Landsat-8 sun’iy yo‘ldoshi orqali Avstraliya janubi-g‘arbiy hududidagi Darling daryosi va bir necha Menindi ko‘llari suratga olindi, deb yozadi National Geographic.
Darling daryosining janubiy oqimi Myurrey daryosiga kelib quyiladi. Bu mintaqaning janubi-g‘arbidagi asosiy chuchuk suv manbasi hisoblanadi. Darling va u bilan bog‘liq ko‘llardagi suvdan okrugdagi qishloq aholisidan tortib aborigenlargacha barcha odamlar foydalanadi. Suv odamlar ehtiyojlari uchun sarflanishdan tashqari uning muayyan qismi bug‘lanib ketadi. Menindida yil davomida 400 milliard litrgacha suv bug‘lanishi mumkin.
Suratda ko‘lning 2017-yil 27-yanvardagi, 2018-yilning 15-fevraldagi va 2019-yilning 2-fevraldagi holati aks etgan (janubiy yarim sharda bu oyga yozning eng issiq payti to‘g‘ri keladi).
Suv sathi balandligi doimiy ravishda o‘zgarib turadi. Lekin joriy yilda yog‘ingarchilikning kam bo‘lishi va rekord darajada issiqlik ta’sirida uning sathi ayniqsa pasayib ketdi. Ko‘llar joylashgan hududda havo harorati 36—39 daraja isigan (2018-yil dekabr — 2019-yil fevral holatiga ko‘ra).
Darling daryosining quyi oqimi sayozlashib, deyarli 2018-yil avgustidan beri ko‘llarni to‘yintirmagan, 18-fevralga kelib esa daryo o‘zanining bir qismi qurib qolgan.
Qurg‘oqchilik hayvonot olamiga ham ta’sir qilgan. 15-dekabrdayoq Menendi shahridan pastroqdagi daryo o‘zanining 30 kilometrlik qismida yuz minglab baliqlar nobud bo‘lgani aniqlangan. Undan ham kattaroq qirg‘in daryoning xuddi shu qismida 2019-yilning 6-yanvarida kuzatilgan bo‘lib, undan 22 kun o‘tgach uchinchisi sodir bo‘lgan. Akademiklar turli xildagi millionlab baliqlar nobud bo‘lganini aytgan.
Baliqlarning ommaviy qirilib ketishiga nima sabab bo‘lgan?
Qurg‘oqchilik paytida suv sathi pasaygan, oqim sekinlashgan, ko‘llar va daryolarning yuqori qatlami yuqori harorat ta’sirida isigan va mikroskopik ko‘k-yashil suv o‘tlari uchun ideal sharoit paydo bo‘lgan. Jazirama issiqlik sovuq harorat bilan almashgach ko‘paygan suv o‘tlari nobud bo‘lgan va suv tubiga tushgan. Undan suv tubidagi organizmlar oziqlanadi. Havo harorati tushib ketishi bilan suv qavatlari aralashib ketgan va baliqlarga kislorod etishmay qolgan.
Mahalliy aholining bir qismi bularning barchasida Darling daryosi suvini nazorat qilishda shtat ma’muriyatini beparvolikda ayblagan. Boshqalar esa mavsumning quruq bo‘lishi va iqlim o‘zgarishini sababchi qilgan.
Akademiklar olti oy ichida suvdan foydalanish rejasini ishlab chiqishni tavsiya qilgan.
Izoh (0)