Koronavirus pandemiyasi davridagi cheklovlar nafaqat qonuniy biznesga, balki giyohvand moddalar savdosiga ham ta’sir ko‘rsatdi, deb yozmoqda Meduza The New York Times’ga tayanib. Xususan, chegaralarni kesib o‘tishdagi cheklovlar AQShga giyohvand va uni tayyorlash uchun kimyoviy moddalar yetkazib beriluvchi xalqaro yo‘llarning yopilishiga olib keldi. Shu sababli sotuvchilarning daromadi pasayib, giyohvand moddalarning narxi sezilarli darajada (ba’zilari ikki baravarga) ko‘tarildi. Ayrim shtatlarda esa giyohvand moddalar savdosi deyarli to‘xtab qoldi.
Biroq NYT’ning yozishicha, yirik giyohvand modda savdogarlari “ishbilarmonlik, topqirlik va qonunbuzarlik” uyg‘unligidan foydalangan holda vaziyatga tezda moslashib oldi. Nashr Meksikaning Sinaloa narkokarteliga yaqin bo‘lgan manbalar, AQSh va Lotin Amerikasidagi huquq-tartibot idora vakillari bilan suhbatlashib, yirik narkokartellar inqirozda oddiy xalqaro korporasiyalar kabi yo‘l tutganini aniqladi. Masalan, ayrim xodimlar — haydovchi, ombor ishchilari va kartel xavfsizlik xodimlari sonini qisqartirgan. Inqiroz sharoitida bu ularga to‘lov qobiliyatini yengillashtirgan.
Shuningdek, giyohvand moddalarni iste’molchilarga yetkazib berish uchun aylanma yo‘llarni o‘ylab topgan. Boshqa usullar qatori suv yo‘li orqali, shu jumladan yengil tezyurar qayiqlar yordamidan ko‘proq foydalanishni boshlagan. Giyohvand moddalarning bir qismi yuk kemalari yordamida qonuniy tovarlar orasida olib o‘tilgan. Asosan Janubiy Amerikadan Meksikaga va Lotin Amerikasidan Yevropaga boruvchi reyslarda jo‘natilgan.
Bundan tashqari, Meksikadan keltirish uchun chegaralar ostidan kavlangan tunnellardan ko‘proq foydalanish boshlangan. Ayrim hollarda giyohvand modda savdogarlari allaqachon qarovsiz qolgan marshrutlarni tiklagan. Meksika va AQSh chegaralarida ishlovchi maxsus agentlar esa The New York Times’ga narkotiklarni dronlardan foydalanib olib o‘tishga urinish hollari muntazam ravishda aniqlanayotganini bildirgan. “Bir yil avval bunday holatlar aniq bo‘lmagandi… Ishonchim komilki, biz hammasini ham tutib olmayapmiz”, — deb ta’kidlagan agentlardan biri nashr bilan suhbatda.
Yana bir yangilik AQSh fuqarolarini ommaviy yollash bo‘ldi. Pandemiyadan oldin kartellar ko‘pincha boshqa mamlakat fuqarolaridan ko‘proq foydalangan — ular turizm yoki shoppingni bahona qilib Meksika va AQSh chegarasidan o‘tgan. Ammo koronavirus tufayli chet el fuqarolarining AQShga kirishi keskin cheklandi. Endi giyohvand moddalar savdosi bilan shug‘ullanadiganlar amerikalik va grin-karta egalari — ko‘pincha giyohvand moddalar iste’mol qiluvchilar yoki pandemiya sharoitida iqtisodiy qiyinchiliklarga duch kelgan fuqarolardan foydalanmoqda.
Vashingtondagi Milliy mudofaa universiteti professori Selina Realuyo jurnalistlar bilan suhbatda giyohvand modadalar tashish bilan bog‘liq muammolar fonida AQShda ularni ishlab chiqarish uchun to‘liq jihozlangan laboratoriyalar soni ko‘payganini ta’kidlagan. Bundan tashqari, ular giyohvand moddalar bilan bog‘liq tranzaksiyada kriptovalyuta va darknetdan avvalgidan ko‘ra ko‘proq foydalanishni boshlagani sababli jinoyatchilarni aniqlash jarayoni qiyinlashdi. “Ular shunchaki tezroq moslashmoqda”, — deb ta’kidlagan Realuyo.
Izoh (0)