AQSh Ryanair samolyotiga bog‘liq voqea sababli Belarus bilan aviaqatnovlarni to‘xtatadi va sanksiyalar kiritadi

AQSh 23-mayda Ryanair samolyoti bilan bo‘lgan voqea sababli Belarus bilan havo qatnovi bo‘yicha ikki tomonlama kelishuvni to‘xtatadi va Belarus davlat korxonalariga qarshi sanksiyalarni yangilaydi, deyiladi Oq uy vakili Jen Psakining bayonotida.

Vashington 2019-yil 3-dekabrda Belarus bilan imzolangan ikki mamlakat aviakompaniyalariga o‘zaro parvozlarni amalga oshirishga imkon beruvchi Havo xizmatlari to‘g‘risidagi shartnomani vaqtincha bekor qilishga qaror qildi. Shuningdek, AQSh fuqarolarga Belarusga sayohat qilmaslik bo‘yicha tavsiyalarning to‘rtinchi — eng yuqori darajasini e’lon qildi.

Bundan tashqari, AQSh Belarusning to‘qqizta davlat korxonalariga nisbatan avvalroq bekor qilingan sanksiyalarni qayta tiklaydi. Amerikaliklarga ular bilan bitim tuzishga yoki ularning manfaatlari yo‘lida harakat qilishga ruxsat berilmaydi, deb ma’lum qildi Oq uy.

Shu bilan birga, AQSh Yevropa Ittifoqi va boshqa hamkorlari bilan Belarusning asosiy siyosatchilariga qarshi inson huquqlarining buzilishi hamda korrupsiya, avgust oyidagi saylovlar va 23-may voqealarini soxtalashtirish bilan bog‘liq bo‘lgan maqsadli sanksiyalar ro‘yxatini ishlab chiqmoqda, deyiladi bayonotda.

Shuningdek, Moliya vazirligi Belarus rahbariyati hamda “korrupsiya, inson huquqlarining buzilishi va demokratiyaga qarshi hujumlarni qo‘llab-quvvatlaydiganlarga” nisbatan sanksiyalar qo‘llash bo‘yicha AQShga kengaytirilgan vakolatlarni beruvchi farmonni ishlab chiqmoqda.

Oq uy Ryanair samolyoti bilan bo‘lgan hodisani qoralashini takrorladi va Belarus prezidenti Aleksandr Lukashenkoni ushbu voqea yuzasidan xalqaro tekshiruv o‘tkazishga, siyosiy mahbuslarni ozod qilishga, muxolifat bilan muloqotga kirishishga chaqirdi.

Afinadan Vilnyusga yo‘l olgan Ryanair samolyoti bortida bomba borligi haqida Minskdan xabar olingach, ekipaj Belarus poytaxtiga qo‘ngan. Tekshiruvlardan keyin samolyot bortidan hech qanday xavfli narsa topilmagan.

Ushbu reysda Belarusda terrorchi deb e’lon qilingan Nexta Telegram-kanalining sobiq bosh muharriri Roman Protasevich va uning qallig‘i rossiyalik Sofya Sapega bo‘lgan. Ular reysdan tushirilib, ikki oy muddatga hibsga olingan.

Belarusda Protasevichga qarshi tartibsizliklarni tashkil etish bo‘yicha jinoiy ish ochildi.

G‘arb ushbu hodisani keskin qoraladi. Ba’zi Yevropa davlatlari Belarusning “Belavia” davlat kompaniyasiga berilgan parvoz ruxsatnomalarini bekor qilishga, shuningdek, ba’zi aviakompaniyalar Belarusning havo maydoniga boykot berishga qaror qildi.

Ma’lumot uchun, AQSh prezidenti Jo Bayden o‘z ma’muriyatiga Minskda Ryanair samolyotining favqulodda qo‘nishi va Nexta Telegram-kanali asoschilaridan biri hibsga olinishida ishtirok etgan odamlarni javobgarlikka tortish choralarini ishlab chiqishni buyurdi. Bayden Belarusdagi Ryanair samolyoti bilan bog‘liq vaziyatni “xalqaro me’yorlarga to‘g‘ridan to‘g‘ri haqorat” deb atadi.

O‘z navbatida, Yevropa Kengashi Ryanair samolyotining Belarusga majburan qo‘nishi hamda muxolif jurnalist Protasevich va uning sevgilisi Sofiya Sapeganing hibsga olinishini qoralamoqda. Bayonotga ko‘ra, Yevropa Kengashi Yevropa Ittifoqi aviakompaniyalarini Belarus hududi ustidan o‘tuvchi parvozlardan voz kechishga chaqirdi, shuningdek, ittifoqqa a’zo davlatlar hukumatlariga Belarus aviakompaniyalarining ittifoqqa parvozlarini taqiqlash hamda Belarus hukumatiga qarshi yangi sanksiyalarni joriy etish to‘g‘risida ko‘rsatma berdi.

Yuzaga kelayotgan keng ko‘lamli noroziliklarga javoban Belarus prezidenti Aleksandr Lukashenko Ryanair samolyotining favqulodda Minskka qo‘nishi hamda Nexta Telegram-kanalining sobiq bosh muharriri Roman Protasevich hibsga olinishi bilan bog‘liq hodisada qonun doirasida harakat qilganini ta’kidladi. “Samolyot BelAES yaqinida ortga qaytarilgan. Agar to‘satdan atom elektr stansiyasining xavfsizlik tizimlari to‘liq jangovar shay holatga keltirilganda, nima bo‘lardi? Men barcha xalqaro qoidalarga muvofiq odamlarni himoya qilib, qonuniy harakat qildim”, — dedi prezident.

Belarus rasmiylarining ma’lum qilishicha, Ryanair reysi bortida bomba borligi haqida Minsk aeroportiga Falastinning HAMAS harakati nomidan yuborilgan xabar kelib tushgan. HAMAS o‘zining bu xabarga aloqasi yo‘qligini aytdi.