bu xatolik natijasi bo‘lishi mumkin, lekin nazariy jihatdan ichki sabotaj (atay zararlash) ham istisno qilinmayapti.
Facebook ishlamay qolgandan so‘ng, foydalanuvchilar boshqa yirik servislarning yomon ishlayotganidan shikoyat qila boshladi. Twitter, Google, YouTube, Telegram, TikTok, “VKontakte”ga kirish qiyinlashgani haqida shikoyatlar kelib tushdi; shuningdek, ba’zi foydalanuvchilar internet ishlashi sekinlashgani haqida shikoyat qildi. Bu muammolar global xususiyatga ega bo‘lmagan, ular asosan, Facebook’ga kirish imkoni yo‘qolgani tufayli boshqa messenjer va servislarga o‘tayotgan foydalanuvchilar sonining keskin ko‘payishi bilan bog‘liq. Xususan, Telegram WhatsApp foydalanuvchilarining yirik oqimi tufayli messenjerning ishlashi sekinlashganini tasdiqladi. Umuman olganda, bunday muammolar kuzatilgan barcha servislarga foydalanuvchilar sonining keskin oshib ketishi ta’sir qilgan.
Facebook’ning ishlamasligi fond bozorlarining pasayishiga olib keldi. Yuqori texnologiyali Nasdaq Composite indeksi bir necha soat ichida 2,2 foizga, Dow Jones va S&P 500 esa bir foizdan ko‘proqqa tushdi. Facebook aksiyalarining o‘zi 5 foizdan ko‘proqqa arzonlashdi. Kompaniya asoschisi Mark Sukerberg, Forbes ma’lumotlariga ko‘ra, real vaqtda taxminan 6 milliard dollar yo‘qotdi va dunyoning eng boy odamlari ro‘yxatida beshinchi o‘rindan oltinchi o‘ringa tushib ketdi. Facebook bilan birgalikda boshqa IT-kompaniyalar aksiyalari ham arzonlashmoqda: Twitter aksiyalarining narxi 6,7 foizga, Google – 3 foizga, Amazon - 2,8 foizga pasaydi.
Davomiylik nuqtayi nazaridan Facebook’da 2008-yildan beri eng uzoq uzilish bo‘ldi. O‘shanda ijtimoiy tarmoq bir sutkaga yaqin ishlamay qolgandi. Qayd etish joizki, 2008-yilda Facebook’dan atigi 80 million kishi foydalangan bo‘lsa, hozir bu raqam uch milliarddan oshadi. Facebook’da so‘nggi marta keng ko‘lamli nosozlik 2019-yil iyul oyida yuz bergandi – o‘shanda ijtimoiy tarmoq taxminan bir soat davomida to‘liq ishlamay qolgan va kun davomida unda uzilishlar kuzatilgan. Kompaniya buni server sozlamalariga o‘zgartirishlarning noto‘g‘ri kiritilgani bilan izohlagan.
Izoh (0)