Xalqaro press klubning navbatdagi sessiyasi “O‘zbekistonda demografik jarayonlar: fuqarolik holati dalolatnomalarini qayd etishdagi muammolar va yechim” mavzusiga bag‘ishlandi.
Sessiyada FHDYo organlarining oldida turgan vazifalar, vakolatlar, muammo va kamchiliklar haqida qizg‘in bahs yuritildi.
Toshkent viloyati bosh imom-xatibi Xayrulla Turmatovning fikricha, yoshlar oilaviy hayotni boshlaydigan FHDYo organlari xodimlarining o‘zlari oilaviy namuna ko‘rsata olishi kerak.
Dinimizda shunday bir qoida bor: Nimaiki ishning boshi yaxshilik bilan boshlansa, uning yakuni ham yaxshilik bilan tugaydi.Shunga ko‘ra, yoshlarimiz qiz uyoqdan keladi, yigit buyoqdan keladi, ikkovini dastlabki, mustaqil oilaviy hayotga qadam qo‘yishi FHDYo mudirasining oldidan boshlanadi. Chunki, shariy nikohni biz ana shu FHDYo guvohnomasini olganimizdan keyingina o‘qiymiz. Demak, yoshlarning oilaviy hayotning birinchi qadami FHDYo mudirasi oldida boshlanayotgan ekan, u shaxsga juda ko‘p narsa bog‘liq.
Birinchi navbatda odob-axloq. Payg‘ambarimiz shunday deganlar: “Har bir dinning xulqi bor. Islomning xulqi bu — hayo. To‘g‘ri, biz demokratik-dunyoviy mamlakatda yashayapmiz. FHDYo organlarida turli dinga mansub fuqarolarning nikohlari qayd etiladi. Lekin baribir, shu yerda xizmat qilayotgan insonning birlamchi fazilati hisoblanishi kerak.
Men viloyat bosh imom-xatibi sifatida ko‘p joylarda muloqotda bo‘laman. Meni kechiradilar, lekin kamchilikning bittasi ham ko‘p-da! Mana shu oilani qayd qiladigan, fuqarolik holatlari masalalarini qayd qiladigan inson, vakila, birinchi navbatda shaxsan oilaviy namuna ko‘rsata oladigan inson bo‘lishi kerak. To‘g‘ri, insonning hayotida har xil holatlar bo‘ladi. Masalan, u ham inson unda ham ajrim bor, bola tarbiyasi bor, lekin baribir oilaviy namuna ko‘rsata olgan shaxsdan ilk qadam bosib kelgan yigit va qiz nimadir oladi. Chunki yoshlar hayajonda, ilk mustaqil hayotining dastlabki qadamlarini bosib kelmoqda. Shunday vaziyatda u nimadir olishga harakat qiladi. Shuning uchun, men iltimos qilardimki kadrlar masalasini ko‘rib chiqayotganda, uning qanchalik darajada oilaviy namuna ko‘rsata olishini ham e’tiborga olish zarur.
Yana bir masalaga e’tibor qaratishni istardim, mustaqillikdan keyin 27 yil ichida tug‘ilgan qanchadan qancha bolalarning ismlarini o‘zgartirib beryapmiz. Masalan, odamlar o‘qiyapti, o‘rganyapti, ma’naviyat yuksalyapti. Shunday ekan, farzandimning ismini noto‘g‘ri qo‘yib qo‘yibman, uning ma’nosi yoki imlosida xatolik bor ekan, shuning uchun duo qilib qo‘ying, ismini o‘zgartirmoqchiman, deb murojaat qilayotganlar ko‘p bo‘lyapti. Shuning uchun ismlarni qo‘yishda uning ma’nosi, to‘g‘ri yozilishiga ham alohida e’tibor qaratish zarur.
Oddiy kasbda mehnat qiladigan xodimni 2—3 oy malaka oshirishga yuboramiz. Oila qurish ostonasida turgan yigitlar bilan bir marta 40 daqiqalik suhbat o‘tkazganimizdan so‘ng ular oila qurmoqda. Bir umr davom etadigan oilaviy hayot haqidagi bilimlarni biz ularga 40 daqiqa ichida singdirolmaymiz-ku! Mana shu holat oqibatida oilalar buzilishi, ajrimlar va hokazo muammolar kelib chiqmoqda. Shuning uchun mening taklifim, to‘ydan oldin FHDYoga ariza berilganidan so‘ng bir oy mobaynida, hech bo‘lmaganida ikki hafta yoshlarni oilaviy hayotga tayyorlaylik, hamma mutaxassislar buning uchun birikaylik. Ertangi kunda bolasi tug‘ilganidan keyin ajrim, aliment muammosi ustida bosh qotirgandan ko‘ra, o‘n besh kun buyoqda qoyillatib o‘qitib, tushuncha berib qo‘ysak, balki o‘sha noxush holatlarning ancha kamayishiga erisharmidik?
Xalqimizning huquqiy ongi, madaniyatini oshirish uchun hali ancha ishlarni amalga oshirish kerak. Sababi, to‘yni belgilab qo‘yyapti, FHDYoga borish muddati 30 kun. To‘yxonani belgilaydi, artistlarni chaqirib qo‘yadi, hamma narsani tayyorlab domlani oldiga keladi, u esa FHDYo qog‘ozini ko‘rmaguncha nikoh o‘qimaydi. Domla “men nikoh o‘qiy olmayman, diniy idoradan ruxsat yo‘q” deb javob bersa, bu to‘yni to‘xtatadimi? Yo‘q, borib bitta chala mullani topib, u “Tegasanmi, olasanmi, Olloh-u akbar!” deb, nikohni o‘qib yuboradi. Buyoqda keyin masjidning rasmiy imomlari tana-dashnomga qolib ketadi.
Xayrulla Turmatov, Toshkent viloyati bosh imom-xatibi
Izoh (0)