“Real Madrid” futbolchisi Arda Gyuler turkiyalik bolalar uchun maktub yo‘lladi. Uning bolaligidan “Real Madrid”gacha bo‘lgan yo‘li — bu faqat futbol emas. Bu — g‘urur, qashshoqlik, sabr, va oilaning beqiyos fidoyiligi haqida hikoya. Uni e’tiboringizga havola qilamiz.
Mening go‘zal yurtimdagi barcha bolalarga:
Endi vaqt keldi. Sizlarga o‘z hikoyamni to‘liq aytib berishim kerak, hech narsani yashirmay. Men doimo bizning futbol mamlakati sifatidagi kelajagimiz haqida o‘ylayman. Umid qilamanki, mening yo‘lim, mening kurashim sizlardan birortangizga ilhom baxsh etadi. Shunda har bir bola — aynan shu yurtda, Turkiyada — orzulariga erisha olishini tushunib yetadi. Chunki bir necha yil oldin men ham sizlardek edim.
Qiziq holat... Men 12 yoshimda faqat bitta narsaga oshufta edim — PlayStation olishga. Qanday darajada xohlaganimni tasavvur ham qila olmaysiz. Har kuni dadamdan yolvorib so‘rardim. Menga faqat “FIFA 17” o‘yini kerak edi, xolos.
Aslida, bolaligimda videoo‘yinlar bilan ko‘p shug‘ullanmasdim, ko‘chada futbol o‘ynardim. Lekin bir kuni do‘stlarimdan biri ichida “FIFA 17” o‘yini bo‘lgan PS4 sotib oldi — bu biz uchun eng baxtli kunlardan biri bo‘ldi.
Keyin biz Aleks Xanter (FIFA 17 o‘yinidagi qahramon) ishtirokidagi “Karyera” rejimini ko‘rdik — bum! Miyamiz portlagandek bo‘ldi.
Eslaysizmi, Aleks Xanterni? Balki ayrimlaringiz hali juda yosh bo‘lgandirsiz. Ammo “FIFA 17”da “Karyera” degan rejim bor edi. Unda siz Aleks ismli oddiy bir yigit rolida o‘ynaysiz. Hech kim bo‘lib boshlaysiz, keyin esa yirik klublar bilan shartnoma imzolashga harakat qilasiz. Agar muvaffaqiyatga erishsangiz, sizni Krishtianu Ronaldu kabi yulduzlar bilan yonma-yon, maydon yo‘lagida turgan holatda ko‘rsatishadi.
Bu biz uchun oddiy o‘yin emas — bu ekran orqali ko‘rgan haqiqiy orzularimiz edi. Shunchalik bog‘lanib qolgan edik… Har safar do‘stimning uyidan qaytganimda dadamga yolvorib aytardim: “Yaxshi bola bo‘laman! Yaxshi o‘qiyman!”
Lekin bilasiz-ku, ota-onalar qanday bo‘lishadi. Uzoq vaqt davomida dadam faqat shunday derdi: “Biroz sabr qil, ba’zi ishlarimni hal qilishim kerak…”
Nimani nazarda tutganini tushunmasdim. Bir kuni maktabdan kelsam, oshxona stolida bir quti turardi — shakli aynan PlayStationʼga o‘xshardi. Men aqldan ozdim.
“Rostdanmi?!” dedim dadamga qarab.
U kulib: “Ha, rostdan”, dedi.
PlayStationʼni yoqdim. Ichida bir nechta o‘yinlar bor edi. Disk ham kerak emas. Juda yaxshi ko‘rinardi — deyarli ishonib bo‘lmasdi. Dadamdan faqat bir o‘yin so‘ragandim, lekin hozir menda 20 tasi bor edi!
Ammo shunda tushundimki — mening FIFA o‘yinim aslida haqiqiy emas edi. “Karyera” rejimi yo‘q, Aleks Xanter ko‘rinmasdi. Ba’zi jamoa nomlari g‘alati edi. Masalan, Krishtianu Ronalduni tanlamoqchi bo‘lsam, “MD White” degan jamoani olishim kerak bo‘lardi.
Ichimda o‘yladim: “Bu aslida haqiqiy FIFA emas-ku”. Dadamga bordim, shubhamni aytdim:
“Dada, bu to‘g‘ri o‘yinmi o‘zi? Bir narsa g‘alati-ku”.
U xotirjamlik bilan javob berdi:
“Ha, ha, albatta. Qurilmani yoqib-o‘chirib ko‘rdingmi?”
Keyin kulib: “Balki internetdandir”, deb qo‘shib qo‘ydi.
Men esa ichimdan bilib turardim — bu FIFA emas. Lekin baribir bu o‘yin qurilmasi menga muhim edi. Chunki bu shunchaki o‘yin emas, bu — mening orzum edi.
Haftalab o‘ynayverdim. FIFA’dan boshqa hech qanday futbol o‘yinini o‘ynab ko‘rmaganim uchun, chin dildan o‘ylardim: “Bu shunchaki boshqa versiyasi”.
Ammo bir kuni do‘stlarimni uyimizga taklif qildim. O‘yinni yoqdim. Ular bir qarashda hayron bo‘lishdi:
“Arda, bu nima?” deyishdi.
Men esa ishonch bilan: “FIFA!” deb javob berdim.
Ular kulib yuborishdi:
“Akasi, Fenerbahche qani? Bu qanaqa g‘alati klub nomlari? Otangni aldashgan-ku!”
