Olimlar: COVID-19’dan tuzalganlar uchun vaksinaning ikkinchi dozasi shart bo‘lmasligi mumkin

Koronavirusdan tuzalgan odamning tanasida virusga qarshi vaksinaning birinchi dozasidan keyin zarur immunitet reaksiyasi paydo bo‘ladi. Natijada esa vaksinaning ikkinchi dozasini yuborish shart bo‘lmaydi va mazkur zaxirasi cheklangan preparat bilan yanada ko‘proq kishilarni emlash imkoniyati paydo bo‘ladi. Bu haqda bir nechta tadqiqotlar asosida The Wall Street Journal’da chop etilgan ma’lumotlarga tayanib, “RBK” xabar berdi.

Tadqiqotlardan biri Merilend universiteti tibbiyot maktabida o‘tkazildi. Unda 59 nafar tibbiyot xodimi ishtirok etdi. Olimlar vaksinaning birinchi dozasidan so‘ng koronavirusga chalingan o‘rtacha 42 nafar ishtirokchida virusga chalinmagan 17 kishiga nisbatan ko‘proq antitanalar paydo bo‘lganini aniqladi. Shu bilan birga, koronavirusdan tuzalgan bemorlarda immunitet miqdorining yuqoriligi virusga chalinmasdan, vaksinaning har ikkala dozasini qabul qilgan kishilardagi immunitet miqdori bilan baravar ekani ma’lum bo‘ldi.

Koronavirusdan tuzalgan tibbiyot xodimlariga ushbu tashxis emlanishdan sakkiz-to‘qqiz oy avval qo‘yilgan edi. Ulardagi antitanalar miqdori vaksinani olganidan keyin bir hafta ichida ko‘tarila boshladi va ikkinchi haftadan keyin antitanalar kasallikka chalinmagan kishilardagiga qaraganda 500 baravar ko‘paydi, deydi olimlar.

COVID-19’dan tuzalgan bemorlarda vaksinaning birinchi komponentini olgandan so‘ng antitanachalar ishlab chiqarilishining tezlashishi kuzatiladi va ularning miqdori hali koronavirus bilan kasallanmaganlarga nisbatan yuqori bo‘ladi, deb tasdiqladi boshqa bir tadqiqot muallifi, Mount-Sinay tibbiyot markazi qoshidagi Ikayn tibbiyot maktabining mikrobiologiya va yuqumli kasalliklar bo‘yicha professori, doktor Viviana Saymon. Uning tadqiqotida 109 kishi ishtirok etgan.

Kasallikdan tuzalgan kishilarda vaksinaning bitta dozasi antitanalar darajasini keskin oshirgani haqida Sietldagi Fred Xatchinson saraton tadqiqotlari markazida vaksina qabul qilgan 10 kishi ishtirokida o‘tkazilgan tadqiqotda ham aytilgan.

Agar infeksiya yuqtirgan kishiga faqat bitta doza yetarli bo‘lsa, preparatni ko‘proq odamlarga tarqatish mumkin. Ammo test o‘tkazish zarurati tufayli  bitta doza yuborish amaliyotiga o‘tish qimmatga tushishi va ko‘p vaqt talab qilishi mumkin, deyiladi xabarda. Faqat bitta komponent olganlarning qaysi birida yetarlicha antitanachalar paydo bo‘ldi, qaysi birida yo‘q, aniqlash kerak bo‘ladi.

Shuningdek, Isroildagi Xayim Shiba tibbiyot markazi olimlari Pfizer vaksinasi bitta komponentining o‘zi ham yuqori darajada samaradorligi haqida xabar berdi. Ularning ma’lumotlariga ko‘ra, vaksina qabul qilgan bemorlarda 15-28 kun o‘tgach samaradorlik 85 foizni tashkil qilgan. Olimlar o‘z tadqiqotlarida vaksina olgan 9 mingga yaqin kishining ma’lumotlarini tahlil qilgan.

“Koronavirusga chalingan bemorda dastlab birlamchi immunitizatsiya amalga oshiriladi va agar uni yangilash zarur bo‘lsa, ehtimol, vaksinaning bitta komponenti yetarli bo‘ladi. Bu Pfizer va ‘Sputnik’ vaksinasiga ham taalluqli” — dedi Rossiya Federal va fundamental ilmiy tadqiqot markazining yetakchi tadqiqotchisi, virusologiya professori Aleksandr Chepurnov.

U vaksinatsiyaning zarur yoki yo‘qligini aniqlash uchun kasallikdan tuzalganlardagi antitanachalar miqdorini taxminan ikki oyda bir marta nazorat qilishni maslahat berdi. “Kasallikdan keyin antitanalarni tekshiruvdan o‘tkazgan ma’qul. Kimdadir bir necha oydan keyin antitanalar susayishni boshlaydi, shu bilan birga, men sakkiz oy o‘tsa ham, antitanalari yuqori bo‘lgan kishilarni bilaman”, —dedi Chepurnov. Agar sizda antitanalarning miqdori sezilarli darajada pasayib, kulrang zonaga yaqinlashsa,  ijobiy va salbiy qiymatlar orasida bo‘lsa yoki hali ham antitanalarning bor, yo‘qligi noaniq bo‘lsa, siz vaksina qabul qilishingiz mumkin, deydi mutaxassis.