Amazonkadagi juma qabilasining eng oxirgi vakili Aruka Juma koronavirusdan vafot etdi, deya xabar berdi Latin Post.
Juma qabila tilida mustaqil gaplasha oladigan eng so‘nggi odam edi, endi uning o‘limi juma qabilasining uzoq yillar davomida amal qilib kelingan ko‘plab urf-odatlari va marosimlarining yo‘qolib ketishiga sabab bo‘ladi.
Ma’lumotlarga ko‘ra, juma qabilasi qachonlardir 15 ming kishini tashkil qilgan, lekin yog‘och va minerallarning qimmatli turlariga boy yerlar qabilaning tanazzuliga sabab bo‘ldi. Qabila doimiy ta’qibda bo‘ldi, a’zolari o‘ldirildi va oqibatda 1940-yilda bor-yo‘g‘i 200 nafar, 2002-yilga kelib esa besh kishi qoldi — Aruka Juma, uning uchta qizi va nabirasi. Keyin ular ham uru-eu-vau-vau qabilasiga qo‘shilishga qaror qildi va qizlari ham shu qabila vakillariga turmushga chiqdi.
2012-yilda Juma o‘z yeriga qaytib keldi, lekin qizlarining turmush o‘rtoqlari u yerda yashashdan bosh tortdi. Sof portugal tilida so‘zlashadigan nevaralari kollejga o‘qishga topshirish uchun Rondoniyaga kelishi kerak edi. Lekin portugal tilida so‘zlashmaydigan Jumaning o‘zi nevaralari bilan gaplasholmasligi va ularga juma an’analarini o‘rgata olmasligidan umidsizlikka tushdi.
“Hozirgi zamonda men o‘zimni yolg‘iz his qilaman va qabilamiz ko‘pchilikni tashkil qilgan davrlar haqida o‘ylayman. Juma odamlarini o‘ldirish uchun rezina yig‘uvchilar va iskovichlar kelishidan oldin biz ko‘p edik. U paytlar juma qabilasi baxtiyor edi. Endi faqat men qoldim”, — degan edi u fotograf Gabriel Uchide bilan 2016-yilgi suhbatda.
Braziliya Amazonkasining mahalliy xalqlari tashkilotlarini muvofiqlashtiruvchi organining (APIB) ma’lumotlariga ko‘ra, qabilalar orasida o‘lim darajasi umumiy aholiga taqqoslaganda 58 foizga yuqori.
Braziliyada keng tarqalgan shtamm uzoq va aloqasiz qolgan qabilalarga yo‘qolib ketish xavfini solmoqda.
Avvalroq suratkash Aleksandr Ximushin, taxminan, 12 yil avval yo‘qolib ketish arafasida turgan kichik xalqlar va etnik qabilalarni izlash uchun sayohatga yo‘l olgandi, uning maqsadi ularni portretlarda abadiylashtirish edi. 2019-yil BMT ko‘rgazmasida The World in Faces loyihasida uning ijod namunalari yuqori baholandi.
Izoh (0)