АҚШ Ryanair самолётига боғлиқ воқеа сабабли Беларусь билан авиақатновларни тўхтатади ва санкциялар киритади

АҚШ 23 майда Ryanair самолёти билан бўлган воқеа сабабли Беларусь билан ҳаво қатнови бўйича икки томонлама келишувни тўхтатади ва Беларусь давлат корхоналарига қарши санкцияларни янгилайди, дейилади Оқ уй вакили Жен Псакининг баёнотида.

Вашингтон 2019 йил 3 декабрда Беларусь билан имзоланган икки мамлакат авиакомпанияларига ўзаро парвозларни амалга оширишга имкон берувчи Ҳаво хизматлари тўғрисидаги шартномани вақтинча бекор қилишга қарор қилди. Шунингдек, АҚШ фуқароларга Беларусга саёҳат қилмаслик бўйича тавсияларнинг тўртинчи — энг юқори даражасини эълон қилди.

Бундан ташқари, АҚШ Беларуснинг тўққизта давлат корхоналарига нисбатан аввалроқ бекор қилинган санкцияларни қайта тиклайди. Америкаликларга улар билан битим тузишга ёки уларнинг манфаатлари йўлида ҳаракат қилишга рухсат берилмайди, деб маълум қилди Оқ уй.

Шу билан бирга, АҚШ Европа Иттифоқи ва бошқа ҳамкорлари билан Беларуснинг асосий сиёсатчиларига қарши инсон ҳуқуқларининг бузилиши ҳамда коррупция, август ойидаги сайловлар ва 23 май воқеаларини сохталаштириш билан боғлиқ бўлган мақсадли санкциялар рўйхатини ишлаб чиқмоқда, дейилади баёнотда.

Шунингдек, Молия вазирлиги Беларусь раҳбарияти ҳамда «коррупция, инсон ҳуқуқларининг бузилиши ва демократияга қарши ҳужумларни қўллаб-қувватлайдиганларга» нисбатан санкциялар қўллаш бўйича АҚШга кенгайтирилган ваколатларни берувчи фармонни ишлаб чиқмоқда.

Оқ уй Ryanair самолёти билан бўлган ҳодисани қоралашини такрорлади ва Беларусь президенти Александр Лукашенкони ушбу воқеа юзасидан халқаро текширув ўтказишга, сиёсий маҳбусларни озод қилишга, мухолифат билан мулоқотга киришишга чақирди.

Афинадан Вильнюсга йўл олган Ryanair самолёти бортида бомба борлиги ҳақида Минскдан хабар олингач, экипаж Беларусь пойтахтига қўнган. Текширувлардан кейин самолёт бортидан ҳеч қандай хавфли нарса топилмаган.

Ушбу рейсда Беларусда террорчи деб эълон қилинган Nexta Telegram-каналининг собиқ бош муҳаррири Роман Протасевич ва унинг қаллиғи россиялик Софя Сапега бўлган. Улар рейсдан туширилиб, икки ой муддатга ҳибсга олинган.

Беларусда Протасевичга қарши тартибсизликларни ташкил этиш бўйича жиноий иш очилди.

Ғарб ушбу ҳодисани кескин қоралади. Баъзи Европа давлатлари Беларуснинг «Belavia» давлат компаниясига берилган парвоз рухсатномаларини бекор қилишга, шунингдек, баъзи авиакомпаниялар Беларуснинг ҳаво майдонига бойкот беришга қарор қилди.

Маълумот учун, АҚШ президенти Жо Байден ўз маъмуриятига Минскда Ryanair самолётининг фавқулодда қўниши ва Nexta Telegram-канали асосчиларидан бири ҳибсга олинишида иштирок этган одамларни жавобгарликка тортиш чораларини ишлаб чиқишни буюрди. Байден Беларусдаги Ryanair самолёти билан боғлиқ вазиятни «халқаро меъёрларга тўғридан-тўғри ҳақорат» деб атади.

Ўз навбатида, Европа Кенгаши Ryanair самолётининг Беларусга мажбуран қўниши ҳамда мухолиф журналист Протасевич ва унинг севгилиси София Сапеганинг ҳибсга олинишини қораламоқда. Баёнотга кўра, Европа Кенгаши Европа Иттифоқи авиакомпанияларини Беларусь ҳудуди устидан ўтувчи парвозлардан воз кечишга чақирди, шунингдек, иттифоққа аъзо давлатлар ҳукуматларига Беларусь авиакомпанияларининг иттифоққа парвозларини тақиқлаш ҳамда Беларусь ҳукуматига қарши янги санкцияларни жорий этиш тўғрисида кўрсатма берди.

Юзага келаётган кенг кўламли норозиликларга жавобан Беларусь президенти Александр Лукашенко Ryanair самолётининг фавқулодда Минскка қўниши ҳамда Nexta Telegram-каналининг собиқ бош муҳаррири Роман Протасевич ҳибсга олиниши билан боғлиқ ҳодисада қонун доирасида ҳаракат қилганини таъкидлади. «Самолёт БелАЭС яқинида ортга қайтарилган. Агар тўсатдан атом электр станциясининг хавфсизлик тизимлари тўлиқ жанговар шай ҳолатга келтирилганда, нима бўларди? Мен барча халқаро қоидаларга мувофиқ одамларни ҳимоя қилиб, қонуний ҳаракат қилдим», — деди президент.

Беларусь расмийларининг маълум қилишича, Ryanair рейси бортида бомба борлиги ҳақида Минск аэропортига Фаластиннинг ҲАМАС ҳаракати номидан юборилган хабар келиб тушган. ҲАМАС ўзининг бу хабарга алоқаси йўқлигини айтди.