• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12591.71
    • RUB160.18
    • EUR14821.7
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +35°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    O‘zbekiston

    O‘zbekistonda ta’limga davlat budjetidan katta mablag‘ ajratilmoqda. Unda nega ta’lim sifati past, sohada muammolar ko‘p?

    O‘zbekistonda har yili ta’lim sohasiga davlat budjeti mablag‘ining 35 foizga yaqin qismi yo‘naltiriladi. Ta’lim va tibbiyot muassasalari bo‘yicha tashkil etilgan maqsadli jamg‘arma mablag‘larini ham inobatga olsa, bu ko‘rsatkich yanada ortadi. Xo‘sh, bu ko‘pmi yoki oz, undan qanday samarali foydalanish mumkin, boshqa davlatlarda ahvol qanday? Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputati Abdurashid Abduqodirov bu boradagi fikrlarini “Daryo” bilan o‘rtoqlashdi.

    Foto: O‘zA

    Foto: O‘zA

    O‘rganishlardan ma’lum bo‘ldiki, ko‘plab rivojlangan davlatlarda ta’lim sohasiga davlat budjetidan ajratilayotgan mablag‘ning ulushi bizdagi ko‘rsatkichdan bir necha, hatto o‘n barobarga yaqin foizga kamroq ulushni tashkil etadi. Biroq, ushbu davlatlarda ta’lim sifati bizdagidan ancha yuqori hamda muammolari ham kamroq.

    O‘zbekiston ta’lim sohasiga ajratayotgan budjet mablag‘lari ulushi yuqoriligi bo‘yicha birinchi o‘ntalikda tursa, u holda nima uchun bizda ta’lim sifati yuqori emas, nima uchun ta’lim tizimida muammolar ko‘p degan mantiqiy savol tug‘iladi.

    Gap shundaki, so‘ngi 65 yil davomida O‘zbekiston aholisining soni 4,5 barobarga ko‘paygan (aksariyat Yevropa davlatlari aholisi esa bu davrda atigi 20-40 foizga oshgan xolos, ayrim davlatlar aholisining soni umuman o‘zgarmagan ham). Ikkinchidan, majburiy bepul ta’lim bilan qamrab olingan talaba-o‘quvchilarning jami aholi soniga nisbatan ulushi rivojlangan davlatlarda 7-10 foizni tashkil etgani holda, bizda 21-22 foizni tashkil etadi (masalan, Rossiyada 2016-yildagi o‘quvchilarning jami aholiga nisbatan ulushi 10 foizga yaqinni tashkil etdi).

    Ta’lim sifati yuqori bo‘lgan davlatlarda sohada xususiy sektor ulushi 20-40 foizni tashkil etsa, O‘zbekistonda bu ko‘rsatkich atigi 0,3 foizdan iborat! Bundan tashqari, maktab avtobuslari kabi xizmatlarning umuman yo‘qligi maktablarga o‘quvchilarning, ayniqsa noqulay ob-havo sharoitlarida qatnashlarida qiyinchiliklar tug‘dirmoqda. Mingdan ortiq maktablar jami 100-180 nafar o‘quvchi o‘qiyotgani holda faoliyat olib borishga majbur.

    Bunday maktablarning bitta sinfida o‘rtacha 8 dan 20 nafargacha o‘quvchi o‘qigani holda asosan markazlarga yaqin maktablarda esa bitta sinfda hatto 48-50 nafargacha o‘quvchilar ta’lim olmoqda. Ikki smenali maktablardagi dars mashg‘ulotlarining kechki soat 19:00 ga yaqin tugayotganligi esa, ayniqsa, o‘quvchilar uchun qator nuqulayliklar tug‘dirmoqda.

    Ko‘pgina rivojlangan davlatlarda ta’lim muassasalaridagi o‘quv jarayonini tashkil etishda sarflanayotgan mablag‘larining iqtisodiy samaradorligiga erishishga harakat qilinadi. Jumladan, o‘quv yilining boshlanishi va ta’til kunlari ta’lim maqsadidan, tashkiliy masalalar hamda iqlim sharoitidan kelib chiqib belgilanadi. Xuddi shu qoidalar o‘quv soatlarining davomiyligiga ham ta’sir qiladi. Shuningdek, bu davlatlarda ota-onalar badali hisobiga maktab avtobuslarining joriy etilganligi o‘quvchilarga qulaylik yaratish bilan birga, maktablarning kam sondagi o‘quvchilar bilan faoliyat olib borishini oldini olishga ham xizmat qilgan.