Ularning kulgisiga men ham qo‘shildim, lekin yuragimda o‘zimni juda xijolatli his qilardim. Biroq bitta narsa ayon edi — bu mening orzum edi. Hatto soxta FIFA bo‘lsa ham, men baribir uni sevib o‘ynardim.
Menga na haqiqiy stadion, na haqiqiy darvoza, na yangi PlayStation kerak. Hatto darvoza o‘rniga tosh qo‘yib o‘ynasam ham — men baxtliman. Bu — turk mentaliteti.
Nimani aytmoqchi bo‘layotganimni tushunyapsizmi? Men boy oilada ulg‘aymaganman. Futbolchining o‘g‘li ham emasman. Men Anqaradagi oddiy ko‘p qavatli uyning birinchi qavatida katta bo‘ldim — uyda qoladigan onam va ro‘zg‘orni tebratadigan, biroq yaqinda do‘koni yopilgan dadam bilan.
Nega do‘koni yopildi, deysizmi? Ha, bu savolga Turkiyada beriladigan har 100 ta javobdan 99 tasi bir xil: futbol.
Dadam futbolni qanchalik yaxshi ko‘rganini bilasizmi? Men endigina yurishni o‘rganayotganimda, u chap tarafimga shar osib qo‘yardi — faqat chap oyog‘im bilan tepishimni xohlardi. Chapaqay futbolchi bo‘lishimni orzu qilardi. U “Fenerbahche”ga nafaqat muxlislik qilgan, balki klub uchun yashardi. Menga doim bizning qonimiz sariq va ko‘k rangli ekanini aytardi.
Bir safar derbida gol urganimizda, u divandan sakrab turib, shiftdagi chiroqni sindirib yuborgan. 2010-yil chempionlikni oxirgi turda boy berganimizda esa, sandiqni tepib oyog‘ini jarohatlab olgan — go‘yo multfilm qahramonidek.
Dadam tufayli, men tug‘ilgan kunimdan boshlab “Fenerbahche”lik edim.
Mening dastlabki orzularimdan biri — o‘yinni stadionda jonli tomosha qilish edi.
Ammo onlayn chiptalarni olish deyarli imkonsiz edi. Soat 13:00 — chiptalar sotuvi boshlanadi, 13:01 — hammasi sotib bo‘lingan. Har safar shunday bo‘lardi.
Lekin 2014-yilda, men 9 yoshda bo‘lganimda, “Fenerbahche” muxlislariga stadionga kirish taqiqlandi. Shunda tribunalarni butunlay yopish o‘rniga, faqat ayollar va bolalarni kiritishga ruxsat berildi. Bu — biz uchun chinakam imkoniyat edi.
Chiptalar sotuvga chiqishidan bir kun oldin, ota-onam, opam va men mashinada Istanbulga bordik. Ertalab soat 5:00 da yetib bordik va stadion kassasi oldida navbatga turdik. Kassaning ochilishini mashinada kutib uxlashga to‘g‘ri keldi. Navbatda biz uchinchi edik. Aql bovar qilmaydi! Ertasi kuni ertalab chiptalar qo‘limizda edi — ishonolmasdik!
“Shukru Sarachog‘lu” stadioniga birinchi marta kirgan kunim — xuddi orzular olamiga tushib qolgandek edim. Ichkarida zinapoyalardan yuqoriga ko‘tarilasan — har bir qadamda tribunalar va maydon asta-sekin ko‘rina boshlaydi. Nihoyat, yashil chim ko‘z oldingda ochiladi… keyin esa stadion shovqini… bu aqlbovar qilmas lahza edi. Garchi tribunada erkaklar bo‘lmasa ham, bolalar va ayollar bilan bu stadion dunyodagi eng kuchli muhitga aylangandi.
Bir payt maydonda Aziz Yildirimni ko‘rdim. Hatto 9 yoshimda ham uning kimligini bilardim. Darrov pastga tushib, uni ko‘rishga yugurdim. Qanchalik hayajonlanganimdan onamga qayerga ketayotganimni aytishni unutibman. U 20 daqiqa meni qidirgan ekan. Juda qo‘rqib ketgan — buning uchun onamdan kechirim so‘rayman.
O‘sha shovqinni eshitganingda va yashil maydonni ko‘rganingda — xuddi jannatdagidek bo‘lasan. Bolalar, sizlar ham shu tuyg‘uni boshdan kechirishingizni chin dildan istayman.
Stadiondagi muhit — uyim atrofidagi sharoit bilan solishtirganda kulgili darajada ajoyib edi. Biz yashagan mahalla maydoni — aslida basketbol maydoni edi. Men esa u yerda mahalladagi katta bolalar bilan futbol o‘ynardim. Ba’zida maktabda, ba’zida mashinalar to‘xtash joyida… Oynalarni sindirib, dadamning cho‘ntagini quritganman. Ammo oilaviy moliyaviy muammolarimiz sababi bu emas edi.
Gap shundaki, men jismoniy tarbiya o‘qituvchim Mahmudning e’tiboriga tushdim. 9 yoshimda u dadamga:
“Bu bolani ‘Genchlerbirligi’ akademiyasiga olib boring”, deb maslahat berdi.
Dadam avvaliga rozi bo‘lmadi — akademiya uyimizdan bir soatlik masofada edi. Ammo Mahmud menga ishondi, dadamni ko‘ndirdi. Dadam ish bo‘lmagan paytlari do‘konni sherigiga topshirib, meni mashinada olib bora boshladi.
Bir kuni dadam meni chetga olib chiqdi-da, shunday dedi:
“O‘g‘lim, do‘konni yopishimiz kerak”.
