• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12831.81
    • RUB163.75
    • EUR14606.45
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +32°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    O‘zbekiston

    Ogoh bo‘ling, daftarlardan xavfli virus tarqalmoqda: daftarlar muqovalaridagi xatoliklar tanqid qilindi

    Hurmatli ota-onalar, oldindan aytib qo‘yay, mabodo farzandingizga yangi o‘quv mavsumi uchun daftar xarid qilmoqchi bo‘lsangiz, ogoh bo‘ling. Muqovada ko‘rgan har tasvir yoki ma’lumotga ishonib ketavermang, deyiladi O‘zAda e’lon qilingan tanqidiy maqolada.

    Foto: O‘zA

    Foto: O‘zA

    Masalan, suratda Amir Temur emas, balki uning o‘gay o‘g‘li aks etgan, “Farg‘ona” to‘g‘risidagi ma’lumotda esa umuman jungli o‘rmonlari haqida “aljirangan” bo‘lishi mumkin...
    Vahima qilayotganim yo‘q. Kecha uyimiz oldidagi do‘kondan besh-oltita 12 varaqli daftar, yana bir qancha o‘quv qurollari sotib oldim. Sentabr yaqin, keyin shoshib qolmaylik dedim-da. Daftarlar muqovasida tarixiy shaxslar, shaharlar nomi, orqa qismida esa ular haqida qisqacha ma’lumotlar (shunday deyish mumkin bo‘lsa) berilgan. Harna, bolalar serquyosh yurtimizning bebaho go‘shalari, ajdodlari bilan tanishar, dunyoqarashi oshar, degan umidda edim. Keyin bilsam, chuchvarani xom sanabman.
    Nosir al-Farg‘oniymi yoki Kasir al-Farg‘oniy?
    Birinchi daftar. Ustiga katta harflar bilan “Farg‘ona” deb yozib qo‘yilgan. Demak, mantiqan daftar orqasida Farg‘ona to‘g‘risida ma’lumotlar berilishi kerak. Ammo buning o‘rniga negadir al-Farg‘oniy hayoti va ijodi haqida so‘z yuritilgan. Yana bir xil ma’lumot ikki marta, bitta betning o‘zida. Matndagi g‘ij-g‘ij xatolardan-ku ko‘ngil ayniydi.
    Misol keltiraman. Birinchi xatboshida berilgan ma’lumotga ishonadigan bo‘lsak, Farg‘oniyning to‘liq ism-sharifi Abul Abbos Ahmad ibn Muhammad ibn Nosir al-Farg‘oniy. Ikkinchi xatboshida esa buyuk ajdodimizning ismi sal boshqacharoq – Abul Abbos Ahmad ibi (“ibi” shevasi ko‘proq Buxoro tomonlarga xos bo‘lib, ajablanganda yoki ensa qotirganda qo‘llaniladi – D.N.) Muhammad ibn Kasir al-Farg‘oniy”.
    Qoyilmisiz? Shu paytgacha o‘qitilgan adabiyotlarda faqat bitta – Ahmad al-Farg‘oniy bo‘lardi. Balki “daftardo‘zlar” bilgan boshqa farg‘oniylar ham bordir, buni endi o‘zlari tilga kirsalar, aytib berishar.
    Bundan tashqari, matndagi “A.al-F Xalifa Xorun ar-Rashid (786-809) vorisla-85 7ri al-Ma’mun (813-833)...davrda yashadi”, “Horun ar-Rashid vafoti (809-y.)dan so‘ng xalifalik taxtiga Muhammad al-Amin (809-813) chiqadi. y. ga qadar Marv-da yashaydi. U o‘z atrofiga olimlari fo-zillarni to‘playdi...” va hokazo jumlalarni o‘qisangiz, beixtiyor: harflar “trezviy” kallada terilmagan, degan shubhaga borishingiz aniq.
