Qibray tumanidagi Usmon Yusupov nomli mahallada tabiiy gaz ta’minoti bilan bog‘liq barcha muammo uzil-kesil bartaraf etildi. Bu haqda “Xalq so‘zi” xabar bermoqda.
— Gaz taqsimoti tizimidagi jarayonlar nazorati avtomatlashtirilganligi tufayli ana shunday natijaga erishdik, — deydi “Qibraytumangaz” korxonasi muhandisi Aziz Abduazimov. — Gaz tarmoqlarini innovatsion loyihalar asosida modernizatsiya va rekonstruksiya qilish yaxshi samara bermoqda. Misol uchun, Usmon Yusupov nomidagi mahallada iste’molchilarni tabiiy gaz bilan ta’minlovchi o‘rta bosimli oltita gaz taqsimlash punkti olib tashlanib, faqat yuqori bosimli gaz taqsimlash punkti qoldirildi. Unga esa avtomatlashtirilgan dispetcherlik nazorat tizimi o‘rnatildi. Bu mahallaga kirayotgan tabiiy gaz bosimi va hajmi to‘g‘risida onlayn rejimida ma’lumot olish imkonini beradi.
Darhaqiqat, yangi loyihaning afzalliklari juda ko‘p. Jumladan, gaz taqsimlash punkti faoliyatiga tashqi aralashuv bo‘lganida dispetcherlik xizmatiga avtomatik ravishda xabar keladi. Taqsimlash punktlariga zamonaviy elektron sanoat gaz hisoblagichlari o‘rnatilgani ham yaxshi samara bermoqda. Mahallaga kirib kelayotgan tabiiy gazning hajmi haqida esa dispetcherlik xizmati onlayn rejimida ma’lumot olmoqda.
Mahalladagi 200 ta xonadonga zamonaviy elektron hisoblagichlar o‘rnatildi. Har bir xonadondagi maishiy gaz sozlash regulyatorlari esa gaz bosimi bo‘yicha muammolarni to‘liq bartaraf etadi. Ayni vaqtda gaz hisoblagichlar iste’mol qilinayotgan gaz hajmi bo‘yicha “Billingaz” dasturiga ma’lumotlar kiritib boradi. Hisoblagichlarga maxsus klapanlar o‘rnatilgan bo‘lib, ular qarzdorligi mavjud xonadonlarni masofadan turib gaz ta’minotidan uzib qo‘yish imkoniga ega. E’tiborli tomoni shundaki, qarzdorligi bor xonadonlar to‘lovini to‘liq amalga oshirgach, ular avtomatik ravishda tarmoqqa qayta ulanadi.
Mahalla gaz ta’minotidagi barcha ishlarni real vaqt rejimida nazorat qilish uchun dispetcherlik xizmatiga maxsus monitor o‘rnatildi. Unda barcha jarayon haqidagi ma’lumotlar jamlanadi.
“O‘ztransgaz” aksiyadorlik jamiyati mutaxassislarining aytishicha, bugungi kunda mamlakatning bir qator hududlari, jumladan, Yuqori Chirchiq tumanidagi Shijoat, Samarqand shahridagi Ahillik, Jizzax shahrining Ravalliq va Uchariq mahallalarida ana shunday yangi tizimdan samarali foydalanilmoqda. Hademay bu ishlar boshqa joylarda ham joriy qilinadi.
Tizimda kuz-qish mavsumiga puxta tayyorgarlik ko‘rish, tabiiy gaz taqsimotini yaxshilashga qaratilgan eng samarali va istiqbolli 7 ta innovatsion loyiha amalga oshirilmoqda. Tabiiy gazning ishlab chiqarish korxonalaridan to iste’molchiga yetkazib berilgunicha bo‘lgan hisob-kitob va nazoratni avtomatlashtirish tizimi shulardan biridir.
Ushbu tizim barcha hududda samarali ishlamoqda. Unda ishlab chiqaruvchi korxonalar va magistral gaz quvurlari boshqarmalarining bo‘linish chegaralariga zamonaviy elektron gaz o‘lchash hisoblagichlari o‘rnatilib, dispetcherlik boshqaruv tizimiga ulangan. Ma’lumotlar real vaqt rejimida dispetcherlik xizmatiga kelib tushadi. Yana bir muhim jihati, yirik sanoat korxonalariga, shuningdek, xonadonlarga o‘rnatilgan hisoblagichlarning yagona “Billing” tizimiga ulanganidir. Natijada ishlab chiqarishda inson omili ishtiroki keskin kamaymoqda.
Gaz transporti tizimi ishonchliligini oshirish maqsadida zamonaviy innovatsion diagnostik qurilmaga ega bo‘lgan uchuvchisiz uchish apparatlaridan foydalanilayotganini alohida ta’kidlash joiz. Ular yordamida magistral gaz tarmoqlarini texnik talablar asosida o‘z vaqtida sifatli ko‘rikdan o‘tkazish, nuqsonli holatlarni belgilash, himoya zonalaridagi noqonuniy qurilmalarni aniqlash imkoniyati vujudga keldi.
Suyultirilgan gaz ta’minotida yangi innovatsion to‘lov tartibini joriy etish bilan bog‘liq yana bir loyiha ko‘pchilik og‘irini yengil qilishi bilan ahamiyatli. Gap shundaki, hozirgi paytda respublikada jami 3,1 million aholiga suyultirilgan gaz yetkazib berilmoqda. Mazkur jarayondagi uzilishlarning oldini olish, haqli ravishda aholi e’tiroziga sabab bo‘layotgan boshqa muammolarni bartaraf etish maqsadida avtomatlashtirilgan tizim joriy etilmoqda.
Bunda har bir iste’molchi hisob-kitob uchun individual elektr kartalar bilan ta’minlanadi. U esa maxsus dasturga ulanadi. Bu bilan iste’molchiga yetkazib berilgan suyultirilgan gaz hajmi, muddati va hisobini masofadan turib ko‘rish va nazorat qilish imkoniga ega bo‘linadi. Sirdaryo viloyatining Sayxunobod tumanida tajriba tariqasida joriy yil yakunigacha amalga oshirish belgilangan ushbu loyiha natijalariga ko‘ra, uni yaqin kelajakda mamlakat bo‘ylab joriy etish nazarda tutilmoqda.
Izoh (0)