Do‘kon — oilamizning yagona daromad manbai edi. Shundan keyin biz daromadsiz qoldik.
Bu orada do‘stlarim meni vafli yeyishga taklif qilishardi. Lekin sinfdoshlaring oldida:
“Kechirasiz, pulim yo‘q”, deya olmaysan.
Men har doim “charchadim” yoki “bora olmayman”, deb bahona qilardim.
Shukrki, uyda doim ovqat bor edi. Bilaman, hatto tom ostida uxlash imkoniga ega bo‘lmagan ko‘plab bolalar bor. O‘zimga “qachondir bizga ham omad kulib boqadi”, deb aytardim.
Ko‘p o‘tmay, ota-onam yangi do‘kon ochishdi. Vaziyat biroz yaxshilandi. Lekin bir necha yil o‘tib, “Fenerbahche” meni taklif qilganida, biz bu qarorni faqat futbol uchun emas, balki pulga ham ehtiyoj borligi uchun qabul qildik.
Bu qarorni qabul qilishimizga uch oy vaqt ketdi, chunki bunday tanlov butun hayotingni o‘zgartiradi. Men atigi 13 yoshda edim, ota-onam esa mening uydan chiqib ketishimni istamasdilar. Mening orzum “Fenerbahche”da o‘ynash edi, lekin bu juda katta qaror, katta xavf edi. Hech kim mening professional futbolchiga aylanishimga kafolat bera olmasdi.
Oxir-oqibat, dadam shunday dedi:
“Agar cho‘ksang, ulkan dengizda cho‘k. Olti oy ichida hammasi yaxshi bo‘lsa, hamma narsamizni sotamiz va sening oldingga ko‘chib boramiz”. Bu — Istanbul degani edi.
Biz Anqarani tark etayotgan kuni, dadam barcha yaqinlarimizni — taxminan 30 kishini yig‘di. O‘sha kuni tug‘ilgan kunim edi. Katta tort bilan nishonladik, lekin onam faqat yig‘lardi. Hayotimda bunchalik ko‘p ko‘z yoshi to‘kilgan tug‘ilgan kun bo‘lmagan. Men unga:
“Siz men bilan faxrlanasiz. Tez orada Istanbulda birga bo‘lamiz”, deb va’da berdim.
Lekin eng ko‘p esimda qolgan suhbat — opam bilan bo‘lgan suhbat edi. U mendan 8 yosh katta. Yo‘lga chiqishimizdan oldin ko‘zlarimga qaradi-da, shunday dedi:
“Arda, muzlatkichni to‘ldirishing kerak. Bu orzuni amalga oshirishing shart”.
13 yoshda bunga qanday munosabatda bo‘lishni bilish mushkul. Sen bu o‘yinni faqat zavq uchun o‘ynayapsan, birdan butun oilangning kelajagi senga bog‘lanib qoladi. Men faqat bitta narsani eslayman — Istanbul sari yo‘lda ketayotganimizda, dadam tug‘ilgan kunimga sovg‘a qilgan daftarchani ochdim. Uning muqovasida yozuv bor edi: “Arda 10”.
Men uni ochdim va orzularimni yozdim. Birinchi raqam: “Fenerbahche” asosiy jamoasida o‘ynash.
Keyin dadam daftarni ko‘rib qoldi va menga yordam berganlarning ismini yozishni aytdi — taxminan 20 kishi, jumladan, jismoniy tarbiya o‘qituvchim Mahmud ham. Afsuski, u meni professional futbolchi bo‘lib o‘ynayotganimni ko‘ra olmadi. Mahmud, oxiratingiz obod bo‘lsin.
“Fenerbahche” akademiyasiga kelganimizda soatga qaradim: 19:07. Bu — klubimiz asos solingan yil. Balki bu taqdirdir. Lekin haqiqiy hayot FIFA’dagidek emas. Oradan bir necha oy o‘tgach, oilamdagilarni shunchalik sog‘indimki, Anqaraga qaytgim keldi. Rostini aytsam, orzularimdan voz kechmoqchi ham bo‘ldim.
Bitta narsani tushunishingiz kerak: Anqara va Istanbul — boshqa-boshqa dunyo. Poytaxt Anqara bo‘lishi mumkin, lekin pul ham, imkoniyat ham Istanbulda.
Bir kuni maktabimizda istagan kiyimimizni kiyib kelishimizga ruxsat berishdi. Forma yo‘q. Mahalliy bolalar dizaynerlik kiyimlarida chiqishdi. Men esa formamni kiyib bordim. Ular: “Arda, nima qilyapsan o‘zi?” deyishdi. Men esa: “Eh, unutibman”, dedim. Ammo men unutmagan edim. Shunchaki kiyishga boshqa hech nimam yo‘q edi.
Jamoada esa o‘zimni yanada yolg‘iz his qilardim. Chunki meni bir yosh katta toifadagi guruhga olib chiqishdi — u yerda 6–7 ta mahalliy bola bor edi, klubda anchadan beri o‘ynashardi. Lekin faqat men o‘yin amaliyotiga ega bo‘lardim. Ular: “Bu anqaralik bolani nima qilib maydonga tushirishyapti o‘zi? Siyosat, tanish-bilish”, deyishardi.
Kelganimga to‘rt oy bo‘lganida murabbiy yoniga chaqirib: “Arda, sen bizning sardorimizsan”, dedi. Mahalliy bolalar norozi bo‘lishdi. “Arda, sen bizning 10-raqamimizsan”, murabbiy davom etdi. Jamoadoshlarim hayratdan yorilib ketishdi.