    Ta’lim tizimidagi mavjud muammolarni faqat davlat budjet mablag‘lari ulushining oshirish hisobiga hal etish boshqa muhim ijtimoiy sohalarga ajratilayotgan mablag‘ ulushlarining kamayishiga olib keladi. Bu esa boshqa sohalarda yana yangi muammolarning paydo bo‘lishiga olib keladi. Shuning uchun eng to‘g‘ri yo‘l ta’lim sohasiga yo‘naltirilayotgan mablag‘larining iqtisodiy samaradorligini oshirish, bunda ichki imkoniyatlar, mavjud shart-sharoitlardan imkon qadar to‘g‘ri va samarali foydalanish, sohadagi xususiy sektorning muvaffaqiyatli faoliyatini ta’minlash zarur.

    Bundan tashqari, xorijiy tajribadan foydalanish, ta’lim oluvchilarga transport tizimini zarur aholi vakillari uchun bepul asosda faoliyat ko‘rsatish sharti bilan yo‘lga qo‘yish ham milliardlab mablag‘larni tejalishi hamda yangi ish o‘rinlari paydo bo‘lishiga olib keladi.

    Bugungi kunda ommaviy axborot vositalarida keng yoritilayotgan hamda ijtimoiy tarmoqlarda, jamoatchilik orasida keng muhokamalarga sabab bo‘layotgan ta’lim tizimiga oid, jumladan, o‘quv yili boshlanishi va tugashi, ta’til muddatlarining, dars mashg‘ulotlarining davomiyligini o‘zgartirishbo‘yicha tayyorlangan takliflar yuqoridagi kabi mulohazalardan kelib chiqib tayyorlangan.

    Respublikadagi 5,5 millionga yaqin o‘quvchining 2,5 millionga yaqini boshlang‘ich sinflarda, jumladan, 1-sinfda 630 mingdan ziyod o‘quvchi o‘qimoqda. Ularning yarmi qishloq hududlariga to‘g‘ri keladi. Ko‘plab qishloq hududlaridagi ichki yo‘llarning holati mutlaqo talabga javob bermaydi, transport xizmati ham yaxshi yo‘lga qo‘yilmagan. Asosan ko‘mir bilan isitishga moslashgan qishloq maktablariga berilayotgan ko‘mir sifati va miqdori ham binolarning talab darajasida isitilishiga yo‘l bermaydi.

    Ana shunday ichki yo‘llardan 2-3 kilometr masofadan yaxshi isitilmagan (sinf xonasidagi harorat 10 darajadan ham past bo‘lgan holatlarni ham uchratganman) maktablarga qish mavsumida millionlab boshlang‘ich sinf o‘quvchilari piyoda qatnab o‘qimoqda.

    Agar bir yilda atigi 2,5-4 foiz ichki yo‘llar ta’mirlanib qurilayotganligi, qishloq hududlarida ham sifatli transport xizmatini tashkil etish hamda minglab maktablarni talab darajasida isitilishi, yoritilishi uchun, aynan yuqumli kasalliklar ko‘p tarqaladigan qishki mavsumda o‘quvchilarining salomatligini saqlash, tiklash uchun trillionlab so‘m mablag‘ hamda bir necha yil talab etiladi.

    Umuman, ta’lim sohasida katta mablag‘lar talab etiladigan ko‘plab muammolarning mavjudligidan, shuningdek, qish mavsumida, isiqlik va elektr energiyasiga bo‘lgan ehtiyoj, talab har doim yuqori bo‘lishidan hamda tejaladigan 20-30 milliard so‘m mablag‘lardan ta’lim sohasidagi boshqa dolzarb masalalarni hal etishda foydalanishni nazarda tutib, ushbu takliflar tayyorlangan.

    Qayd etish joizki, ta’lim sifati, maktablarning moddiy-texnika bazasini yaxshilash, o‘qituvchilarning faoliyati samardorligini oshirish hamda ularning jamiyatdagi mavqe-maqomini kuchaytirish, ta’lim tizimidagi noqonuniy holatlarni oldini olish va ularga barham berish, ota-onalarning ta’lim jarayonidagi ishtiroki va mas’uliyatini kuchaytirish kabi bir qator masalalarga oid 20 ga yaqin taklif ishlab chiqilmoqda.

    21.04.2018, 11:01   Izoh (0)   29330
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    O‘zbekistonda o‘zboshimchalik bilan qurilgan turar joylarga nisbatan mulk huquqini e’tirof etish bo‘yicha bir martalik umumdavlat aksiyasi o‘tkaziladi

    21.04.2018, 10:32

    Qur’on musobaqasining respublika bosqichi Toshkent shahri va viloyatlarda onlayn tarzda namoyish etiladi

    21.04.2018, 10:18

    Toshkentning talabalar shaharchasida qanday muammolar bor?