    Yangi Qo‘qon xonligi haqida eshitganmisiz?
    Ikkinchi daftar. Ustiga katta harflar bilan “Qo‘qon” deb yozib qo‘yilgan. Ma’lumot qismida qayd etilishicha, “Qo‘qon – Fargona viloyatida, sharqiy O‘zbekistondagi shahar. Aholisi 221, 700 (2010-yil). Eski Qo‘qon xonligining poytaxti bo‘lgan...”
    Birinchidan, O‘zbekistonda “Fargona” nomli viloyat yo‘q. Ikkinchidan, tarixda faqat bitta “Qo‘qon xonligi” bo‘lgan. Uni “eski” yoki “yangi”ga ajratish fan uchun “yangilik”. Keyin, hurmatli ishlab chiqaruvchilar, uyg‘oning, hozir 2019-yil. Ma’lumotga yakun yasagan jumlani o‘qib, umuman yoqa ushlaysiz: “K. dan Farg‘ona rik shaharlariga va viloyatning avtobus va marshrutli taksilar qatnaydi”. Sho‘rlik o‘quvchilar!
    Mirzo Ulug‘bek – folbinmi?
    Uchinchi daftar. “Mirzo Ulug‘bek” surati tushirilgan ushbu daftarda yozilishicha, Ulug‘bek eng avvalo ... folbin bo‘lgan ekan. Yo‘qsa, “Buyuk munajjim” jumlasini yana qanday izohlash mumkin? “O‘zbek tilining izohli lug‘ati”da ham “munajjim” so‘ziga “yulduzlarga qarab fol ko‘rgan kishi” deb ta’rif berilgan.
    Yaxshiyam bu daftarlar XXI asrda chiqayapti, xudo ko‘rsatmasin XVII asrda bosilganida bormi, polyak astronomi Yan Geveliy Ulug‘bekni dunyoning barcha davrlaridagi eng buyuk besh nafar matematigi sirasiga kiritmagan, uning nomini Nostradamus qo‘lyozmalaridan qidirib yurgan bo‘lardik.
    Aytgancha, bilmasangiz, bilib qo‘ying: Ulug‘bekni yana “Risolayi Lug‘bek” degan asari ham bor ekan. Balki, yoshligida Mirzoni erkalab “Lug‘bek” deb chaqirishgandir, bu yog‘i endi “daftardo‘zlar”ga ayon... Keyin matndagi jumlalarni tushunib, anglash uchun, kamida “filologiya fanlari nomzodi” bo‘lish kerak (bonusiga – imloviy xatolar): “...U Buyuk Yulduz bilimdoni va riyoziydon bo‘lgan... U yoshligini ko‘pincha O‘rta Sharq va Hindistonda o‘tkazgan bo‘lib Amir Temur o‘limidan keyin Samarqand ya’ni Koshg‘arli Mahmudga ko‘ra Samizkentda yerlashgan. Keyinchalik Otasi Shohrux Mirzo Hirotni o‘z davlatining boshkenti etib tayinlangach, ...1409 – yilda Samarqand boshchisi bo‘lib, 1411 – yilda esa Movaraunnahr xonliklarining erkin hukumdori bo‘lgan”.
    Baraka topgurlar, 12 varaqli daftardan tilshunoslar emas, 7-10 yoshli boshlang‘ich sinf o‘quvchilari foydalanadi.
    To‘rtinchi daftar, beshinchi, oltinchi... Umumiy manzara achinarli: dahshatli darajada imloviy xatolar, noto‘g‘ri ma’lumotlar, turli manbalardan ko‘r-ko‘rona ko‘chirilgan siyqa jumlalar... Bir so‘z bilan aytganda, daftarlar – savodsizlik virusining o‘chog‘iga aylanayapti. Unga tezda chora ko‘rilmasa, mutasaddilar ko‘zlarini kattaroq ochmasa, vijdoni uyg‘onmasa biz har doim faxrlanadigan ajdodlarimiz yana yuz yil go‘rida tik turadi.
    Dilshod Nurulloh