Bilasiz-ku, 10-raqam Turkiyada juda katta daraja. Hatto U-14 jamoasida ham. Bu shunchaki ijodkor futbolchi emas. Bu — qutqaruvchi. Bu — haqiqiy Aleks Xanter.
Men faxrlandim, lekin qo‘rqdim ham. “Qizish mashqlarini sen olib borasan”, deyishdi. “Qani yigitlar, endi yuqori tizzalarni aylantiring! Tezroq!” Bunday jumlalarni aytish menga yoqmas edi. Juda tortinchoq bola bo‘lganman.
Oilamni sog‘inardim. Bir kuni o‘zimga dedim: “Endi bo‘ldi. Chidolmayman”. Otamga aytishga botina olmadim. G‘ururim yo‘l qo‘ymadi. Juda og‘riqli edi. Lekin oilam ko‘chishni o‘ylayotganini bilardim. Shunda xonadoshimga aytdim:
“Otamga Ardaning ahvoli yaxshi emas, deb yozib yubor”.
Yordam keldi. Shu xabardan keyin oilam Istanbulga ko‘chib keldi. Do‘konni yopib, uyimizni esa sotib yuborishdi. Tushunyapsizmi, ular kelajaklarini kichkina bolalari uchun tikishgan edi. Agar men uddalay olmasam, hammasi tugardi.
Yaxshiyamki, otam ish topdi, men esa faqat futboldan boshqa hech narsani o‘ylamay qo‘ydim. Keyin Zagrebda U-17 turniriga bordik. Akademiyada Modrichning rasmi osilgan edi. Murabbiylardan biri qo‘limdan ushlab: “Bir kun kelib sen ham shunaqa bo‘lasan”, dedi.
Aytingchi, bunday gapni eshitgan bolakay nima deyishi kerak?
Oradan ko‘p o‘tmay, “Fenerbahche” meni kattalar jamoasining o‘rtoqlik o‘yiniga chaqirdi. 15 yoshda edim. Hatto kattalar bilan mashg‘ulot ham o‘tkazmaganman. Murabbiylar bilan mashg‘ulot paytida ularning kuchini ko‘rib hayron qoldim. Luiz Gustavo — 80 kilogramlik sof muskullarga ega. Menchi? Hech narsa. Faqatgina teri va suyak.
Yaxshi eslayman, 2021-yil avgust oyi edi. Vitor Pereyra meni ilk rasmiy o‘yinga chaqirdi. “HJK Helsinki”ga qarshi uyda o‘ynayotgandik. Jamoada ko‘plab jarohatlar bor edi. Ikkinchi bo‘limda bir futbolchimiz almashtirildi, murabbiy zaxiraga qaradi. U yerda uch nafar o‘yinchi qolgan edi: biri darvozabon. Ikkinchisi ham darvozabon. Uchinchisi? 15 yoshli, cho‘pga o‘xshash bola — ya’ni men.
“Arda, tayyorlan”, dedi. Yuragim dukullab urardi. PlayStation’da faqat pult titraydi, haqiqiy hayotda esa butun tanang! Lekin maydonga chiqqanimdan keyin o‘zimni ancha xotirjam his qildim. O‘sha daftardagi ikkinchi orzum esimga tushdi: “Fenerbahche” uchun jarima zarbasidan gol urish. Men bunga butun hayotim davomida tayyorlanib kelgandim.
Tez orada jarima zarbasi belgilandi. Bu Xose Souza uchun edi. U bilan bahslashish? Faqat telbalar shunday qiladi. Men shunday edim. Yoniga turdim, zarbaga tayyorlandim.
Souza turkcha bilmas edi, men esa ispancha. Inglizcha so‘radim: “Can I kick?” U indamadi. Qattiqroq baqirdim. U yana jim. Shu payt stadion ham “Kiiiim?” deb so‘radi. Kamera mening yuzimga qaratilgan. Biroq Souza zarbani o‘zi ijro etdi va foydalana olmadi.
Ammo men o‘sha lahzani hech qachon unutmayman. Ayniqsa, muxlislarning reaksiyasini.
O‘yin tugadi. Tashqarida ota-onam kutib turishardi. Onam yig‘lab yubordi: “Arda, sen uddalading”. Dadam esa jim. Menga qarab turardi. Men undan nega xursand emasligini so‘radim. Dadam: “Nega sen jarima zarbasini ijro etmading? Men bilaman — sen gol ura olarding”, dedi.
Bilasizmi, odamlar turk muxlislari haqida gapirganda “jo‘shqin” deyishadi. Ammo bu so‘z yetarli emas. Qisqagina bir voqeani aytib beraman.
Bir safar “Fenerbahche”ga muxlislik qiladigan tanishim “Galatasaray”ga qarshi derbiga borgan. U har kuni dori ichardi. O‘yinda hakam bizga penalti bermaganida, atrofga qaragan — nimanidir maydonga otmoqchi bo‘ldi. Suv idishi, shokolad, nima bo‘lsa ham. Ammo hech narsa topolmadi. Faqat cho‘ntagidagi dori qutisi bor edi xolos.
U bir muddat unga tikilib turdi. Bu dori uning sog‘ligi uchun juda muhim ekanini bilardi. Ammo “Galatasaray”ga bo‘lgan nafrati shu qadar kuchli ediki, oxiri o‘zini tiya olmadi. Dorini maydonga irg‘itdi.
