Mahalliylashtirish dasturining asosiy maqsadi — O‘zbekiston Respublikasida eksportga mo‘ljallangan va import o‘rnini bosadigan, raqobatbardosh zamonaviy mahsulotlar ishlab chiqarishni yo‘lga qo‘yish, mahalliy xomashyo va mineral resurslar negizida ichki va tashqi bozor talablariga javob beradigan mahalliy mahsulotlarni ishlab chiqarishni rag‘batlantirishdan iborat.
Shu bilan birga, dastur doirasida ichki tarmoq va tarmoqlararo, shu jumladan, respublikaning kichik biznes va yirik korxonalari o‘rtasidagi sanoat kooperatsiyasini keng yo‘lga qo‘yish va uni yanada mustahkamlash ko‘zda tutilgan. Mahalliylashtirish dasturi doirasida yurtimizda import o‘rnini bosadigan mahsulotlarni ishlab chiqarayotgan korxonalar safi yildan yilga kengayib bormoqda. Natijada mamlakatimiz bozorlarida hamda xorijda “O‘zbekistonda ishlab chiqarilgan” belgisi ostida sifatli, raqobatbardosh mahsulotlar turi kengayib bormoqda. Yirik sanoat korxonasi bo‘lgan “Olmaliq kon-metallurgiya kombinati” aksiyadorlik jamiyatida ham bu borada keng qamrovli ishlar amalga oshirilayapti.
Jumladan, 2020-yilda 72 ta loyiha asosida 131,9 milliard so‘mlik, shuningdek, yangi 23 ta loyiha asosida 11,9 milliard so‘mlik mahalliylashtirilgan mahsulotlar ishlab chiqarilishi rejalashtirilgan edi. Amalda mazkur dastur doirasida 2020-yil yakunlari bo‘yicha 72 ta loyiha asosida 157,2 milliard so‘mlik, shu jumladan, yangi 23 ta loyiha asosida 17,5 milliard so‘mlik mahalliylashtirilgan mahsulotlar ishlab chiqarilishga erishilib, reja ko‘rsatkichlari 119,1 foizga bajarilishi ta’minlandi.
Aytish joizki, kombinat tomonidan mahalliy ishlab chiqaruvchi korxonalar va tadbirkorlik subyektlari bilan kooperatsiya aloqalarini kengaytirish maqsadida 2019-yilning oktabr oyida import mahsulotlari yarmarkasi o‘tkazildi. Ushbu yarmarkaga respublikamizning barcha ishlab chiqaruvchilari taklif etilib, ishtirokchilarga har bir import mahsuloti to‘g‘risida batafsil ma’lumot berildi hamda ularga oldindan tayyorlangan import mahsulotlari katalogi taqdim etildi. Yarmarka davomida ko‘plab mahalliy korxonalar bilan kelishuvlarga erishilib, o‘zaro hamkorlik aloqalari yo‘lga qo‘yildi.
Buning natijasi sifatida, 2020-yil yakuniga qadar O‘zbekiston Respublikasining elektron kooperatsiya portali orqali 200,0 milliard so‘mlik shartnomalar imzolanishi rejalashtirilgan bo‘lib, yil yakunida 302,3 milliard so‘mlik (rejaga nisbatan 151,2 foiz) 2 543 ta shartnomalar imzolangan.
Mahalliylashtirilgan mahsulotlar kombinatning markaziy ta’mirlash mexanika zavodi, nodir metallar va qattiq qotishmalar ishlab chiqarish bo‘yicha ilmiy-ishlab chiqarish birlashmasi, rux zavodi kabi korxonalarida ishlab chiqarilmoqda.
Quvonarlisi, ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar kombinatning ichki ehtiyoji hamda respublikamizda faoliyat yuritib kelayotgan tog‘-kon sanoati korxonalari uchun mo‘ljallangan ekanligi bilan ahamiyatli.
Kombinat tomonidan 2020-yilda mahalliylashtirish doirasida quyidagi mahsulotlar ishlab chiqarildi. Xususan, po‘lat va cho‘yan quymalaridan tayyorlangan ehtiyot qismlar (60,9 milliard so‘m), nostandart qurilmalar(12,0 milliard so‘m), konveyer qurilmalari uchun ehtiyot qismlar(0,6 milliard so‘m), GRAT va GRT tipdagi nasoslar uchun ehtiyot qismlar(1,0 milliard so‘m), yanchish uskunalari uchun ehtiyot qismlar(1,8 milliard so‘m), tegirmon uskunalari uchun ehtiyot qismlar(6,6 milliard so‘m), ekskavatorlar uchun ehtiyot qismlar (1,2 milliard so‘m), mahalliy xomashyoni chuqur qayta ishlash natijasida olingan mahsulotlar (rux oksidi, molibden va volfram metallari, burg‘ulash qoplamalari, nodir metallar va qattiq qotishmalar asosidagi mahsulotlar — 62,3 milliard so‘m), har xil turdagi mahsulotlar (keramik tigellar, kislotaga bardoshli kukun, termopara va boshqalar — 10,8 milliard so‘m.
Hozirgi kunda respublikaning bir nechta korxonalari, shu jumladan, kichik va o‘rta biznes tadbirkorlik subyektlari bilan kombinat ehtiyojlari uchun foydalaniladigan yangi turdagi import o‘rnini bosuvchi mahsulotlarni ishlab chiqarishni yo‘lga qo‘yish bo‘yicha takliflar berilgan va bu borada ishlar olib borilmoqda.
Bularga misol tariqasida, polimer mikrosferalar, nasos qurilmalar, radiatorlar, ferromarganes, filtrlash elementlari, podshipniklar, kimyoviy reagentlar (kaliy ksantogenati, natriy sulfidi, natriy gidrosulfiti), grafit va polimer asosdagi mahsulotlar hamda texnologik qurilmalar uchun boshqa turdagi ehtiyot qismlarini keltirish mumkin.
O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi bilan ham keng qamrovli ishlar tashkillashtirilgan. Jumladan, laboratoriya sharoitida olingan olein kislotasi ishlab chiqarish jarayonlarida sinab ko‘rilib, yaxshi natijalarga erishildi. Hozirda ushbu mahsulotni sanoat darajasida ishlab chiqarishni yo‘lga qo‘yish bo‘yicha ishlar olib borilmoqda.
Shu bilan birgalikda, 2021-yilda mahalliylashtirish dasturi doirasida 161,4 milliard so‘mlik 87 ta loyiha, shu jumladan, 4,3 milliard so‘mlik 17 ta yangi loyiha amalga oshirilishi belgilangan (o‘sish sur’ati 122,3 foiz).
Yaqin istiqbolda mahalliylashtirish jarayonlarini chuqurlashtirish maqsadida, kombinatning markaziy ta’mirlash mexanika zavodini modernizatsiya qilish va buning natijasida texnologik uskunalar uchun hozirda import orqali sotib olinayotgan ehtiyot qismlar va butlovchi buyumlarni ushbu bo‘linma quvvatlarida ishlab chiqarishni yo‘lga qo‘yish, hamda portlovchi moddalar zavodi quvvatlarida noelektrik qo‘zg‘atish tizimlarini ishlab chiqarishga mo‘ljallangan qo‘shma korxonani ishga tushirish rejalashtirilgan.
Kozimjon Jumaboyev, OKMK mahalliylashtirish bo‘limi boshlig‘i
Ma’lumot sheriklik huquqi asosida tayyorlandi.
Izoh (0)