O‘zbekistonlik erkak va ayol tennischilar taxminan qancha pul ishlab topishi masalasi ko‘rsatildi. Rossiyaning boy oilalari yagona farzandini tennisga yo‘naltirib, ularga butun umrlik to‘kin hayot taqdim etish uchun borini beradi. Masalan, ayrim tennischi qizlarga o‘zining otalari murabbiylik qiladi.
Dunyo kezib charchamaydigan o‘zbekistonlik tennischi qizlar karyerasi davomida qancha daromad qildi?
“Olamsport” nashridagi navbatdagi chiqishida Xusniddin Mirzaliyev tennisga e’tibor jahonda qanday degan savolga javob topishingiz uchun maqola tayyorladi. Quyida shu haqda bilib olish mumkin.Tennis Olimpiada o‘yinlari tasnifiga kiritilgan sport turidir. U butun dunyo bo‘ylab tarqalgan. Mazkur sport turi bilan 6—7 yoshdan boshlab shug‘ullanish mumkin. Uch yoshdan boshlaydiganlar ham yo‘q emas.
“Katta dubulg‘a” musobaqalariga ega Amerika, G‘arbiy Yevropa yoki Avstraliya mamlakatlarida tennis juda ham rivojlangan. Agar bolada kuchli xohish va haqiqiy iste’dod bo‘lsa, mamlakat tennis federatsiyasi unga yordam qo‘lini cho‘zadi. Har 15 boladan 12 nafarini federatsiyaning o‘zi qo‘llab-quvvatlashi mumkin. Bu esa ularni hech bir xarajatsiz katta tennisga olib kirishi mumkin.
Sharqiy Yevropa yoki Osiyoning ayrim mamlakatlarini istisno qilsak, holat butunlay boshqacha ekanini ko‘ramiz. Masalan, Rossiyada yosh iste’dodlarni ko‘plab topish mumkin. Biroq federatsiyaning qurbi ularning barchasiga mablag‘ ajratishga yetmaydi. Buning natijasida rus tennischilari butun dunyo bo‘ylab tarqalib ketadi. Rossiyalik yosh iste’dodlar boshqa davlat federatsiyalari tomonidan taklif tushsa, shu ondayoq bir qarorga kelishga majbur.
O‘zbekistonda tug‘ilgan bo‘lsa-da, boshqa mamlakatlar sharafini himoya qilishga qaror qilgan tennischilar
Qozog‘iston, Avstraliya, Isroil, Germaniya va yana ko‘plab mamlakatlar rus tennischilariga taklif bilan chiqadi. Chunki ular iste’dodlarning barcha xarajatlarini ko‘tarishga tayyor. Qolganlar esa qobiliyat, ota-onasining federatsiyada tanishi bor yoki yo‘qligi, omadi kelib, qandaydir homiyning unga qiziqib qolishi kabi yo‘llar orasida qoladi.Yuqorida keltirilgan davlatlarda esa bunday emas. Ularda tennisga qiziqish katta. Davlat federatsiyaga uni ommalashtirish uchun pul ajratadi. Yirik kompaniyalar, sarmoyadorlar tennisga muntazam jalb etiladi, katta turnirlar o‘tkaziladi. Yulduzlar ishtirokida bolalar uchun master-klasslar kanda qilinmaydi.
Shuning uchun ham “Devis Kubogi”da mamlakatning eng sara raketka ustalari kortga tushadi. Garchi “Devis Kubogi” uchun reyting ochkolar berilmasa ham, tennischilar hech ikkilanmay unda ishtirok etib beradi. Chunki ularni mashhur qilgan va barcha xarajatlarini ko‘targan ham aslida milliy federatsiyalar hisoblanadi.
TOP tennischilar
Taxminan o‘n yillar oldin, TOP-100 ga kiruvchi tennischilar homiylardan ko‘proq pul mukofotlari olgan. Hozir vaziyat biroz boshqacha. Homiylar pullarni TOP-100’ga bo‘lib berish o‘rniga, TOP-10 tennischilarga ko‘proq ahamiyat berishni lozim deb topdi. Sababi 100 kishiga pul tarqatgandan ko‘ra, 10 nafar oldi tennischiga biroz ko‘proq pul ajratish bilan xarajatni tejash va o‘sha-o‘sha obro‘ga ega bo‘lish mumkin, zamon talabi shunday. Natijada TOP-10 tennischilarining yillik daromadi 5—10 million AQSh dollarini tashkil eta boshladi. Bu faqatgina musobaqalardan olinadigan mukofot pullaridir. Homiylar bilan shartnomalar, reklama va boshqa shaxsiy shartnomalar daromadi buning ichiga kirmaydi.O‘zbekistonlik erkak tennischilar butun faoliyati davomida va aynan 2017-yilda qancha pul ishlab topdi?
Masalan, oddiy ATP—250 turniri TOP-10 tennischini turnirga jalb etishi uchun, ular 1-davrada mag‘lub bo‘lgan taqdirida ham alohida rag‘batlantirishga majbur. Chunki ularning turnirda ishtirok etishi muxlislarni jalb etadi, qiziqishni kuchaytiradi, TV translyatsiyasining narxi o‘sadi, intervyular uchun talab oshadi. TOP-20, TOP-30 sportchilar ham ma’lum miqdorda qo‘shimcha sarmoya oladi. Qolgan tennischilar esa turnir uchun belgilab qo‘yilgan pul mukofoti bilan chegaralanishga majbur.TOP-10 tennischilar o‘zi uchun 5—10 kishidan iborat jamoani yig‘ib oladi: murabbiy, fizioterapevt, psixolog, vrach va boshqalar. 50—80-o‘rinlarda yurgan sportchilarda esa birgina murabbiy va fizioterapevt mavjud. Undan ortig‘ini hamyon ko‘tarmaydi. TOP-100’dan tashqaridagilarning fizioterapevtga ham kuchi yetmaydi.
Fizioterapevt — sportchining jismoniy holatiga javob beruvchi shahs. TOP-80, TOP-90 tennischilar yiliga o‘rtacha 300—400 ming AQSh dollari ishlab topadi. Har bir turnirda ishlab topgan mablag‘idan kamida 30 foiz soliq to‘laydi. Shuningdek, u qo‘li ostidagi butun jamoani ta’minlaydi. Ular aviareyslarda ko‘proq biznes-klassda uchishga harakat qiladi. Bu musobaqaga yaxshi tayyorgarlik bilan yetib borishni ta’minlashi mumkin. Yeb-ichish hamda mehmonxona uchun to‘lovlarning barchasi tennischining hamyonidan ketadi.
Murabbiy yoki fizioterapevtlar yiliga o‘rtacha 60—100 ming dollar atrofida maosh oladi. Rafael Nadal o‘tgan yili qiymati 600 000$ ni tashkil qiladigan soat taqib, musobaqalarda ishtirok etgandi. Bu yog‘ini o‘zingiz hisob-kitob qilavering.
Izoh (0)