    24.07.2019, 18:09   Izoh (0)   121342
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Angliyalik qiz Farg‘onaga kelin bo‘lib tushdi (foto)

    24.07.2019, 17:56

    Go‘sht narxlari ko‘tarilishi bilan bog‘liq masalaga Davlat statistika qo‘mitasi munosabat bildirdi

    24.07.2019, 17:43

    Collegium Humanum – Varshava menejment universiteti Andijonda o‘z filialini ochish taklifini ilgari surdi

    24.07.2019, 17:38

    Shavkat Mirziyoyevni tavallud ayyomi bilan qizi Shahnoza va nevarasi Raniya tabrikladi

    24.07.2019, 17:25

    “Hududiy elektr tarmoqlari”: Reja jadvalidan ancha orqadamiz

    24.07.2019, 17:06

    Andijonning Xonobod shahrida turizm shaharchasi qurilmoqda

    24.07.2019, 15:48
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Suv — bebaho neʼmat: Agrobankdan fermerlar uchun yangi metodik to‘plam


     Coca-Cola jamg‘armasi va Global atrof-muhit va texnologiyalar jamg‘armasi (GETF) “Aylanma iqtisodiyot kelajagi uchun hamkorlik bitimi (PACT)” ni e’lon qilganligi haqida ma’lum qildi


    Zamonaviy Haval Jolion endi 0% muddatli to‘lov shartida 


    Navoiy innovatsiyalar universiteti — kelajagingizni kafolatlaydigan zamonaviy ta’lim maskani! 


    AVO’dan yangi omonat: yillik 25% gacha — 6 oyda orzuingizni amalga oshiring


    Mobiuz "Mehribon" imtiyozli tarif rejasini taqdim etdi


    O‘zbekiston qishloq xo‘jaligi mahsulotlari Yevropaga yo‘l olmoqda


    UCMG Amsterdamda bo‘lib o‘tayotgan Money 20/20 Europe xalqaro fintech ko‘rgazmasida O‘zbekiston nomidan ishtirok etadi


    Yangi ufqlar: Centrum Air haftasiga ikki marta Toshkentdan Bishkekka parvozlarni amalga oshiradi


    Sello Ecosystem Farg‘ona, Andijon va Namanganda Sello Summer Fest yorqin festivalini o‘tkazdi


    Toshkentda xalqaro fintex-hodisa — Visa Cashless Forum 2025 bo‘lib o‘tdi 


     ADM Jizzakh Jizzaxda joylashgan 5-ixtisoslashtirilgan muassasa tarbiyalanuvchilari ehtiyoji uchun avtobus taqdim qildi


    UZTELECOM "Muruvvat" tarifini taqdim etadi: Atigi 25 000 so‘m evaziga g‘amxo‘rlik va e’tibor bilan boyitilgan aloqa


    Tenge Bank Tenge24 ilovasida yangi raqamli avtokreditini e’lon qildi


    Kapitalbank va Visa O‘zbekiston terma jamoasining JCH-2026 saralash o‘yinini BAAda tantanali ravishda ochishdi

     

    Tavsiya etamiz

    Chumchuqlarga yem bo‘lgan burgutlar. “O‘rgimchak to‘ri” operatsiyasi Rossiya uchun qanchaga tushadi?

    4 iyun, 18:49
    Audio Icon

    Qurib qolgan ko‘chatlar, millionlar shamolga uchdimi?

    4 iyun, 15:03

    Feldmarshalga almashtirilmagan Stalinning zurriyoti — “dohiy” nega o‘g‘lini urushga yuborgan edi?

    3 iyun, 21:10

    Ko‘zi o‘tkir, qulog‘i sezgir temir qushchalar. Razvedkachi dronlarning “katta akalari”

    3 iyun, 20:40
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    O‘zbekiston milliy terma jamoasi a’zolari va murabbiylarini mukofotlash to‘g‘risidagi prezident farmoni e’lon qilindi

    O‘zbekiston | 6 iyun, 15:25

    Muhabbat va nafrat orasi bir qadam. “Yolg‘onchi” Tramp va “telba” Mask o‘rtasidagi mojaro ijtimoiy tarmoqlarni portlatdi

    Dunyo | 6 iyun, 14:00

    Jahon chempionati yo‘llanmasiga ega chiqqan O‘zbekiston terma jamoasi a’zolariga mashina sovg‘a qilinadi

    Sport | 6 iyun, 13:54

    Osiyodan yana bir terma jamoa ilk marta mundial yo‘llanmasiga ega chiqdi

    Sport | 6 iyun, 12:36

    Endilikda ehtiyojmand oilalarga gaz va elektr energiyasi uchun yil bo‘yi kompensatsiya beriladi

    O‘zbekiston | 6 iyun, 12:35

    O‘zbekiston tashqi ishlar vaziri Dehli shahrida “Markaziy Osiyo - Hindiston” ishbilarmonlar kengashi yig‘ilishida ishtirok etdi

    O‘zbekiston | 6 iyun, 11:50

    Infantino: “Butun dunyodagi muxlislar O‘zbekistonning JCHdagi debyutini kutmoqda”

    Sport | 6 iyun, 11:21
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.