O‘sha kechasi esa Istanbul ko‘chalarida soatlab dorixona izlab yurdi. Bu voqeani faqat turk tushunadi, deb o‘ylayman. “Fenerbahche”siz “Galatasaray” yo‘q. Bu abadiy raqobat va tuganmas “do‘stlik”. Ammo agar sen “Fenerbahche” muxlisi bo‘lsang, “Galatasaray”ga oid har bir narsaga qarshi bo‘lasan. Bu — qonun.
O‘sha davrda men faqat xotirjam bo‘lishim kerak edi. Do‘stlarimning barchasi “ehtiyot bo‘l”, deyishardi. Chunki bu o‘yinda shamol juda tez o‘zgaradi. Birgina xato va hammasi tugaydi. Dadam esa har kuni gazetalardan men haqimda salbiy narsa yozilmaganmi, deb maqolalarni kuzatardi.
Onam uy o‘yinlarimizda tribunalarda odamlardan: “Rahmat, yaxshi bola tarbiyalabsiz”, degan gaplarni eshitganida har doim yig‘lardi. Albatta, men gol urganda ham quvonardi. Ammo kimdir: “Siz juda yaxshi farzand tarbiyalabsiz”, desa — bu onam uchun “Fenerbahche” safida urilgan 100 ta goldan-da muhimroq edi.
Yodda tuting, bolalar. Futboldan ham muhim bo‘lgan narsalar bor. Ayniqsa, ona.
2022-yil avgustida bo‘lgan qo‘ng‘iroqni hech qachon unutmayman. “Arda, onang. Yuragi bilan muammo. Favqulodda operatsiya qilinmoqda”. Shu so‘zlarni eshitgan zahoti futbol xayolimdan chiqib ketdi. Dunyo aylana boshladi. Ichimda og‘ir bir tugun paydo bo‘ldi. Shifokorlar onamning yurak klapanini almashtirishdi. Operatsiyaga tayyorgarlik ko‘rayotgan paytda u kasalxona to‘shagida yotgan holda mening “Qosimposho”ga ikki gol urganimni tomosha qildi. Oilamizdan kimdir u videoni menga yubordi — men gol nishonlayapman, onam esa yig‘layapti.
Videoni kiyim almashtirish xonasida ochdim. Juda qo‘rqib ketdim. Men ham yig‘ladim. Onamni yo‘qotib qo‘yaman deb o‘yladim. Ertasi kuni keyingi o‘yinda o‘ynamasligim haqida klubga aytdim. Hayotimda birinchi marta to‘p tepishni xohlamadim.
Yaxshiyamki, “Fenerbahche” meni qo‘llab-quvvatladi. Menga tanaffus berishdi. Klub prezidenti Ali Ko‘ch eng yaxshi shifokorlarni topdi. Operatsiya muvaffaqiyatli o‘tdi. Onam tuzaldi. Nima ish qilishingdan qat’i nazar, oiladan muhim narsa yo‘q.
Operatsiyadan atigi ikki oy o‘tib, men “Dinamo Kiyev” darvozasiga ajoyib gol urdim. Futbolkani ko‘tarib, ichimdagi yozuvni ko‘rsatdim: “Onajon, sizni juda yaxshi ko‘raman”.
O‘sha paytga kelib, men daftarchamdagi uchinchi orzuyimni ham ro‘yobga chiqargandim — “Fenerbahche”ning 10-raqami bo‘lish.
Bunday bo‘ladi, deb o‘ylamagandim, chunki bu raqam Mesut O‘zilga tegishli edi. Men eng ko‘p narsani aynan undan o‘rganganman. Lekin birinchi uch oy ichida unga gapirishga jur’at qilolmaganman. Juda tortinchoq edim. U yo‘lakda yonimdan o‘tib: “Hey, mashg‘uloting omadli o‘tsin”, deb aytar edi.
O‘zilni shaxsan bilmaydigan odamlar uni sovuqqon, deb o‘ylashadi. Aslida do‘stligimizni boshlagan odam u bo‘lgan. Men bunga jur’at qilolmagandim. Bir kuni u meni mashg‘ulot bazasidagi xonasiga taklif qildi. Ichkarida PlayStation turardi, u foydalanmasdi. Ko‘zlarimga qarab, nimani o‘ylayotganimni sezgan bo‘lsa kerak. “Arda, olaver”, dedi. U juda mehribon inson edi.
2022-yilda O‘zil “Fenerbahche”dan ketganida, o‘ylagandimki, 10-raqam yangi transferlardan biriga beriladi. Men atigi 17 yoshda edim, bu yoshda 10-raqamni so‘rash mumkin emas. Xuddi shoh tojni so‘ramaganidek.
Lekin rahbariyatdagilar menga shunday deyishdi: “Arda, bu raqam — seniki. Faqat uni kiyishga jur’ating bo‘lsa, kifoya”. Bir soniya o‘yladim xolos. “Olaman”, dedim.
U raqamni birinchi marta kiyganimda… uni tasvirlab bo‘lmaydi. Bu shunchaki Aleksning (FIFA qahramoni) izidan yurish emasdi. Bu — butun jamoa va millionlab muxlislar uchun ijodiy javobgarlikni o‘z zimmamga olish edi. Bu — sharaf. Bu — orzu. Arda Gyuler — Fenerbahchening 10-raqami. Xuddi sovrin yutgandek bo‘lgandim. O‘sha futbolkani kiyganimda o‘zimni yengilmasdek his qilganman.
10-raqamdagi mas’uliyat har bir golni yanada muhim qildi. “Dinamo Kiyev”ga qarshi o‘yindan ikki hafta o‘tib, Instagram’da yangilikka ko‘zim tushdi: “Arda Gyuler Turkiya terma jamoasida”.
