“Daryo” kolumnisti an’anaviy ruknda o‘tgan haftada muhokama qilingan asosiy ijtimoiy masalalarga to‘xtalib o‘tadi.
Bergan qarzingizni so‘rasangiz, erta beraman, indin beraman, deguvchilar haqida yozish qiziq emas, chunki deyarli hamma bu holatga uchragan. Ammo ko‘zini lo‘q qilib “berdim-ku” desa-chi? Bunisini rosmana innovatsion yolg‘onchilik deyish mumkin.
Gapning indallosini aytadigan bo‘lsak, davlat amaldorlarining qo‘sha-qo‘sha va’dalari amalga oshmayotganligi hech kimga sir emas. Eng mashhurlari: internet tezligini 10 baravar oshirish, milliy loukoster (arzon aviakompaniya) ishga tushirilishi, Peugeot Citroёn zavodida mashina chiqarilishi. Amalga oshmagan puch va’dalarni kechagina tashkil etilgan “Vada.uz” saytidan o‘qib oling. Biz esa rivoj topayotgan lofchilik tendensiyasiga uchta misol keltiramiz.
Rasmiylarimizdan birining aytishicha, “gaz va elektr energiyasi ta’riflari jahondagi va qo‘shni mamlakatlar bilan solishtirganda, bugungi kungi ta’rif ularga nisbatan ikki-uch barobar, ayrimlarida esa 5-6 barobar arzon”. Vaholanki, qo‘shni Qozog‘istonda o‘rtacha oylik ish haqi 664 dollar, aholi uchun 1 kVt*soat energiya 0,03 dollar; Qirg‘izistonda bu ko‘rsatkichlar 220 va 0,031 dollar; Tojikistonda 182 va 0,021 dollar; Turkmanistonda 170 va 0,0071 dollar. O‘zbekistonda o‘rtacha ish haqi 187 dollar deb olsak, elektr narxi 0,029 dollar. Ko‘rinib turganidek, qo‘shnilarimizga nisbatan hech qanday 2-3 baravar arzon tok olayotganimiz yo‘q.
Tobora qimmatlashib borayotgan go‘sht narxi haqida gapirgan bilgichlardan biri “Xitoyliklar go‘shtni bizdan o‘n barobar kam yeyishini” eslatdi. Bu lof ma’lumotni qayerdan olishganini bilolmadik, chunki Xitoyda jon boshiga go‘sht iste’moli bizdan ikki barobar ko‘pligini ushbu reyting tasdiqlaydi.
Foto: BBC
Davlat statistika qo‘mitasi ham qatordan qolmay deya, 9-iyul kuni go‘sht 28 mingdan 48 ming so‘mgacha sotilayotganligini bildirdi. Eng arzon go‘sht Nukusda, eng qimmati esa Toshkentda ekan. Statistikachilar peshtaxta chetidagi suyak to‘plamining narxini ko‘rib axborot yozgani ehtimoli baland, chunki o‘sha kuni nukusliklar eng arzon go‘sht 38 ming, toshkentliklar esa 53 mingligini yozdi.
Afandi qo‘yiga payraha berayotganini ko‘rganlar hayron bo‘lsa, “e birodar, ko‘ziga yashil ko‘zoynak taqib qo‘ysam, o‘t deb yeyaveradi”, debdi. Bizning ayrim rasmiylarimiz esa ko‘zimizga pushti ko‘zoynak taqishni istamoqda va og‘ziga kelgan gapni pala-partish bayon qilish bilan shug‘ullanmoqda.
Xudoyim, yo ularga aql ber yoki menga grin-karta.
Ishonch gumburlab qulaganda
Hurmatli o‘quvchi, negativ xabarlarimizdan taajjublanmang, negaki ruknimizning o‘zi “muammo”li. Davom etamiz.
Mashhur o‘zbek romani “Ikki eshik orasi” qaysi epizoddan boshlanishini eslaysizmi? Qurilishda ishlovchi Muzaffarga boshlig‘i smetada ko‘rsatilgan yo‘g‘on armatura o‘rniga ingichkasini ishlatib inshootni tezroq tamomlashni buyuradi. Biroq Muzaffar omonat uy odamlarni bosib qolishidan ogohlantirib, rahbariga bo‘ysunmaydi. Qanaqadir, o‘zini o‘ylamay, boshqalarning g‘amini yeydigan odamlar asarga qahramon qilib tanlangan. Ular tabiatan vijdonlimidi yoki tekshirib jazolashlaridan cho‘chirmidi – bilmadim.
Foto: Samarqand viloyati qurilish bosh boshqarmasi
Bilganim – hozir yangi uylar bir yilga yetmay sho‘rlab ketmoqda, tomlarini shamol uchirmoqda. Eng xavflisi, og‘ir monolit plitalar qulab tushmoqda. Aprelda Buxoroda beton plita qulab, odamlarni jarohatlagan bo‘lsa, o‘tgan hafta Samarqandda uy plitasi quladi. Odamni pashshadek ezib o‘ldirishi mumkin bo‘lgan bunaqa falokatlar haqidagi xabarlar “tekshiruv ishlari ketmoqda”, “hodisa sabablari o‘rganilmoqda” degan shablon jumlalar bilan tugaydi. Ajablanarlisi, nosoz uy qurilishi sababchisini osongina aniqlash imkoni bo‘laturib, jazo olgan aybdor hech uchramaydi. “Hodisa sabablari o‘rganiladi”, “chuqurrooq tekshiriladi”, “tegishlicha chora-tadbirlar ko‘riladi” va... unutiladi. Sirti yaltirog‘-u ichi qaltiroq uy quruvchisi boshqa qurilishda javlon uraveradi. Ular tabiatan shundaymi yoki tekshirib jazolashlaridan qo‘rqmaydimi – bilmadim.
Nosoz uylar holatini o‘rganib, quruvchilariga keskin chora ko‘rish vaqti allaqachon kelgan.
Sarvar usta
Muallif fikri tahririyat nuqtayi nazaridan farq qilishi mumkin.
