Олимлар: COVID-19’дан тузалганлар учун вакцинанинг иккинчи дозаси шарт бўлмаслиги мумкин

Коронавирусдан тузалган одамнинг танасида вирусга қарши вакцинанинг биринчи дозасидан кейин зарур иммунитет реакцияси пайдо бўлади. Натижада эса вакцинанинг иккинчи дозасини юбориш шарт бўлмайди ва мазкур захираси чекланган препарат билан янада кўпроқ кишиларни эмлаш имконияти пайдо бўлади. Бу ҳақда бир нечта тадқиқотлар асосида The Wall Street Journal’да чоп этилган маълумотларга таяниб, «РБК» хабар берди.

Тадқиқотлардан бири Мериленд университети тиббиёт мактабида ўтказилди. Унда 59 нафар тиббиёт ходими иштирок этди. Олимлар вакцинанинг биринчи дозасидан сўнг коронавирусга чалинган ўртача 42 нафар иштирокчида вирусга чалинмаган 17 кишига нисбатан кўпроқ антитаналар пайдо бўлганини аниқлади. Шу билан бирга, коронавирусдан тузалган беморларда иммунитет миқдорининг юқорилиги вирусга чалинмасдан, вакцинанинг ҳар иккала дозасини қабул қилган кишилардаги иммунитет миқдори билан баравар экани маълум бўлди.

Коронавирусдан тузалган тиббиёт ходимларига ушбу ташхис эмланишдан саккиз-тўққиз ой аввал қўйилган эди. Улардаги антитаналар миқдори вакцинани олганидан кейин бир ҳафта ичида кўтарила бошлади ва иккинчи ҳафтадан кейин антитаналар касалликка чалинмаган кишилардагига қараганда 500 баравар кўпайди, дейди олимлар.

COVID-19’дан тузалган беморларда вакцинанинг биринчи компонентини олгандан сўнг антитаначалар ишлаб чиқарилишининг тезлашиши кузатилади ва уларнинг миқдори ҳали коронавирус билан касалланмаганларга нисбатан юқори бўлади, деб тасдиқлади бошқа бир тадқиқот муаллифи, Моунт-Синай тиббиёт маркази қошидаги Икайн тиббиёт мактабининг микробиология ва юқумли касалликлар бўйича профессори, доктор Вивиана Саймон. Унинг тадқиқотида 109 киши иштирок этган.

Касалликдан тузалган кишиларда вакцинанинг битта дозаси антитаналар даражасини кескин оширгани ҳақида Сиэтлдаги Фред Хатчинсон саратон тадқиқотлари марказида вакцина қабул қилган 10 киши иштирокида ўтказилган тадқиқотда ҳам айтилган.

Агар инфекция юқтирган кишига фақат битта доза етарли бўлса, препаратни кўпроқ одамларга тарқатиш мумкин. Аммо тест ўтказиш зарурати туфайли  битта доза юбориш амалиётига ўтиш қимматга тушиши ва кўп вақт талаб қилиши мумкин, дейилади хабарда. Фақат битта компонент олганларнинг қайси бирида етарлича антитаначалар пайдо бўлди, қайси бирида йўқ, аниқлаш керак бўлади.

Шунингдек, Исроилдаги Хайим Шиба тиббиёт маркази олимлари Pfizer вакцинаси битта компонентининг ўзи ҳам юқори даражада самарадорлиги ҳақида хабар берди. Уларнинг маълумотларига кўра, вакцина қабул қилган беморларда 15-28 кун ўтгач самарадорлик 85 фоизни ташкил қилган. Олимлар ўз тадқиқотларида вакцина олган 9 мингга яқин кишининг маълумотларини таҳлил қилган.

«Коронавирусга чалинган беморда дастлаб бирламчи иммунитизация амалга оширилади ва агар уни янгилаш зарур бўлса, эҳтимол, вакцинанинг битта компоненти етарли бўлади. Бу Pfizer ва ‘Спутник’ вакцинасига ҳам тааллуқли» — деди Россия Федерал ва фундаментал илмий тадқиқот марказининг етакчи тадқиқотчиси, вирусология профессори Александр Чепурнов.

У вакцинациянинг зарур ёки йўқлигини аниқлаш учун касалликдан тузалганлардаги антитаначалар миқдорини тахминан икки ойда бир марта назорат қилишни маслаҳат берди. «Касалликдан кейин антитаналарни текширувдан ўтказган маъқул. Кимдадир бир неча ойдан кейин антитаналар сусайишни бошлайди, шу билан бирга, мен саккиз ой ўтса ҳам, антитаналари юқори бўлган кишиларни биламан», —деди Чепурнов. Агар сизда антитаналарнинг миқдори сезиларли даражада пасайиб, кул ранг зонага яқинлашса,  ижобий ва салбий қийматлар орасида бўлса ёки ҳали ҳам антитаналарнинг бор, йўқлиги ноаниқ бўлса, сиз вакцина қабул қилишингиз мумкин, дейди мутахассис.