Menga hatto aytishmagan edi! Birinchi o‘yinda Diyarbakirda Shotlandiyaga qarshi saf tortdik. Zaxira o‘rindig‘ida o‘tirganimda, muxlislar maydonga tushishimni xohlab baqirishardi. Bu menga juda katta kuch berdi. Hatto “Fenerbahche”ning safar o‘yinlarida ham ba’zida raqib muxlislari meni ko‘rishni xohlab murabbiyga baqirishardi. Buni boshqa hech qayerda ko‘rmaganman. Nima deyishim mumkin? Faqat tashakkur.
Shundan keyin hammasi juda tez o‘zgarib ketdi. Mart oyida yana Turkiya terma jamoasiga chaqiruv oldim. Keyingi oylarda esa transfer takliflari yomg‘irdek yog‘ila boshladi.
Ammo men faqatgina yuragimni junbushga keltiradigan takliflarni eshitishni xohlardim, xolos. Iyunda otam telefon qilib: “Arda, yangi taklif bor, gaplashishimiz kerak. Real Madrid”, dedi. Bu mening to‘rtinchi orzum edi.
Orzumga bu qadar tez erishishim mumkinligiga ishonolmadim. O‘sha yozda otam bilan uzoq suhbatlarimiz bo‘ldi — hali juda erta emasmi, deb o‘yladik. Juda murakkab qaror edi, chunki boshqa katta klublardan ham takliflar kelayotgandi. Qaysi birini tanlashni bilmasdim.
Lekin keyin men Karlo Anchelotti bilan videoqo‘ng‘iroq orqali gaplashdim. Ekranda uning raqami chiqdi, video yuklana boshladi.
U ham dam olayotgan ekan. Tafsilotlarini yaxshi eslay olmayman, chunki o‘sha lahza juda g‘alati edi. U gavayi ko‘ylakda, ko‘zoynak taqqan holda edi — hatto, menimcha, sigaret ham chekayotgan bo‘lishi mumkin.
U meni Madridda katta kelajak kutayotganini, birinchi mavsumda ko‘p imkon bo‘lmasligi mumkinligini, lekin keyingi mavsumlarda, albatta, o‘ynashimni aytdi. Modrich va Kroosdan keyin markaziy yarim himoyani menga ishonib topshirishlarini aytdi.
Modrich va Kroos bilan yonma-yon ismimning tilga olinayotgani… bu — g‘ayrioddiy. Gapira olmadim.
Keyin Anchelotti Madridga kelishimga va’da berishimni so‘radi. Men esa “Albatta, mister”, dedim.
Telefonni qo‘ygach, otamga qaradim. Ikkovimiz bir ovozda aytdik:
— Agar cho‘kadigan bo‘lsang, ulkan dengizda cho‘k!
“Real Madrid” futbolchisi sifatida taqdimot marosimi — xuddi to‘yga o‘xshaydi. Shartnoma 6 yilga imzolandi. Lekin niyatim — butun umrga qolish.
Men ota-onam yonida o‘tirardim. Onam yig‘lab yubordi. Men esa ko‘z yoshlarini artdim va yuzidan o‘pdim.
Bu yerga yetib kelish uchun oilamiz juda ko‘p narsani qurbon qilgan edi. Endi esa orzularimiz ushaldi.
Menda PlayStation’da Aleks Xanter bo‘lib o‘ynashga pul bo‘lmagan. Shuning uchun o‘zim hayotda u bo‘lishimga to‘g‘ri keldi.
Dastlabki kundayoq Anchelotti men uchun otadek bo‘lib qoldi. Lekin u har bir narsani hazilga aylantirar, men esa hali hammasi yangi bo‘lgan, dunyoning eng katta klubini tushunishga urinayotgan oddiy bolakay edim. U haqiqatan jiddiy gapiryaptimi yoki yana kulmoqchimi — ajratib bo‘lmasdi.
Bir kuni Anchelotti aytdi:
— “Kastilya” murabbiyi Raulni ko‘rsang, salom ayt. Bilasan-ku, Raulni, to‘g‘rimi?
— Albatta bilaman. U — sobiq sardor, eng yaxshi to‘purar. Tirik afsona!
Ertasi kuni mashg‘ulotdan keyin bir kishi yonimizga keldi. Anchelotti tanishtirdi:
— Arda, bu — Raul.
Lekin… ilk marta bunday afsonani ko‘rsang, hammasi haqiqat emasdek tuyuladi. Go‘yoki yolg‘on. Men Raulni “Real Madrid”da to‘p surganida ko‘rmaganman, faqat YouTube’dagi videolar orqali taniyman.
Anchelotti jilmaydi. Ichimda o‘ylayapman: “Yo‘q, yana hazil qilyapti”.
— Qo‘ying, Mister. Kechirasiz, lekin bu Raul emas.
Anchelotti jiddiy qarab:
— Nima deganing bu? Bu Raul emasmi?!
— Men Raul Gonsalesman. Tanishganimdan xursandman, dedi Raul.
Men ishonmadim. Ular esa nima deyayotganimga ishonishmayapti. Shu hol bir necha daqiqa davom etdi. So‘ng Anchelotti Toni Kroosni chaqirdi. U ham buni tasdiqladi. Hali ham ishonmasdim. “Bu hazil, men bunday oddiy fokusga uchmayman”, deb o‘yladim. Keyin Luka Modrich ham Raul shu inson ekanini aytdi.