    20.04.2018, 23:45

    Toshkentda O‘zbekiston—Qozog‘iston qo‘shma demarkatsiya komissiyasi muzokaralari bo‘lib o‘tdi

    20.04.2018, 23:33

    O‘zbekistonda 21-aprel kuni qanday ob-havo kutilmoqda?

    20.04.2018, 23:20

    “Daryo” surishtiruvi: Rishtonda 1000 dan ortiq xonadon egalari ariq suvini ichishga majbur bo‘lmoqda

    20.04.2018, 23:08
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Fitch Ratings “Biznesni rivojlantirish banki” ATB kredit reytingini oshirdi 


    Smart Business va UZCARD Farg‘ona tadbirkorlari uchun yangi imkoniyatlar eshigini ochmoqda 


    “O‘zbekgidroenergo” AJning xalqaro kredit reytingi BB (barqaror) darajasiga ko‘tarildi


    Fitch Kapitalbankning reytingini "Ijobiy" prognoz bilan tasdiqladi


    Inflyatsiya va jamg‘armalar: Nega pul o‘z qiymatini yo‘qotadi?


    Yoz osmonning o‘zidayoq boshlanadi: Silk Avia Toshkentdan Issiqko‘lga kunlik aviaqatnovlarni yo‘lga qo‘ymoqda


    Faqat tekshirilgan foydalanuvchilar: nima uchun to‘lov ilovalari  shaxsni tasdiqlashni so‘raydi


    NRG Uzbekistan zamonaviy va keng majmua — Maftun Makon turar joy mavzesini qurish bo‘yicha ulkan loyihani amalga oshirmoqda


    Toshkentda Sting brendi homiyligida "Formula-1" filmining premyerasi bo‘lib o‘tdi


    Kapitalbank investitsiyalari – O‘zbekiston yoshlari kelajagiga sarmoya


    “AloqaBank” yoshlar bilan ishlashga oid dasturlarni kengaytirmoqda


    HONOR ilhomlantiruvchi AI texnologiyalarga ega HONOR 400 seriyasini taqdim etdi


    Hududiy elektr tarmoqlari” AJ Fitch Ratings agentligining xalqaro kredit reytingini “BB, barqaror” darajasiga oshirdi


    Qashqadaryo va Buxoroda amalga oshirilgan quyosh energiyasi loyihalariga 1 yil to‘lishi munosabati bilan rasmiy tadbir bo‘lib o‘tdi


    NRG Uzbekistan 60 gektar maydonda "shahar ichida shahar" keng ko‘lamli turar-joy loyihasini ishga tushirmoqda

     

    Tavsiya etamiz

    Isroil AQSHga hujum qilgan kun: o‘nlab amerikaliklarni o‘ldirish bu anglashilmovchilik edimi yoki fitna?

    2 iyul, 19:45

    NATO tarixi – dunyodagi eng qudratli harbiy tashkilotning obro‘si pasaymoqdami?

    26 iyun, 20:31
    Audio Icon

    Joy hammaga yetardi: Jeyms Kemeronga ko‘ra, “Titanik” yo‘lovchilarining omon qolish imkoniyati bo‘lgan

    25 iyun, 23:50

    “Trampning Titanigi to‘xtaydi” — Eron elchisi

    25 iyun, 13:39
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    O‘zbekistonga zargarlik buyumlarini noqonuniy tarzda olib kirmoqchi bo‘lgan shaxs to‘xtatib qolindi

    O‘zbekiston | 3 iyul, 22:20

    Navoiyda bir guruh notanish qizlar istirohat bog‘ida janjallashdi

    O‘zbekiston | 3 iyul, 22:10

    Microsoft 9 mingga yaqin xodimini ishdan bo‘shatdi

    Dunyo | 3 iyul, 22:00

    Odam savdosida ayblanayotgan shaxs Ummondan O‘zbekistonga ekstraditsiya qilindi

    O‘zbekiston | 3 iyul, 21:50

    Nosoz lift amerikalik erkakka lotereyadan 300 ming dollar yutib olishga yordam berdi

    Layfstayl | 3 iyul, 21:40

    Smart Business va UZCARD Farg‘ona tadbirkorlari uchun yangi imkoniyatlar eshigini ochmoqda

    Reklama | 3 iyul, 19:30

    Yaqin Sharq va Shimoliy Afrikada har 5 soniyada bir bola ko‘chiriladi, jarohatlanadi yoki halok bo‘ladi — UNICEF

    Dunyo | 3 iyul, 21:30

    “Jasorat maktablari”ga o‘quvchilarni qabul qilish tartibi belgilandi

    O‘zbekiston | 3 iyul, 21:22

    Shavkat Mirziyoyev Ilhom Aliyev hamrohligida IHT sammitining madaniy tadbirlarida ishtirok etdi (foto)

    O‘zbekiston | 3 iyul, 21:11
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.