Маҳаллийлаштириш дастурининг асосий мақсади — Ўзбекистон Республикасида экспортга мўлжалланган ва импорт ўрнини босадиган, рақобатбардош замонавий маҳсулотлар ишлаб чиқаришни йўлга қўйиш, маҳаллий хомашё ва минерал ресурслар негизида ички ва ташқи бозор талабларига жавоб берадиган маҳаллий маҳсулотларни ишлаб чиқаришни рағбатлантиришдан иборат.
Шу билан бирга, дастур доирасида ички тармоқ ва тармоқлараро, шу жумладан, республиканинг кичик бизнес ва йирик корхоналари ўртасидаги саноат кооперациясини кенг йўлга қўйиш ва уни янада мустаҳкамлаш кўзда тутилган. Маҳаллийлаштириш дастури доирасида юртимизда импорт ўрнини босадиган маҳсулотларни ишлаб чиқараётган корхоналар сафи йилдан йилга кенгайиб бормоқда. Натижада мамлакатимиз бозорларида ҳамда хорижда «Ўзбекистонда ишлаб чиқарилган» белгиси остида сифатли, рақобатбардош маҳсулотлар тури кенгайиб бормоқда. Йирик саноат корхонаси бўлган «Олмалиқ кон-металлургия комбинати» акциядорлик жамиятида ҳам бу борада кенг қамровли ишлар амалга оширилаяпти.
Жумладан, 2020 йилда 72 та лойиҳа асосида 131,9 миллиард сўмлик, шунингдек, янги 23 та лойиҳа асосида 11,9 миллиард сўмлик маҳаллийлаштирилган маҳсулотлар ишлаб чиқарилиши режалаштирилган эди. Амалда мазкур дастур доирасида 2020 йил якунлари бўйича 72 та лойиҳа асосида 157,2 миллиард сўмлик, шу жумладан, янги 23 та лойиҳа асосида 17,5 миллиард сўмлик маҳаллийлаштирилган маҳсулотлар ишлаб чиқарилишга эришилиб, режа кўрсаткичлари 119,1 фоизга бажарилиши таъминланди.
Айтиш жоизки, комбинат томонидан маҳаллий ишлаб чиқарувчи корхоналар ва тадбиркорлик субъектлари билан кооперация алоқаларини кенгайтириш мақсадида 2019 йилнинг октябрь ойида импорт маҳсулотлари ярмаркаси ўтказилди. Ушбу ярмаркага республикамизнинг барча ишлаб чиқарувчилари таклиф этилиб, иштирокчиларга ҳар бир импорт маҳсулоти тўғрисида батафсил маълумот берилди ҳамда уларга олдиндан тайёрланган импорт маҳсулотлари каталоги тақдим этилди. Ярмарка давомида кўплаб маҳаллий корхоналар билан келишувларга эришилиб, ўзаро ҳамкорлик алоқалари йўлга қўйилди.
Бунинг натижаси сифатида, 2020 йил якунига қадар Ўзбекистон Республикасининг электрон кооперация портали орқали 200,0 миллиард сўмлик шартномалар имзоланиши режалаштирилган бўлиб, йил якунида 302,3 миллиард сўмлик (режага нисбатан 151,2 фоиз) 2 543 та шартномалар имзоланган.
Маҳаллийлаштирилган маҳсулотлар комбинатнинг марказий таъмирлаш механика заводи, нодир металлар ва қаттиқ қотишмалар ишлаб чиқариш бўйича илмий-ишлаб чиқариш бирлашмаси, рух заводи каби корхоналарида ишлаб чиқарилмоқда.
Қувонарлиси, ишлаб чиқарилаётган маҳсулотлар комбинатнинг ички эҳтиёжи ҳамда республикамизда фаолият юритиб келаётган тоғ-кон саноати корхоналари учун мўлжалланган эканлиги билан аҳамиятли.
Комбинат томонидан 2020 йилда маҳаллийлаштириш доирасида қуйидаги маҳсулотлар ишлаб чиқарилди. Хусусан, пўлат ва чўян қуймаларидан тайёрланган эҳтиёт қисмлар (60,9 миллиард сўм), ностандарт қурилмалар(12,0 миллиард сўм), конвейер қурилмалари учун эҳтиёт қисмлар(0,6 миллиард сўм), ГРАТ ва ГРТ типдаги насослар учун эҳтиёт қисмлар(1,0 миллиард сўм), янчиш ускуналари учун эҳтиёт қисмлар(1,8 миллиард сўм), тегирмон ускуналари учун эҳтиёт қисмлар(6,6 миллиард сўм), экскаваторлар учун эҳтиёт қисмлар (1,2 миллиард сўм), маҳаллий хомашёни чуқур қайта ишлаш натижасида олинган маҳсулотлар (рух оксиди, молибден ва вольфрам металлари, бурғулаш қопламалари, нодир металлар ва қаттиқ қотишмалар асосидаги маҳсулотлар — 62,3 миллиард сўм), ҳар хил турдаги маҳсулотлар (керамик тигеллар, кислотага бардошли кукун, термопара ва бошқалар — 10,8 миллиард сўм.
Ҳозирги кунда республиканинг бир нечта корхоналари, шу жумладан, кичик ва ўрта бизнес тадбиркорлик субъектлари билан комбинат эҳтиёжлари учун фойдаланиладиган янги турдаги импорт ўрнини босувчи маҳсулотларни ишлаб чиқаришни йўлга қўйиш бўйича таклифлар берилган ва бу борада ишлар олиб борилмоқда.
Буларга мисол тариқасида, полимер микросфералар, насос қурилмалар, радиаторлар, ферромарганес, фильтрлаш элементлари, подшипниклар, кимёвий реагентлар (калий ксантогенати, натрий сулфиди, натрий гидросулфити), графит ва полимер асосдаги маҳсулотлар ҳамда технологик қурилмалар учун бошқа турдаги эҳтиёт қисмларини келтириш мумкин.
Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси билан ҳам кенг қамровли ишлар ташкиллаштирилган. Жумладан, лаборатория шароитида олинган олеин кислотаси ишлаб чиқариш жараёнларида синаб кўрилиб, яхши натижаларга эришилди. Ҳозирда ушбу маҳсулотни саноат даражасида ишлаб чиқаришни йўлга қўйиш бўйича ишлар олиб борилмоқда.
Шу билан биргаликда, 2021 йилда маҳаллийлаштириш дастури доирасида 161,4 миллиард сўмлик 87 та лойиҳа, шу жумладан, 4,3 миллиард сўмлик 17 та янги лойиҳа амалга оширилиши белгиланган (ўсиш суръати 122,3 фоиз).
Яқин истиқболда маҳаллийлаштириш жараёнларини чуқурлаштириш мақсадида, комбинатнинг марказий таъмирлаш механика заводини модернизация қилиш ва бунинг натижасида технологик ускуналар учун ҳозирда импорт орқали сотиб олинаётган эҳтиёт қисмлар ва бутловчи буюмларни ушбу бўлинма қувватларида ишлаб чиқаришни йўлга қўйиш, ҳамда портловчи моддалар заводи қувватларида ноэлектрик қўзғатиш тизимларини ишлаб чиқаришга мўлжалланган қўшма корхонани ишга тушириш режалаштирилган.
Козимжон Жумабоев, ОКМК маҳаллийлаштириш бўлими бошлиғи
Маълумот шериклик ҳуқуқи асосида тайёрланди.
Изоҳ (0)