Qo‘rqib ketdim. Hamma telefonidan Raulning suratini ochib ko‘rsata boshladi. Oxiri taslim bo‘ldim. Hamma kulib yubordi. Bu “Real Madrid”dagi birinchi haftam edi.
Men Madridga kelganimda bilib oldimki, aslida David Alaba va Toni Ryudiger biroz turkcha gaplasha olarkan. Ular Berlin va Vena shaharlarida turk muhojirlari bilan ulg‘aygan. Alaba hatto ashaddiy “Galatasaray” muxlisi. Kurtua esa Arda Turan bilan birga o‘ynagan. U ham bir nechta so‘zlarni biladi, lekin yomonlarini.
Bu yerda hammasi biroz g‘alati tuyuldi. Bilasiz-ku, bizda kattalarga hurmat bilan gapirish odati bor. “Abi”, ya’ni “aka” deb murojaat qilamiz. Bu bizning madaniyatimizga singib ketgan. Men Modrichga shunchaki “Luka” deb aytolmasdim, chunki u menga otalik qiladigan yoshda! Shuning uchun unga “Luka abi” deb murojaat qildim.
Keyin nima bo‘ldi deng? Alaba bilan Ryudiger bu so‘z hammaga nisbatan ishlatiladi deb o‘ylab qolishdi. Hatto menga ham. Endi ular menga: “Xayrli tong, abi”, deb salom bera boshlashdi. Endi men shu nom bilan qoldim. Rasman “Arda abi” bo‘ldim — jamoadagi eng yosh “aka”.
Ko‘pchilik futbolchilar katta gol urganida yoki hal qiluvchi uzatma berganida o‘zini jamoaning to‘liq a’zosi sifatida his qiladi. Menda bu tuyg‘u boshqa paytda paydo bo‘ldi:
Jarima zarbasi uchun imkoniyat bo‘ldi, lekin men zaxirada edim. Modrich menga qarab:
— Arda, bu zarba aynan sen uchun, dedi.
Mana shunday kichik holatlar juda katta ahamiyatga ega.
Yana bir o‘yinda birinchi bo‘limda yutqazayotgan edik. Modrich menga:
— Tayyorlan, sen maydonga tushishing kerak, dedi.
Bu inson — tarixdagi eng zo‘r yarim himoyachilardan biri. Endi esa menga ishonch bildirayotgan edi. Bu meni juda to‘lqinlantirdi.
Men bilaman, Turkiyadagi muxlislar meni “Real Madrid”da har o‘yinda maydonda ko‘rishni xohlashadi. Men ham xohlayman. Lekin sabr qilish kerakligini tushunaman. Anchelotti: “Senda dunyoning eng yaxshi yarim himoyachilaridan biriga aylanish salohiyati bor”, dedi. Bu klubda men bilan bog‘liq reja bor degani.
Lekin zaxirada o‘tirish oson emas. Chempionlar ligasini yutganimizda, to‘g‘risi, men kubokni ko‘tarishni ham xohlamadim — o‘zimni bu g‘alabaga yetarlicha hissa qo‘shmagandek his qilardim. Shuning uchun ham bayram vaqtida Anchelotti menga mikrofon uzatganida, o‘zimni noqulay his qildim.
Aslida men avtobusning yuqorisiga chiqishni ham rejalashtirmagandim — juda charchagan edim. Shu payt ikki do‘stim: “Qayerdasan? Seni ko‘rmayapmiz!” deb yozdi.
Men esa Kroos va Modrich bilan suhbatlashayotgan edim. Modrich mendan Mourinyoning “Fenerbahche”ga borishi rostmi yoki yo‘qligini so‘rayotgan edi.
Do‘stlarim esa qayta-qayta Chempionlar ligasini yutganim va uni nishonlashim kerakligi haqida yozishdi. Men shunaqa odamman. Oddiy g‘alaba menga yetmaydi. Men bu narsa uchun mehnat qilganimni his qilishim kerak.
Shu sababli Yevro–2024 uchun boshqacha tayyorgarlik ko‘rdim. Gruziyaga qarshi o‘yinda gol urgach, telefonim portlab ketdi. Layklar, obunachilar, xabarlar, tabriklar — hammasi bir paytda yog‘ildi.
Portugaliyaga qarshi o‘yin oldidan esa biroz asabiy edim. Ich-ichimda Ronaldu o‘yindan keyin menga nimadir deyishini kutardim — uni juda hurmat qilaman.
Keyin o‘yin kuni ertalab Marca gazetasi “Gyuler Krishtianuga qarshi” degan sarlavha bilan maqola chop etdi. Yo‘q, bu ortiqcha edi.
Haqiqat shuki, men Ronaldu bilan bir maydonda o‘ynaganimdan faxrlandim.
Siz “So‘nggi raqs” hujjatli filmini ko‘rganmisiz? Ronaldu — futbolning Maykl Jordani. Shunaqa sarlavhalar esa unga faqat turtki beradi. Natijada Portugaliya 3:0 hisobida yutdi. O‘yindan keyin u hech kim bilan gaplashmadi.
Oradan bir necha kun o‘tib, men o‘zim ham uning ahvolini tushundim. Stadionga ketayotgan avtobusda Avstriya muxlislarining bir videosini ko‘rdim. Unda ular: “Arda Gyuler kim o‘zi?” deyishardi. Bu haqoratdek tuyuldi.
Nega meni bunchalik pastga urishdi?
Ammo keyin “Fenerbahche”dagi davrim esimga tushdi.
Jorje Jezush meni haftalab tarkibga kiritmagandi. Bir kuni standart vaziyatlar ustida mashg‘ulot o‘tayotganda ikki jamoa ajratildi — men esa hech biriga kirmadim.
Yolg‘iz o‘zim burchak to‘plarini uzatardim. Yomg‘ir yog‘ayotgan edi. Uyga qaytgach rosa yig‘lagandim. O‘shanda o‘zimga so‘z bergandim: boshqa hech qachon bu hissiyotga tushmayman.
Odamlar meni ijodkor futbolchi deb bilishadi.
Ammo men — jangchiman ham. Zaxira? Yana ko‘proq mehnat qilaman. Gap-so‘z? Javobini maydonda beraman.
Avstriyalik muxlislar videosidan keyin menda ham “Maykl Jordan rejimi” ishga tushdi.
O‘yinda ular meni tinimsiz tilga olishdi. Men tomonga pivo stakanlari uloqtirishdi.
Ikkinchi golimizga assist berganimda, ortga burildim. To‘g‘ri Avstriya fanatlariga qarab: “Rahmat!” dedim. Chunki bu gap-so‘zlarni yuragimga yaqin olgandim. Haqiqiy ma’noda.
Chorak finalda mag‘lub bo‘lganimizdan so‘ng, yurtdoshlarimiz bizdan yuz o‘giradi, deb o‘yladim.
Ammo ular bizning qanchalik kurashganimizni ko‘rishdi. Turkiyada xarakter — hammasidan ustun.
Ryudiger menga shunday dedi:
— Senda ehtiros va g‘azab bor.
U “g‘azab” deganda yomon ma’noda emas, yaxshi ma’noda aytdi.
Men “Fenerbahche”dayoq jamoadoshlarimga ko‘rsatmalar berishni boshlagandim. Bundan o‘zimni to‘xtatolmayman. To‘xtasam — yomon o‘ynayman.
Men yetakchi bo‘lishni xohlayman. Jarima zarbalarini, burchak to‘plarini o‘zim tepishni xohlayman. Bu borada Xose Souzadan so‘rashingiz mumkin.
Madrid libosida o‘ynashning o‘zi unchalik qiyin emas. Modrich sening yugurishingni ko‘rib turadi.
Vinisius esa yomon pasni ham chiroyli golga aylantira oladi.
Asl qiyin narsa — ispan tilini o‘rganish, madaniyatga moslashish va yerda qolish. Ya’ni kibrga berilmaslik.
Shuning uchun oilamning oyda bir marta tashrif buyurib turishi men uchun katta tayanch. Onam esa hanuzgacha menga:
— Xonangni yig‘ishtir!, deydi.
Shuningdek, “Agar sen futbolchi bo‘lmaganingda, biz katta muammolarga duch kelgan bo‘lardik”, deb aytadi. Yaxshiyamki, hozir muzlatkichimiz to‘la.
Anqarani tark etganimdan beri menga yordam bergan odamlarning ismlarini daftarimga yozib boryapman. Endi bu ro‘yxatda 20 nafar emas, undan ham ko‘proq insonlar bor: onam, otam, singlim, do‘stlarim, murabbiylarim, klub prezidentlari, jismoniy tarbiya o‘qituvchim Mahmud, onamning hayotini saqlab qolgan shifokorlar…
Kim bo‘lishingdan qat’i nazar, yolg‘iz hech narsaga erisha olmaysan.
Men bu yil 20 yoshga kirdim. Daftarimda hali yozilmagan orzularim ko‘p: Madrid uchun muhim futbolchiga aylanishni xohlayman.
Yana Chempionlar ligasini yutishim kerak.
Yana bir orzu — “Real Madrid”da 10-raqam ostida to‘p surish.
Eng muhimi, men yangi avlod turk futbolchilari uchun yo‘l ochmoqchiman.
Men hozir turk futbolining katta umidi ekanimni bilaman. Ammo men yagona bo‘lishni xohlamayman.
Men boshqalar uchun eshik ochmoqchiman.
Bu sizni anglatadi — hozir bu maktubni o‘qiyotgan sizlarni.
Uyga qaytganimda, menga qarab qanchalik quvonayotganingizni ko‘rib, juda hayajonlanaman.
O‘sha qo‘shiqlar hali ham qulog‘imda jaranglaydi.
Madriddan turib ham muhabbatingizni his qilaman.
2023-yilgi zilzila davrida olingan bir video bor. Uni ko‘rganimda hali ham badanlarim jimirlab ketadi.
O‘shanda “Fenerbahche”da ko‘p o‘yin amaliyoti olmayotgandim.
Balki ko‘rgandirsiz.
Ikki nafar qutqaruvchi bilan birga beton ostidan chiqarilgan kichkina bola yotardi, faqat boshi tashqarida.
Atrofda sirenalar.
Bola besh kunga yaqin xarobalar ostida yotib, o‘lishini kutgan edi.
Ammo uning menga, aynan menga aytadigan gapi bor edi:
— Arda Gyuler abi, men sizni juda yaxshi ko‘raman. “Fenerbahche”ni saqlab qolishda davom eting.
Iltimos, murabbiyga ayting, sizni o‘ynatsin.
Shunda o‘sha ikki qutqaruvchidan biri shunday dedi:
— U taslim bo‘lmadi. Sen ham taslim bo‘lma.
Men buni eshitib qanday qilib taslim bo‘lishim mumkin?
Shu bois har bir PlayStation va har bir yuragida orzu bor bola uchun murojaatim:
To‘pni olib, ko‘chaga chiqing. O‘zingizni dunyo egasidek his qilasiz.
Hurmat bilan,
Arda.
Izoh (0)